Thái Lan và Campuchia đại diện cho hai giai đoạn phát triển kinh tế khác nhau trong khu vực Đông Nam Á, thể hiện qua các chỉ số kinh tế vĩ mô và quỹ đạo tăng trưởng.
Trong đó, là một nền kinh tế thu nhập trung bình phát triển hơn, Thái Lan có GDP bình quân đầu người đạt 7.338 USD vào năm 2023. Nền kinh tế này hiện cho thấy sự mở rộng khiêm tốn. Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cho rằng tăng trưởng GDP thực tế của Thái Lan ở mức 2,7% cho năm 2024 và 2,9% cho năm 2025. Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) đưa ra dự báo tương tự với mức tăng trưởng 2,8% vào năm 2025 và 2,9% vào năm 2026.
Trong khi đó, Campuchia đã đạt được tình trạng quốc gia thu nhập trung bình thấp vào năm 2015 và đặt ra các mục tiêu đầy tham vọng là đạt tình trạng thu nhập trung bình cao vào năm 2030 và thu nhập cao vào năm 2050. GDP bình quân đầu người của Campuchia dự kiến đạt 2.870 USD vào năm 2025. Nền kinh tế này đã chứng tỏ sự tăng trưởng mạnh mẽ, dự kiến sẽ đạt 5,8% vào năm 2025 (theo Ngân hàng Thế giới và IMF). Như vậy, Campuchia có thể tăng trưởng gấp đôi Thái Lan.
Những năm gần đây, Campuchia liên tục cho thấy tốc độ tăng trưởng GDP dự kiến cao hơn (5-6%) so với Thái Lan (2-3%). Sự khác biệt này cho thấy Campuchia đang trải qua "tăng trưởng đuổi kịp" điển hình của các nền kinh tế đang phát triển, tận dụng nền tảng thấp hơn và tiềm năng công nghiệp hóa, đô thị hóa nhanh chóng. Quốc gia này có khả năng áp dụng các công nghệ hiện có, hưởng lợi từ chi phí lao động thấp hơn và mở rộng các ngành công nghiệp cơ bản.
Campuchia muốn có một nền kinh tế đa dạng
Ngược lại, Thái Lan, với nền kinh tế trưởng thành hơn, phải đối mặt với những thách thức trong việc duy trì tăng trưởng ở mức thu nhập cao hơn, đòi hỏi các cải cách cơ cấu và đổi mới phức tạp hơn. Đối với các nhà đầu tư, Campuchia mang lại tiềm năng tăng trưởng phần trăm cao hơn. Đối với các nhà hoạch định chính sách, thách thức của Campuchia là duy trì tốc độ tăng trưởng này bằng cách giải quyết các điểm yếu cơ cấu trước khi rơi vào "bẫy thu nhập trung bình". Thách thức của Thái Lan là tìm kiếm các nguồn tăng trưởng mới thông qua đổi mới và các hoạt động giá trị cao hơn.
Nền kinh tế Thái Lan chủ yếu được thúc đẩy bởi nhu cầu bên ngoài mạnh mẽ, đặc biệt là xuất khẩu hàng hóa (được củng cố bởi các chuyến hàng đến Hoa Kỳ và Trung Quốc) và du lịch. Tiêu dùng tư nhân cũng đã phục hồi, được hỗ trợ bởi các biện pháp kích thích tài khóa. Trong đó, xuất khẩu điện tử và đầu tư công là những động lực chính trong quý 4 năm 2024.
Tuy nhiên, Thái Lan lại là một trong những tỷ lệ nợ hộ gia đình trên GDP cao nhất thế giới, ở mức 89,6% vào quý 2 năm 2024, vẫn cao hơn mức 80% được coi là ngưỡng tới hạn. Chất lượng nợ hộ gia đình đã xấu đi, với sự gia tăng các khoản nợ được xếp vào nhóm đặc biệt và nợ xấu (NPLs). Tình trạng này làm giảm tốc độ tăng trưởng kinh tế dài hạn và tiềm ẩn rủi ro đối với sự ổn định tài chính.
Trong khi đó, Campuchia đã thể hiện khả năng phục hồi kinh tế đáng kể, với tốc độ tăng trưởng trung bình hàng năm là 7,6% trong giai đoạn 1995-2019, đưa nước này trở thành một trong những nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất thế giới.
Chính phủ Hoàng gia Campuchia (RGC) ưu tiên thu hút FDI. Luật Đầu tư của Campuchia cung cấp một số ưu đãi FDI cho các nhà đầu tư, bao gồm 100% quyền sở hữu vốn nước ngoài đối với các công ty, miễn thuế thu nhập doanh nghiệp, giảm thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp, miễn thuế nhập khẩu hàng hóa vốn và không hạn chế hồi hương vốn. Luật Đầu tư mới (năm 2021) nhắm mục tiêu vào các lĩnh vực mới nổi như chế biến nông sản, điện tử/máy móc, y tế, phụ tùng công nghiệp, hạ tầng và năng lượng xanh.
Chiến lược Ngũ giác – Giai đoạn 1 là một kế hoạch phát triển quốc gia nhằm thúc đẩy tăng trưởng bền vững. Chiến lược này được cấu trúc xung quanh năm trụ cột chính: khả năng phục hồi kinh tế, công bằng xã hội, bền vững môi trường, quản trị và phát triển cân bằng giữa khu vực thành thị và nông thôn. Mục tiêu của nó là tạo ra một nền kinh tế đa dạng và kiên cường, giảm nghèo và nâng cao mức sống cho người dân Campuchia.
Tham khảo: Briefing, Bộ Ngoại giao và Hợp tác Quốc tế Campuchia, Ngân hàng Thế giới (World Bank), Văn phòng Thủ tướng Thái Lan, Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB), Nation Thailand, Viện Nghiên cứu Phát triển Campuchia, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), Open Development Cambodia.