Vì sao dầu cho chăn nuôi gia súc tuyệt đối không được dùng cho người?

Mới đây, dư luận bàng hoàng trước thông tin một số cơ sở sử dụng dầu dùng cho chăn nuôi gia súc để đóng chai, dán nhãn dầu ăn và tuồn vào thị trường thực phẩm cho người tiêu dùng.

Trong đó, thống kê đường dây sản xuất dầu ăn giả thu về 8.200 tỷ đồng trong 3 năm không chỉ cho thấy mức độ lợi nhuận khổng lồ từ hành vi gian lận, mà còn phơi bày mối đe dọa rất lớn với sức khỏe người Việt.

Những chỉ số "chết người" của dầu ăn dùng cho vật nuôi

Tiến sĩ Nguyễn Hồng Vũ, từng làm việc ở Viện Nghiên cứu ung thư quốc gia City of Hope (Mỹ), cho biết từ góc nhìn khoa học, hành vi nêu trên không chỉ vi phạm pháp luật mà còn tiềm ẩn nguy cơ sức khỏe nghiêm trọng, mang tính tích lũy lâu dài.

Tiến sĩ Vũ khẳng định, người dân không thể suy nghĩ đơn giản rằng "dầu dùng cho chăn nuôi mà gia súc vẫn sống, thì người ăn vào cũng chẳng sao", bởi tiêu chuẩn chất lượng giữa 2 loại dầu được quy định khác xa nhau.

Cụ thể, dầu ăn cho người được kiểm soát chặt chẽ ở nhiều chỉ số kỹ thuật, như chỉ số peroxide (PV - dùng để đo lượng oxi liên kết hóa học với dầu hoặc mỡ) ≤ 10 meq O₂/kg; chỉ số axit béo tự do (FFA) ≤ 1%.

Trong khi đó, dầu dùng cho chăn nuôi không có quy định giới hạn cụ thể cho các chỉ số này, hoặc có nhưng với mức cho phép cao hơn nhiều lần.

Một loại dầu ăn chăn nuôi bị sử dụng làm thực phẩm cho người (Ảnh: VTV).

Đặc biệt, quy định về tỷ lệ các kim loại nặng của dầu cho người và cho vật nuôi cũng khác xa nhau. Đơn cử, giới hạn trong dầu ăn người đối với cadmium là 0.05-0.1 mg/kg, nhưng trong dầu cho vật nuôi có thể tới 1.0 mg/kg (cao hơn gấp 10-20 lần).

Hay với chỉ số chì, giới hạn cho người thường là ≤ 0.1mg/kg, nhưng dầu chăn nuôi có thể lên tới 10mg/kg (cao hơn gấp 100 lần).

"Điều này giải thích vì sao nhiều dầu “thô” hoặc tinh chế sơ cấp vẫn có thể dùng cho thức ăn gia súc, không thấy tác hại rõ ràng lên sức khỏe của gia súc trong vòng đời ngắn, nhưng nó hoàn toàn không an toàn nếu đưa vào cơ thể người", tiến sĩ Nguyễn Hồng Vũ phân tích.

Nguy cơ ung thư, suy gan, suy thận

Cũng theo tiến sĩ Vũ, trong công nghệ thực phẩm, dầu ăn cho người bắt buộc phải trải qua quá trình tinh luyện nghiêm ngặt nhằm loại bỏ tạp chất, cặn bẩn, axit béo tự do, peroxide, aldehyde.

Đồng thời, dầu phải được khử màu, khử mùi và bổ sung các vi chất cần thiết như vitamin A và D để đảm bảo an toàn sinh học và giá trị dinh dưỡng.

Ngược lại, dầu dùng trong thức ăn chăn nuôi thường là dầu ép thô hoặc đã qua sử dụng, không trải qua quá trình loại bỏ các hợp chất oxy hóa và không được kiểm soát nghiêm ngặt về các thành phần độc hại. Chúng có thể chứa các gốc tự do gây tổn thương tế bào.

Dầu dùng trong thức ăn chăn nuôi có nhiều nguy cơ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe (Ảnh minh họa: DN).

Peroxide và aldehyde là tác nhân viêm mạn tính và ung thư, trong khi kim loại nặng có khả năng tích tụ trong gan và thận, còn các chất phụ gia công nghiệp không nằm trong danh mục được phép sử dụng cho thực phẩm người.

Chuyên gia khẳng định, dầu dùng cho chăn nuôi không bao giờ được phép sử dụng làm thực phẩm cho người, kể cả gián tiếp hay trực tiếp.

Nguy cơ không nằm ở "ăn vài lần có chết không", mà ở việc tích lũy độc chất trong cơ thể qua thời gian và gây nên những căn bệnh tiềm tàng cho người sử dụng trong thời gian dài như ung thư, suy gan, suy thận.