Vai trò "tâm chấn phát triển" của Thượng Hải trong hơn hai thập kỷ qua thể hiện rõ ở bốn khía cạnh:
Giáo sư Vũ Minh Khương hiện đang giảng dạy tại Trường Chính sách công Lý Quang Diệu, Đại học Quốc gia Singapore - Ảnh: VGP
Bài toán lớn đặt ra là: TP.HCM cần thực hiện ngay những ưu tiên cấp bách nào để biến kịch bản này thành hiện thực, qua đó góp phần khơi dậy sức mạnh vô biên của dân tộc trong kỷ nguyên vươn mình?
Từ nghiên cứu thực nghiệm và khảo sát nhiều năm, chúng tôi cho rằng thành phố cần lưu ý năm định hướng nền tảng sau:
Thứ nhất, khẳng định vai trò "tâm chấn phát triển" của cả vùng Đông Nam Bộ, Đồng bằng sông Cửu Long, và cả nước; từ đó xây dựng chiến lược tăng trưởng dựa trên quỹ đạo cao hơn, được dẫn dắt bởi cải cách thể chế - quản trị, khai thác cộng hưởng vùng, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, R&D và tích hợp công nghệ toàn cầu.
Việc thành lập Khu thương mại tự do (KTMTD) sẽ là bước đột phá chiến lược. Khác với Khu kinh tế đặc biệt (KKTĐB) dựa trên ưu đãi, KTMTD dựa trên ưu việt, bảo đảm hội nhập toàn diện với kinh tế thế giới.
Thứ hai, chuyển đổi mạnh tư duy quản lý: từ "quản lý hành chính" thiên về tuân thủ thủ tục, đạt chỉ tiêu ngắn hạn và tránh trách nhiệm, sang quản trị chiến lược - một lòng hướng về tầm nhìn dài hạn, tìm kiếm mọi nguồn lực và trí tuệ toàn cầu để kiến tạo giá trị, lấy lòng tin của người dân và doanh nghiệp làm thước đo quan trọng nhất.
Thứ ba, ưu tiên năng lực kiến tạo giá trị: không chỉ chạy theo dự án, mà chú trọng nâng cao thực lực cạnh tranh, thúc đẩy nền kinh tế chuyển dịch lên các lĩnh vực có giá trị cao hơn, tạo hiệu ứng lan tỏa, cộng hưởng và xây dựng niềm tin xã hội.
Thứ tư, xây dựng bộ máy công quyền ưu tú: tham khảo kinh nghiệm Thượng Hải với hai bước đi cụ thể: (i) thành lập Ủy ban cải cách và phát triển thành phố với khoảng 200 - 300 cán bộ tinh hoa, được tuyển chọn từ nhiều nguồn, kể cả trung ương và quốc tế, có năng lực hoạch định chiến lược và điều phối thực thi hiệu quả; (ii) thành lập Hội đồng tư vấn quốc tế về kinh doanh tương tự IBLAC của Thượng Hải, tập hợp CEO của khoảng 50 tập đoàn toàn cầu, họp thường niên để đóng góp ý kiến chiến lược - chính cơ chế này đã giúp Thượng Hải đưa ra đề xuất lập KTMTD đầu tiên năm 2013.
Thứ năm, triển khai nhanh các dự án hạ tầng đột phá: đặc biệt là hệ thống tàu điện ngầm, trung tâm dữ liệu, đặc khu giáo dục, trung tâm chuyển giao công nghệ và hỗ trợ chuyển đổi số cho doanh nghiệp vừa và nhỏ, cùng phát triển năng lượng tái tạo (mặt trời, điện gió ngoài khơi cả sản xuất thiết bị).
Trong đó, tàu điện ngầm (metro - PV) phải là ưu tiên hàng đầu. Kinh nghiệm từ nhiều thành phố Trung Quốc (Thành Đô, Tô Châu, Hàng Châu) cho thấy việc xây dựng 300 - 500 km metro trong 20 năm hoàn toàn khả thi và có tác động rất lớn tới tăng trưởng, đặc biệt là nâng cao năng suất lao động và hiệu quả đô thị hóa.
Với hiệu quả khá cao (ICOR ở mức 3,0), nếu dự án này được thành phố đầu tư trong 20 năm tới với mức 2-3% GDP (tức 2 - 5 tỉ USD) mỗi năm, nó sẽ đóng góp thêm 0,7 - 1 điểm phần trăm vào tăng trưởng hàng năm, đồng thời củng cố mạnh mẽ lòng tin của người dân, doanh nghiệp, và nhà đầu tư.
Năm 2025 mở ra một vận hội mới, đòi hỏi TP.HCM không chỉ nỗ lực vượt bậc trong thúc đẩy tăng trưởng, mà còn phải căng tầm mắt đại bàng, học hỏi tinh hoa quốc tế và hướng tới tương lai để gánh vác trọng trách trở thành "tâm chấn phát triển" - không chỉ của Việt Nam mà còn của cả Đông Nam Á.
Nếu vận nước đang đến, thì chính nơi đây sẽ là điểm khởi phát, nơi ngọn lửa khát vọng bùng lên, dẫn dắt dân tộc bước vào kỷ nguyên phồn vinh bền vững.
TP.HCM dự kiến chi hơn 1.500 tỉ đồng nâng cấp, xây bến tàu phát triển giao thông thủy
TP.HCM dự kiến đầu tư hơn 1.500 tỉ đồng phát triển giao thông thủy giai đoạn 2025-2030, hướng tới kết nối liên vùng và khai thác tiềm năng du lịch.
