Giảm trừ 15,5 triệu đồng/tháng dễ lạc hậu ngay khi áp dụng
Theo số liệu của Bộ Tài chính, tỷ lệ thuế thu nhập cá nhân đóng góp vào ngân sách nhà nước liên tục tăng cao trong suốt 13 năm qua, từ mức chỉ 5,3% vào năm 2011, đến cuối năm 2024 đã tăng lên 9,12%, đạt 186.300 tỷ đồng. Đây là sắc thuế đang tạo ra số thu ngân sách nhà nước có quy mô thứ 3 trong hệ thống thuế, chỉ, sau thuế giá trị gia tăng (VAT) và thuế thu nhập doanh nghiệp.
Tại dự thảo Nghị quyết về điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh của Ủy ban Thường vụ Quốc hội gửi Bộ Tư pháp thẩm định, Bộ Tài chính đề xuất trình phương án nâng mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế lên 15,5 triệu đồng và người phụ thuộc 6,2 triệu đồng (phương 2 đưa ra trước đó).
Nhiều ý kiến từ người lao động, chuyên gia trong ngành bày tỏ đồng tình với việc Bộ Tài chính trình nâng giảm trừ cảnh theo phương án này, tiếp thu góp ý các bên gửi về trong giai đoạn lấy ý kiến. Đa số góp ý đề xuất chọn phương án 2, điều chỉnh theo tốc độ tăng thu nhập bình quân đầu người và tốc độ tăng GDP bình quân đầu người.
Bộ Tài chính đề xuất trình phương án nâng mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế lên 15,5 triệu đồng và người phụ thuộc là 6,2 triệu đồng.
Nhận định mức giảm trừ gia cảnh 15,5 triệu đồng cho bản thân người nộp thuế đã sát hơn với thực tế, nhưng anh Minh Phong (27 tuổi, nhân viên văn phòng tại Hà Nội) vẫn bày tỏ băn khoăn, để được mua nhà ở xã hội , mức thu nhập đã được đề xuất nâng lên 20 triệu đồng/tháng, Trong khi đó, giảm trừ gia cảnh, vốn để tính mức sống tối thiểu lại chỉ dừng ở 15,5 triệu đồng. Nếu không điều chỉnh hợp lý, người lao động vẫn khó lòng tích lũy để ổn định cuộc sống, mua được ngôi nhà đầu tiên.
Trao đổi với PV Tiền Phong, Lê Văn Tuấn - Giám đốc Công ty TNHH Kế toán Thuế Keytas - cho rằng, thứ người lao động đang chờ đợi không chỉ là mức giảm trừ mới, mà còn là viễn cảnh sau khi áp dụng. Giảm trừ gia cảnh 15,5 triệu đồng/tháng vẫn là mức thấp, dễ lạc hậu ngay khi áp dụng.
Nếu giảm gánh nặng thuế, người lao động sẽ có điều kiện tích lũy tài sản , từ đó gia tăng chi tiêu, thúc đẩy kinh tế tiêu dùng. Khi kinh tế phát triển, các sắc thuế khác sẽ có cơ sở tăng thu để bù đắp. Ông Tuấn cho rằng, thật sự đáng tiếc khi mức giảm trừ gia cảnh mới chỉ được áp dụng từ năm 2026.
Đề xuất giảm trừ lãi vay mua nhà lần đầu
Với băn khoăn của người lao động về đề xuất nâng ngưỡng thu nhập được mua nhà xã hội và mức giảm trừ gia cảnh , theo ông Lê Văn Tuấn, hai chính sách này không cùng hệ quy chiếu. Thực tế, 20 triệu đồng/tháng không phải là mức thu nhập thấp ở đô thị, nhưng do giá nhà quá cao, Nhà nước buộc phải nâng ngưỡng để nhiều người dân có cơ hội tiếp cận. Trong khi đó, giảm trừ gia cảnh phản ánh chi phí sinh hoạt tối thiểu trước khi tính thuế, mà nhà ở chỉ là một phần trong tổng chi phí ấy.
Ông Tuấn cho rằng, ngân sách nhà nước khó có dư địa để nâng mức giảm trừ cao hơn. Điều này khiến người làm công ăn lương phần nào chịu thiệt thòi, dù nỗ lực làm việc, vẫn khó tích lũy để nhanh chóng đạt được những mục tiêu lớn như mua nhà, đặc biệt là trong bối cảnh giá nhà ở leo thang.
Trong góp ý gửi Bộ Tài chính, Đoàn đại biểu Quốc hội TPHCM cho rằng, để phản ánh đúng thực tế cuộc sống, cần bổ sung một số khoản giảm trừ đặc thù, đột xuất, như: Lãi vay mua ngôi nhà đầu tiên, với định mức tham khảo giá căn hộ nhà ở xã hội; chi phí đào tạo, nâng cao trình độ cho người nộp thuế; chi phí học tập cho con cái, với giới hạn hợp lý theo thu nhập; chi phí chữa bệnh dài hạn và bệnh hiểm nghèo cho người thân, không bao gồm bảo hiểm xã hội, theo định mức tối đa.
Đề xuất bổ sung một số khoản giảm trừ đặc thù, đột xuất, như: lãi vay mua ngôi nhà đầu tiên, với định mức tham khảo giá căn hộ nhà ở xã hội.
Cũng theo Đoàn đại biểu Quốc hội TPHCM, chính sách nên quy định thời gian cụ thể, định kỳ để xem xét, đánh giá lại mức giảm trừ gia cảnh phù hợp với tốc độ tăng GDP bình quân đầu người , thu nhập bình quân đầu người. Hoặc, quy định đưa ra tiêu chí rõ trong trường hợp kinh tế xã hội biến động đến mức nào thì Bộ Tài chính tiến hành xem xét, điều chỉnh mức giảm trừ cho phù hợp với tình hình thực tiễn.
Phương án nâng mức giảm trừ gia cảnh lên 15,5 triệu đồng cho người nộp thuế và người phụ thuộc là 6,2 triệu đồng được Bộ Tài chính điều chỉnh theo tốc độ tăng thu nhập bình quân đầu người và tốc độ tăng GDP bình quân đầu người.
Dẫn số liệu của Cục Thống kê, cơ quan soạn thảo cho rằng, biến động về thu nhập bình quân đầu người và GDP bình quân đầu người từ năm 2020 đến nay khoảng 40-42%.
Tuy nhiên, theo Đoàn đại biểu Quốc hội TPHCM, với các số liệu phân tích trên và căn cứ tình hình biến động giá gần đây, dự đoán mức tăng chỉ số giá các mặt hàng cơ bản cuối năm 2025 có thể đạt mức 50%. Mức giảm trừ gia cảnh của người nộp thuế được đề xuất tăng tương ứng 50%, lên mức 16,5 triệu đồng /tháng (cao hơn 1 triệu đồng so với phương án của Bộ Tài chính đưa ra).
Khi mức giảm trừ gia cảnh cho cá nhân tăng 50%, giảm trừ cho người phụ thuộc cũng cần tăng tương ứng, đề xuất lên 6,6 triệu đồng mỗi tháng, vì chi phí nuôi dưỡng, đặc biệt là con cái, chiếm tới hơn 40% tổng chi phí của cha mẹ.
Đồng thời với mức tăng này, Luật Thuế Thu nhập Cá nhân (sửa đổi) cũng cần điều chỉnh các bậc thuế trong biểu thuế lũy tiến để mức thu nhập của bậc thuế có thuế suất cao nhất cũng tăng tương ứng 50%, đạt khoảng 120 triệu đồng/tháng.