Brazil tệ hại, nhưng chưa tuyệt vọng

HLV Carlo Ancelotti đối mặt thách thức lớn ở World Cup 2022.

Thất bại 0-1 trước Bolivia trên độ cao 4.000 mét đã đẩy Brazil vào vòng loại tệ hại nhất trong lịch sử: chỉ 28 điểm sau 18 trận, xếp thứ năm và hứng chịu bão chỉ trích từ dư luận. Với một nền bóng đá từng năm lần vô địch thế giới, kết quả ấy là không thể chấp nhận.

Tuy nhiên, nếu nhìn lại quá khứ, đặc biệt là hành trình dẫn đến chức vô địch World Cup 2002 tại Nhật Bản - Hàn Quốc, người Brazil vẫn có quyền hy vọng.

Lịch sử lặp lại?

Năm 2002, Brazil cũng khởi đầu chiến dịch vòng loại đầy trắc trở. Họ thua Argentina, Uruguay, Paraguay và cả Bolivia; hứng chịu chỉ trích dữ dội sau thất bại 0-3 trước Chile; thay tới ba HLV trong vòng hai năm. Thời điểm ấy, niềm tin vào đội tuyển xuống mức thấp nhất. Nhưng rồi Ronaldo, từ chỗ bị coi là “người thừa” sau chấn thương nặng, đã trở lại và bùng nổ. Anh ghi bàn trong mọi trận knock-out, kết thúc bằng cú đúp vào lưới Oliver Kahn để đưa Brazil lần thứ năm bước lên đỉnh thế giới.

Hai thập niên sau, thầy trò Carlo Ancelotti đang tái hiện gần như nguyên vẹn những cú ngã tương tự. Họ cũng thua tại Buenos Aires, Montevideo, Asuncion và La Paz. Brazil cũng thay đổi nhiều trong băng ghế huấn luyện. Và họ cũng đang đối diện câu hỏi lớn về ngôi sao số một - Neymar - liệu còn có thể trở lại làm thủ lĩnh như Ronaldo ngày nào.

So sánh Neymar với Ronaldo 2002 là điều dễ hiểu. Ronaldo khi ấy bị chê là hết thời, không thể trở lại đỉnh cao. Thế nhưng anh viết nên câu chuyện cổ tích, trở thành Vua phá lưới và đoạt Quả bóng vàng.

Neymar có còn là "át chủ bài" của Brazil?

Neymar hiện tại cũng đứng trước ngã rẽ. Ở tuổi 33, anh vượt qua Pele để trở thành chân sút số một lịch sử Selecão. Nhưng phong độ trong màu áo Santos lại bất ổn: những bàn thắng đẳng cấp xen lẫn với những cuộc cãi vã cùng CĐV và cả thất bại muối mặt như trận thua 0-6 trước Vasco da Gama.

Trong giới chuyên môn, ý kiến chia rẽ gay gắt. Nhà báo Rodrigo Mattos khẳng định không thể loại trừ khả năng Neymar tái xuất rực rỡ, bởi lịch sử từng chứng kiến Ronaldo làm điều “không tưởng”. Ngược lại, cây bút Alicia Klein cho rằng đặt niềm tin vào Neymar lúc này chỉ là “ảo tưởng và trò chơi điện tử”, bởi anh không còn duy trì phong độ cao suốt nhiều năm.

Ancelotti và bài toán nhân sự

Dẫu thất bại ê chề, Brazil vẫn thu về vài tín hiệu lạc quan. Chiến thắng 3-0 trước Chile ở Maracanã phơi bày một gương mặt khác: giàu sức sống, tốc độ và sáng tạo. Estêvão Willian - ngôi sao trẻ của Chelsea - mở tài khoản bàn thắng cho đội tuyển.

Luiz Henrique (Zenit) gây ấn tượng với một pha kiến tạo và góp công trực tiếp trong hai bàn thắng. Lucas Paqueta, trở lại sau gần một năm bị treo giò, lập tức chứng minh giá trị.

Trên hàng công, João Pedro và Richarlison đang cạnh tranh cho vị trí số 9. Samuel Lino - tân binh đắt giá của Flamengo - đã có trận ra mắt, hứa hẹn bổ sung thêm lựa chọn. Khi bình phục chấn thương, Matheus Cunha nhiều khả năng sẽ được Ancelotti thử nghiệm ở vai trò số 10, thay Neymar. Rõ ràng, nhà cầm quân người Italy không thiếu phương án tấn công: hoặc đặt niềm tin vào dàn sao tên tuổi như Neymar, Vinícius, Rodrygo, hoặc tận dụng sự hứng khởi của lớp trẻ đang thăng hoa.

Tập thể tuyển Brazil giờ không còn là gương mặt khiến tất cả phải dè chừng.

Tuyến giữa cũng được định hình lại. Casemiro và Guimarães tạo thành bộ đôi “chắn thép”, với sự bổ sung từ Paqueta và Andrey Santos. Casemiro, người tự gọi mình là “chiến binh của Ancelotti”, vẫn là cầu thủ đem lại phẩm chất phòng ngự mà Brazil không ai khác có được. Ở hàng thủ, Marquinhos, Gabriel Magalhães và Alexsandro cho thấy sự ổn định, trong khi cả đội vẫn chờ ngày Éder Militão trở lại sau chấn thương dây chằng nghiêm trọng.

Thua Bolivia tại La Paz chưa bao giờ là điều hiếm với Brazil, nhưng nó phơi bày nhiều vấn đề hơn một trận đấu đơn thuần. Chủ tịch Liên đoàn Samir Xaud thậm chí công khai chỉ trích trọng tài, cảnh sát, nhặt bóng và cả điều kiện độ cao. Lời than phiền ấy phản ánh sự bức bối nội bộ, nhưng không thể che lấp thực tế: Brazil thiếu ổn định, thiếu bản lĩnh và mất dần niềm tin từ người hâm mộ.

Tuy vậy, bóng đá Brazil chưa bao giờ thiếu khả năng hồi sinh. Năm 2002, họ đi qua cơn khủng hoảng niềm tin để rồi vô địch. Lịch sử không bao giờ tái diễn nguyên vẹn, nhưng nó gieo hy vọng rằng thất bại hôm nay có thể chỉ là bước đệm cho sự bùng nổ ngày mai.

Brazil bước vào World Cup 2026 không còn là ứng viên số một. Nhưng chính sự nghi ngờ ấy lại có thể trở thành lợi thế. Ancelotti có trong tay thế hệ mới đầy triển vọng như Estêvão, Rodrygo, Vinícius, Luiz Henrique, bên cạnh những cựu binh giàu kinh nghiệm như Casemiro, Paquetá và có thể cả Neymar – nếu anh kịp lấy lại phong độ.

Câu hỏi còn bỏ ngỏ: Neymar có thể viết lại kịch bản Ronaldo 2002 hay Brazil sẽ tìm thấy một biểu tượng mới cho kỷ nguyên Ancelotti? Câu trả lời chỉ có thể chờ tới mùa hè năm sau, khi Selecão một lần nữa bước ra sân khấu lớn nhất hành tinh.