Đái tháo đường type 1 ở trẻ em: 50% phát hiện ở tình trạng cấp cứu

TS Bảy cho biết, đái tháo đường type 1 chiếm khoảng 5% trong tổng số người mắc đái tháo đường. Tuy nhiên, số phát hiện còn rất khiêm tốn, chỉ khoảng 1.500-2.000 ca.

Trên thực tế, số ca mắc có thể cao gấp nhiều lần do chưa được chẩn đoán đúng.

Thông tin trên được TS Bảy chia sẻ tại chương trình "Dã ngoại cùng đái tháo đường type 1 - Kết nối và sẻ chia", diễn ra ngày 2/8 tại Hà Nội, do Hội Nhi khoa Việt Nam phối hợp với chương trình "Changing Diabetes in Children" (CDiC) và Bệnh viện Nội tiết trung ương tổ chức

Hoạt động nằm trong khuôn khổ chuỗi hợp tác quốc tế nhằm nâng cao nhận thức, cải thiện chăm sóc toàn diện và tăng cường khả năng tiếp cận dịch vụ y tế cho bệnh nhi.

Trẻ được kiểm tra đường huyết trước khi tham gia các trò chơi vận động (Ảnh: L.H).

Theo các chuyên gia, đái tháo đường type 1 không còn là bệnh lý hiếm gặp ở trẻ em. Khác với đái tháo đường type 2 liên quan nhiều đến lối sống, đái tháo đường type 1 là bệnh lý tự miễn.

Vì cơ thể của trẻ sản sinh ra kháng thể tấn công tế bào beta của tụy, nơi sản xuất insulin khiến trẻ buộc phải tiêm insulin suốt đời. Kiểm soát đái tháo đường type 1 ở trẻ em khó khăn rất nhiều so với đái tháo đường type 2 ở người lớn, vừa phải đảm bảo năng lượng cho trẻ phát triển, vừa kiểm soát đường huyết.

Chị Huệ (38 tuổi, Hà Nội) chia sẻ, con trai 7 tuổi của chị được chẩn đoán mắc đái tháo đường type 1 từ hơn 3 năm trước. Khi con sốt đi khám, đường huyết cao bất thường, chị chỉ nghĩ do con đang ốm nên bị rối loạn chuyển hóa.

"Một tháng sau khi khám lại, bác sĩ chẩn đoán trẻ mắc đái tháo đường type 1. Từ đó gia đình luôn phải theo con từng bữa ăn, vận động, tiêm thuốc... để kiểm soát đường huyết", chị Huệ nói.

Theo TS Bảy, khoảng 50% trẻ mắc đái tháo đường type 1 được phát hiện khi đã rơi vào tình trạng cấp cứu, phổ biến là nhiễm toan xeton do thiếu insulin kéo dài. Nhiều trường hợp trẻ quên tiêm, bỏ điều trị khiến biến chứng xảy ra sớm và nặng nề hơn.

Chuyên gia này cũng chỉ ra thực trạng khó khăn trong điều trị đái tháo đường type 1 ở trẻ em, khi các em chưa thể tự theo dõi đường huyết, chưa biết tự tiêm insulin, chưa biết tự chỉnh liều lượng khi ăn uống, vận động.

Ở trường học, nhiều trẻ cũng thiếu sự hỗ trợ của nhà trường, nên kiểm soát bệnh khó khăn hơn.

Các món ăn được viết rõ năng lượng để trẻ có thể tính toán lượng mình ăn vào (Ảnh: L.H).

TS Bảy cho biết, những năm gần đây, công nghệ hiện đại đã góp phần đáng kể vào việc kiểm soát đái tháo đường type 1 ở trẻ. Trẻ có thể được gắn máy đo đường huyết liên tục (rất nhỏ gọn) vào da, thiết bị tự động đo đường huyết mỗi phút và cảnh báo ngay khi chỉ số vượt ngưỡng, kết nối với điện thoại của phụ huynh hoặc bác sĩ để hỗ trợ phát hiện, kiểm soát đường huyết cho trẻ.

TS Bảy chia sẻ các kiến thức về theo dõi, kiểm soát đường huyết (Ảnh: L.H).

Chương trình “Thay đổi bệnh đái tháo đường trên trẻ em và trẻ vị thành niên”  là dự án hợp tác công tư, được khởi xướng trên thế giới từ năm 2009 và được triển khai tại Việt Nam từ năm 2022, tập trung hỗ trợ trẻ em và thanh thiếu niên mắc đái tháo đường type 1.

Chương trình góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng, cải thiện chăm sóc toàn diện và tăng cường khả năng tiếp cận dịch vụ y tế cho bệnh nhân nhỏ tuổi. Đồng thời cung cấp miễn phí các vật tư y tế thiết yếu như dụng cụ theo dõi đường huyết, tổ chức các hoạt động tư vấn, giáo dục về quản lý bệnh cho trẻ và gia đình.