Bảo hộ sở hữu trí tuệ là nền tảng đổi mới
Trong nền kinh tế tri thức, tài sản trí tuệ chính là nhiên liệu thúc đẩy đổi mới và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Những tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới đều thành công nhờ biến sáng chế thành lợi thế độc quyền thông qua chiến lược Bảo hộ Sở hữu trí tuệ (IP) vững chắc.
Với Việt Nam, khi đang chuyển mình mạnh mẽ trong đổi mới sáng tạo, nâng cao nhận thức và kỹ năng bảo vệ IP là điều kiện tiên quyết để hội nhập sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.
“Mọi nền kinh tế đều phải trải qua 4 giai đoạn phát triển – tiêu dùng, sản xuất, thiết kế và đổi mới. Chỉ khi làm chủ và biết cách bảo vệ tài sản trí tuệ, một quốc gia mới có thể bứt phá”, ông Sudeepto Roy, Phó Chủ tịch Kỹ thuật Qualcomm, nêu quan điểm tại tọa đàm From Lab to Market – Câu chuyện từ phòng Lab đến thị trường.
Nằm trong khuôn khổ Diễn đàn và Triển lãm Quốc tế về Đổi mới Sáng tạo – InnoEx 2025, đây là mô hình nghiên cứu mới được khởi xướng, quy tụ các chuyên gia, nhà khoa học và lãnh đạo doanh nghiệp trong và ngoài nước.
“Sáng kiến Lab2Market do InnoEx khởi xướng đã tạo nên sự phá vỡ mô hình truyền thống – khi hơi thở thị trường được đưa trực tiếp vào các phòng Lab, và ngược lại, tri thức từ Lab được rút ngắn chặng đường để đến thẳng với thị trường”, bà Trương Lý Hoàng Phi, Trưởng Ban tổ chức InnoEx, nhấn mạnh.
Thương mại hóa sáng chế không chỉ mang lại lợi nhuận mà còn giúp doanh nghiệp khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế. Thực tế tại Việt Nam cho thấy, nhiều công nghệ sáng tạo chưa được khai thác thương mại hiệu quả, dẫn đến lãng phí nguồn lực. Những bài học thành công từ doanh nhân trong nước là minh chứng rõ ràng cho sức mạnh của việc làm chủ IP.
TS. Nguyễn Thanh Mỹ, Chủ tịch RYNAN Technology Vietnam
TS. Nguyễn Thanh Mỹ, Chủ tịch RYNAN Technology Vietnam, chia sẻ IP không chỉ là vấn đề bảo vệ, nó còn là về tăng giá trị cho công ty. Trong quá khứ, chỉ với 2 bằng sáng chế cấp phép cho một doanh nghiệp Trung Quốc, ông đã thu về gần 300 triệu USD.
“Hai mươi hai năm trước, tôi đến Trung Quốc. Họ muốn cấp phép bằng sáng chế của tôi trong 20 năm, và họ đã trả tôi gần 300 triệu USD”. Từ trải nghiệm này, ông nhấn mạnh: “Cách tốt nhất để độc quyền sản phẩm chính là thông qua IP. Không có IP, doanh nghiệp khó vươn ra thị trường quốc tế.”
Đổi mới sáng tạo không chỉ gắn liền với lợi nhuận kinh tế, mà còn mang trong mình sứ mệnh xã hội: tạo ra tri thức mới, giải quyết vấn đề cộng đồng, nâng cao chất lượng sống. Nhiều nghiên cứu ban đầu chưa thể thương mại hóa ngay, nhưng lại đóng vai trò nền tảng cho những đột phá công nghệ trong tương lai.
“Không phải công trình nào cũng có thể hoặc cần thương mại hóa ngay. Giá trị cốt lõi của nghiên cứu là tạo ra tri thức mới – nền tảng cho các sáng chế và giải pháp sau này. Đổi mới không phải chỉ để kiếm tiền, mà để tạo ra thay đổi tích cực cho đời sống xã hội”, GS. Dương Nguyễn Vũ, Phó Hiệu trưởng VinUniversity, nhấn mạnh.
GS. Dương Nguyễn Vũ, Phó Hiệu trưởng VinUniversity.
Vai trò hợp tác giữa Đại học – Doanh nghiệp – Chính phủ
Kinh nghiệm từ các quốc gia tiên tiến cho thấy, mô hình “tam giác hợp tác” giữa đại học – doanh nghiệp – chính phủ là chìa khóa để rút ngắn khoảng cách từ nghiên cứu đến ứng dụng. Chính sự đồng hành này giúp công trình khoa học nhanh chóng trở thành sản phẩm có giá trị kinh tế và xã hội.
Các diễn giả tại InnoEx thống nhất: chỉ khi có sự kết nối chặt chẽ giữa trường đại học, doanh nghiệp và chính phủ, nghiên cứu mới thực sự bước ra khỏi phòng Lab và trở thành giải pháp thực tiễn cho thị trường.
Để đạt được mục tiêu trên, InnoEx 2025 công bố hợp tác chiến lược với nhiều Viện, Trường trên cả nước, nhằm xây dựng một hệ sinh thái gắn kết giữa đào tạo – nghiên cứu – ứng dụng thực tiễn. Đây được xem là bước tiến quan trọng trong hành trình kiến tạo tương lai đổi mới sáng tạo của Việt Nam.
Các trường tham gia thúc đẩy sáng kiến Lab2Market hiện có bao gồm: Trường ĐH Nguyễn Tất Thành, Trường ĐH Công Thương TP.HCM, Trường ĐH Bách Khoa – ĐHQG TP.HCM, Trường ĐH Công nghiệp TP.HCM, Trường ĐH Quốc tế – ĐHQG TP.HCM.
Bên cạnh đó, Qualcomm cũng công bố chương trình “Learn to Protect Vietnam” – khóa học trực tuyến miễn phí về 4 loại hình SHTT (sáng chế, bản quyền, nhãn hiệu, bí mật thương mại), dự kiến ra mắt vào tháng 10/2025 bằng cả tiếng Việt và tiếng Anh.