Nghịch lý sinh sản ở quốc gia đông dân thứ 2 thế giới

Dù chính phủ Trung Quốc tìm mọi cách để khuyến khích sinh nở, nhiều phụ nữ trẻ vẫn ngại làm mẹ. Ảnh: Reuters.

Trong mùa hè, thay vì được nghỉ ngơi, nhiều bà mẹ Trung Quốc phải miệt mài kèm con học trước chương trình cấp 2. Đây không phải lựa chọn của một số gia đình tham vọng, mà gần như là gánh nặng chung, theo CNA.

Áp lực thi cử thậm chí bắt đầu từ tiểu học, bởi chỉ một nửa học sinh tốt nghiệp trung học cơ sở được vào trường phổ thông hệ học thuật - điều kiện cần để xét tuyển đại học.

Trách nhiệm dạy kèm con cái rơi phần lớn vào người mẹ, bất kể họ là giám đốc hay tiểu thương phải vật lộn mưu sinh 60 tiếng/tuần. Nhiều người thậm chí phải tham gia khóa học trực tuyến do trường khuyến nghị để biết cách hướng dẫn con.

Áp lực giáo dục chỉ là một phần trong bức tranh rộng hơn. Tỷ lệ sinh ở Trung Quốc đã giảm xuống mức thấp kỷ lục, chỉ còn 1 con/phụ nữ năm 2023. Theo một khảo sát trực tuyến, hơn 60% người trẻ từ 18 đến 35 tuổi thừa nhận không muốn có con, với lý do chi phí nuôi dạy cao, lo ngại về cơ hội việc làm và nỗi đau đớn khi sinh nở.

Trong đó, 72% cho rằng một gia đình cần thu nhập từ 4.000 đến 7.000 USD/tháng mới đủ khả năng nuôi một đứa trẻ. Tuy nhiên, thu nhập khả dụng trung vị ở thành thị năm 2024 chỉ khoảng 572 USD, còn ở nông thôn là 228 USD.

Để giải quyết lo ngại của phụ nữ, Ủy ban Y tế Quốc gia Trung Quốc yêu cầu các bệnh viện lớn (trên 500 giường) phải cung cấp dịch vụ gây tê ngoài màng cứng khi sinh trước cuối năm nay.

Chính phủ Trung Quốc cũng mở rộng quy định về thời gian nghỉ thai sản, trợ cấp 500 USD/năm cho trẻ dưới 3 tuổi, đồng thời một số địa phương triển khai thêm ưu đãi nhà ở, miễn giảm thuế.

Tuy vậy, các biện pháp hỗ trợ tài chính khó xóa bỏ nỗi lo sâu xa: sự khan hiếm công việc ổn định mang lại đời sống trung lưu. Thực tế, tỷ lệ thất nghiệp trong nhóm sinh viên tốt nghiệp đại học ngày càng cao, làm dấy lên lo ngại rằng ngay cả bằng cấp cũng không còn là tấm vé bảo đảm.

Các nhà kinh tế cho rằng Trung Quốc đang đối mặt nghịch lý: muốn khuyến khích sinh con cần tạo thêm việc làm tốt, nhưng để duy trì tăng trưởng và mở rộng thị trường lao động lại cần tỷ lệ sinh đủ cao.

Nếu không tìm ra cách cân bằng, Trung Quốc có nguy cơ rơi vào tình trạng trì trệ kinh tế kéo dài như Nhật Bản, khi lực lượng lao động teo lại trong nhiều thập niên.

Tương lai kinh tế của đất nước tỷ dân, cũng như hạnh phúc của hàng triệu gia đình, phụ thuộc vào việc giải quyết thành công vòng luẩn quẩn này.