Ngày 21-8, Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae Myung công bố lộ trình phi hạt nhân hóa Triều Tiên gồm ba bước, một lần nữa thể hiện cam kết với lời hứa theo đuổi chính sách hòa giải với Triều Tiên trong khi vẫn duy trì hợp tác chặt chẽ với Mỹ.
Từ khi lên nắm quyền vào tháng 6-2025, Tổng thống Lee Jae Myung đang liên tục có những động thái nhằm hạ nhiệt căng thẳng trên báo đảo Triều Tiên - Ảnh: AFP
Tuy nhiên, những tín hiệu thiện chí của Seoul trong vài tuần qua có thể vẫn chưa đủ để thuyết phục Tổng thống Hàn Quốc công bố kế hoạch 3 bước thuyết phục Triều Tiên từ bỏ hạt nhânĐỌC NGAY
Tổng thống Hàn Quốc cũng nhắc lại lập trường theo đuổi chính sách không đối đầu, tìm kiếm con đường cùng tồn tại hòa bình, công nhận lẫn nhau và thịnh vượng chung với Triều Tiên. Ông nhấn mạnh: "Chúng ta cần chủ động mở cửa, theo đuổi đối thoại và tìm phương pháp hợp tác để giảm bớt thù địch".
Lập trường này đối lập với quan điểm của chính quyền Hàn Quốc tiền nhiệm. Seoul dưới thời ông Yoon theo đuổi chính sách cứng rắn với Triều Tiên, khiến quan hệ giữa hai nước bị kéo xuống mức cực kỳ thấp.
Tình hình căng thẳng đến mức năm 2023 Quốc hội Triều Tiên đã sửa đổi hiến pháp, chính thức gọi Hàn Quốc là "quốc gia thù địch" và tuyên bố Hàn Quốc là "kẻ thù chính và không thể thay đổi". Mục tiêu thống nhất hòa bình cũng bị loại bỏ khỏi hiến pháp, thay vào đó là chính sách phát triển hạt nhân được ghi nhận vĩnh viễn vào văn kiện này.
Tuyên bố ngày 21-8 là bước tiếp theo trong nỗ lực "cứu vãn" tình hình của chính quyền ông Lee. Từ đầu nhiệm kỳ, Seoul đã tiến hành nhiều biện pháp cụ thể như đề xuất khôi phục các kênh liên lạc liên Triều và các thỏa thuận quân sự hai bên từng đạt được năm 2018, cũng như tháo bỏ hệ thống loa phát thanh ven đường ranh giới hai bên...
Còn nhiều rào cản
Tuy nhiên đến nay Triều Tiên vẫn phản ứng lạnh lùng trước các đề xuất của ông Lee. Bà Kim Yo Jong, em gái của nhà lãnh đạo Kim Jong Un và là một trong những nhân vật quyền lực nhất Bình Nhưỡng, đã thẳng thừng tuyên bố: "Cho dù chính phủ ông Lee Jae Myung có tuyệt vọng đến đâu, giả vờ làm đủ mọi điều đúng đắn để thu hút sự chú ý của chúng tôi và nhận sự chú ý quốc tế thì họ cũng không thể mang đến sự thay đổi nào trong nhận thức của nhà nước chúng tôi về kẻ thù".
Giới phân tích đánh giá quan điểm cứng rắn của Bình Nhưỡng phần nào được củng cố nhờ quan hệ chiến lược của nước này với Nga.
Việc Bình Nhưỡng đưa chính sách hạt nhân vào hiến pháp cũng là một rào cản lớn. Giờ đây, dù muốn đáp lời Seoul và xúc tiến việc hòa giải thì chính quyền ông Kim cũng sẽ phải làm một cách cẩn thận để không làm xói mòn sức nặng của những quyết định lớn trong tương lai.
Nhìn lại lịch sử, thái độ cứng rắn của Triều Tiên trước những thiện chí của ông Kim là có cơ sở. Đặc thù chính trị Hàn Quốc hiện tại chỉ cho phép một cá nhân phục vụ một nhiệm kỳ 5 năm. Điều này dẫn đến việc ông Lee chỉ có tối đa 5 năm để hoàn thành "sứ mệnh" hòa giải của mình. Kể cả nếu đạt bước tiến thì mọi thứ vẫn có thể "về không" trong nhiệm kỳ tổng thống Hàn Quốc tiếp theo.
Tiến sĩ Gabriela Bernal, chuyên gia về Triều Tiên đang làm việc tại Seoul, bình luận trên South China Morning Post: "Cửa sổ cơ hội cho tiến triển thực chất vẫn hẹp, bị hạn chế bởi cả nhiệm kỳ tổng thống 5 năm của ông Lee và tình hình chuyển biến liên tục trong cạnh tranh giữa các cường quốc".
Lá bài chuyển giao OPCON
Tiến trình giảm căng thẳng trên bán đảo Triều Tiên từng đạt nhiều bước tiến rõ rệt trong nhiệm kỳ đầu Tổng thống Mỹ Donald Trump, khi ông Trump và ông Kim đã gặp mặt trực tiếp hai lần. Tuy nhiên mọi tiến triển đã lập tức bị xóa trắng và quan hệ liên Triều lao dốc sau khi ông Yoon lên nắm quyền.
Tuy nhiên, theo chuyên gia Bernal, chính quyền Tổng thống Lee Jae Myung vẫn có thể tạo ra bước ngoặt đủ để thuyết phục Triều Tiên về thiện chí của mình. Hồi đầu tháng 8, chính quyền ông Lee công bố kế hoạch quản trị 5 năm, trong đó đặt việc chuyển giao quyền chỉ huy tác chiến trong thời chiến (OPCON) từ một vị tướng Mỹ sang tướng Hàn Quốc làm ưu tiên an ninh quốc gia chủ chốt.
Động thái này có thể mang ý nghĩa chiến lược quan trọng: giúp giảm bớt hình ảnh Hàn Quốc là "nhà nước bù nhìn" của Mỹ trong mắt Triều Tiên, từ đó tạo không gian cho đối thoại liên Triều trực tiếp hơn. Dù lý tưởng nhưng quá trình này vẫn không hề dễ dàng.
Suốt nhiều tháng qua, chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đã không ít lần nhấn mạnh học thuyết "Nước Mỹ trên hết" và mong muốn các đồng minh gánh vác nhiều trách nhiệm quốc phòng lớn hơn. Các nhà phân tích đánh giá điều này có thể góp phần đẩy nhanh quá trình chuyển giao OPCON hơn.
Tuy nhiên khó khăn vẫn còn đó. Khác với nhiệm kỳ trước, vấn đề phi hạt nhân hóa Triều Tiên không phải là ưu tiên cao của ông Trump. Nhà Trắng đang dồn lực vào các vấn đề thuế quan, Ukraine và Trung Đông. Điều này có thể khiến Washington chưa vội đưa ra quyết định về vấn đề Triều Tiên.
Dân Hàn Quốc mất ngủ do loa phóng thanh phát từ Triều Tiên
Thống đốc tỉnh Gyeonggi, Hàn Quốc ra lệnh hỗ trợ lắp cửa sổ cách âm cho những gia đình đang phải chống chọi với tiếng ồn từ loa phóng thanh của Triều Tiên.
Tổng thống Hàn Quốc công bố kế hoạch 3 bước thuyết phục Triều Tiên từ bỏ hạt nhânĐỌC NGAY
Dân Hàn Quốc mất ngủ do loa phóng thanh phát từ Triều Tiên