Chính phủ của Thủ tướng Francois Bayrou đã sụp đổ sau khi không vượt qua cuộc bỏ phiếu tín nhiệm tại Hạ viện ngày 8-9 (giờ địa phương). Điều đó báo hiệu sự bất ổn trở lại và nguy cơ bế tắc lập pháp kéo dài trong bối cảnh Pháp đối mặt không ít thách thức cấp bách, trong đó nổi bật là vấn đề ngân sách.
Mới làm thủ tướng được 9 tháng, ông Bayrou đã kêu gọi cuộc bỏ phiếu với kỳ vọng các nghị sĩ sẽ ủng hộ quan điểm của ông rằng Pháp phải cắt giảm chi tiêu công để kiềm chế nợ công. Rốt cuộc, theo AP, chính trị gia kỳ cựu 74 tuổi này đã phải trả giá cho bước đi mạo hiểm của mình. Với kết quả nói trên, theo đài Al Jazeera, Pháp đã thay 4 thủ tướng trong chưa đầy 2 năm. Thủ tướng thứ 5 có lẽ cũng khó lòng phá vỡ thế bế tắc chính trị hiện nay.
Ông Bayrou vẫn tạm thời tại vị cho đến khi Tổng thống Macron quyết định bước đi tiếp theo. Dù vậy, các lựa chọn sắp tới của nhà lãnh đạo này đều khó khăn: Bổ nhiệm một thủ tướng khác với hy vọng người này có thể thuyết phục Hạ viện thông qua ngân sách gây tranh cãi; kêu gọi bầu cử mới để tìm cách giành lại thế đa số tại Hạ viện hoặc từ chức. Trước mắt, ông Macron nhiều lần khẳng định sẽ không ra đi trước khi nhiệm kỳ kết thúc vào năm 2027. Trong khi đó, với cơ cấu số ghế trong Hạ viện không thay đổi, việc bổ nhiệm một thủ tướng mới có nguy cơ chỉ lặp lại những gì mà ông Bayrou và những người tiền nhiệm gặp phải. Theo đài Al Jazeera, nước Pháp hiện không có một nhân vật đồng thuận nào đủ khả năng thay thế ông Bayrou.
Thủ tướng Pháp Francois Bayrou phát biểu trước khi cuộc bỏ phiếu tín nhiệm diễn ra tại Hạ viện ngày 8-9 Ảnh: AP
Một số nhà phân tích cho rằng sau thất bại của hai lần bổ nhiệm trước đây (ông Bayrou và người tiền nhiệm Michel Barnier), Tổng thống Macron có thể thử cách tiếp cận mới. Ông Stefano Palombarini, chuyên gia tại ĐH Paris VIII (Pháp), nhận định nhà lãnh đạo Pháp có thể cân nhắc hợp tác với phe cánh tả để thành lập một chính phủ có khả năng tồn tại đến năm 2027.
Chính trường Pháp lâm vào cảnh bế tắc sau khi ông Macron giải tán Hạ viện hồi tháng 6-2024 và tổ chức bầu cử lập pháp sớm trong nỗ lực củng cố sự ủng hộ cho phe trung lập của mình. Tuy nhiên, kết quả bầu cử dẫn tới tình trạng quốc hội "treo" với 3 khối chính. Liên minh cánh tả giành được nhiều ghế nhất nhưng không đủ đa số. Đảng cực hữu Mặt trận Quốc gia nhận được nhiều phiếu nhất trong số các đảng riêng lẻ nhưng cũng không có đa số. Liên minh trung dung của ông Macron mất ghế nhưng vẫn tạo thành khối thứ 3 đáng kể.
Tình thế trên khiến việc điều hành đất nước trở nên khó khăn, với mâu thuẫn được thể hiện rõ nhất xung quanh vấn đề chi tiêu công. Trước thềm cuộc bỏ phiếu tín nhiệm, ông Bayrou cảnh báo các nghị sĩ rằng nền kinh tế đất nước đang đối mặt rủi ro nghiêm trọng do mức nợ công quá lớn. Thâm hụt ngân sách hiện gần 169 tỉ euro, chiếm 5,8% GDP. Con số này cao hơn nhiều so với mức giới hạn 3% do Liên minh châu Âu đặt ra cho các nước sử dụng đồng euro. Đề xuất về gói cắt giảm ngân sách trị giá 44 tỉ euro của ông Bayrou có biện pháp đóng băng hầu hết chi tiêu phúc lợi và bãi bỏ 2 ngày lễ. Vấn đề là mọi nỗ lực cắt giảm phúc lợi xã hội đều gặp khó về mặt chính trị ở Pháp, thể hiện rõ qua những bất đồng về chính sách tăng tuổi nghỉ hưu của ông Macron hồi năm 2023.