Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu vẫn đang vật lộn với tăng trưởng yếu và áp lực lạm phát, cuộc tấn công bất ngờ của Mỹ vào ba cơ sở hạt nhân của Iran ngày 22-6 càng gây thêm lo lắng, bất an.
Eo biển Hormuz là vũ khí chiến lược giúp Iran đối phó hiệu quả với các nước mạnh hơn - Ảnh: Reuters
Nỗi lo về một cuộc đáp trả từ Tehran, đặc biệt nếu nhắm vào eo biển Hormuz, đang làm dấy lên làn sóng bất an trong giới tài chính toàn cầu.
Phân tích 'đòn' tấn công căn cứ quân sự Mỹ: Thông điệp hạ nhiệt căng thẳng của Iran?ĐỌC NGAY
Bất kỳ cú sốc nào cũng khiến giá dầu hoặc khí tự nhiên tăng mạnh, hoặc các gián đoạn thương mại phát sinh từ leo thang xung đột, đều sẽ trở thành lực cản mới đối với nền kinh tế toàn cầu.
Với châu Á - nơi tiêu thụ phần lớn lượng dầu qua eo Hormuz - nguy cơ này sẽ còn cao hơn. Nhật Bản và Đài Loan phụ thuộc gần như hoàn toàn vào nguồn cung dầu từ Trung Đông, trong khi Trung Quốc là khách hàng lớn nhất của dầu thô Iran.
Các nhà kinh tế tại MUFG - tập đoàn tài chính hàng đầu Nhật Bản - cảnh báo rằng chỉ cần một cú sốc khiến dầu thô tăng giá 10 USD/thùng cũng đủ tạo ra "tác động tiêu cực rõ rệt" với phần lớn các nền kinh tế châu Á.
Tuy nhiên, một số nhà phân tích giữ quan điểm thận trọng. Ông Daniel Hynes, chiến lược gia tại ANZ Research, cho rằng thị trường dầu mỏ hiện nay đã có khả năng phản ứng linh hoạt hơn nhờ công suất dự phòng từ Tổ chức Xuất khẩu dầu mỏ và các đối tác (OPEC+). Ngoài ra, Cơ quan Năng lượng quốc tế cũng có thể can thiệp bằng cách giải phóng kho dự trữ khẩn cấp để kìm giá dầu.
Ông Chris Weston, chuyên gia từ Công ty Pepperstone, nhận định Iran có thể sẽ không cần dùng đến "con bài" Hormuz của mình.
Chỉ cần gieo rắc sự nghi ngờ về khả năng phong tỏa tuyến hàng hải này, chi phí vận tải biển có thể tăng đến mức làm chậm dòng cung năng lượng - đủ để khiến thị trường biến động và kinh tế toàn cầu chịu tổn thất.
Iran và lịch sử không phong tỏa Hormuz
Dù nhiều lần đe dọa, Iran đến nay chưa bao giờ chính thức phong tỏa eo biển Hormuz. Trong chiến tranh Iran - Iraq (1980 - 1988), hai bên chỉ tấn công tàu dầu qua lại trong khu vực, khiến chi phí bảo hiểm tăng vọt và giá dầu leo thang, nhưng tuyến hàng hải này vẫn không bị đóng.
Năm 2011, Tehran tiếp tục cảnh báo sẽ chặn eo biển để đáp trả lệnh trừng phạt nhưng cuối cùng đã không thực hiện, cho thấy nước này vẫn cân nhắc thiệt hại toàn diện nếu leo thang.
Chuyên gia chuyên về Trung Đông Frédéric Encel khẳng định: "Về mặt cơ học, một cuộc xung đột quân sự không nhất thiết gây ra khủng hoảng kinh tế", do sự đa dạng hóa năng lượng và tầm quan trọng của khí đốt tự nhiên trong bối cảnh nguồn cung hiện đã toàn cầu hóa.
Quốc hội Iran bỏ phiếu ủng hộ việc đóng eo biển Hormuz
Tehran có thật sự đóng Eo biển Hormuz hay không vẫn bị bỏ ngỏ, tùy thuộc vào Hội đồng An ninh quốc gia tối cao do Đại giáo chủ Ali Khamenei lãnh đạo.
Phân tích 'đòn' tấn công căn cứ quân sự Mỹ: Thông điệp hạ nhiệt căng thẳng của Iran?ĐỌC NGAY
Quốc hội Iran bỏ phiếu ủng hộ việc đóng eo biển Hormuz