Ngày 17/9, Bộ trưởng Năng lượng Ba Lan Milosz Motyka cho biết nước này đã kêu gọi các quốc gia thành viên Liên minh châu Âu (EU) mà vẫn đang mua năng lượng của Nga hãy dừng nhập khẩu vào cuối năm 2026.
Đường ống Druzhba hiện vận chuyển dầu của Nga tới Hungary và Slovakia - những nước vẫn tiếp tục mua dầu khí từ Nga sau khi các quốc gia EU khác cắt đứt quan hệ năng lượng với Moscow kể từ cuộc xung đột với Ukraine năm 2022.
Ủy ban châu Âu (EC) sẽ đề xuất đẩy nhanh quá trình ngừng dần việc nhập khẩu nhiên liệu hóa thạch từ Nga, Chủ tịch EC Ursula von der Leyen cho biết ngày 16/9 sau cuộc điện đàm với Tổng thống Mỹ Donald Trump.
Trước đó, khối này đã có kế hoạch chấm dứt việc mua dầu và khí đốt của Nga từ 1/1/2028.
Bộ trưởng năng lượng Ba Lan cho biết điều này đáng lẽ phải diễn ra sớm hơn 2 năm, đặc biệt là sau những sự kiện gần đây.
Trong thư gửi các bộ trưởng năng lượng EU rằng, ông Motyka viết: "Tôi kêu gọi chúng ta hãy thống nhất về mục tiêu chung là loại bỏ hoàn toàn việc nhập khẩu dầu thô từ Nga vào cuối năm 2026".
"Quyết định như vậy sẽ củng cố tính thống nhất trong hành động của chúng ta, đặt ra mốc thời gian rõ ràng và thể hiện quyết tâm của chúng ta trong việc ngừng phụ thuộc vào nguồn cung dầu mỏ mang tính rủi ro chính trị và chiến lược", ông Motyka nêu rõ.
EU đã áp đặt lệnh trừng phạt đối với hầu hết lượng dầu nhập khẩu từ Nga nhưng không áp dụng đối với khí đốt do sự phản đối của Slovakia và Hungary. Hai quốc gia này vẫn nhận nguồn cung cấp qua đường ống của Nga và duy trì mối quan hệ chặt chẽ hơn với Moscow.
Thứ trưởng Năng lượng Ba Lan, Wojciech Wrochna, cho biết khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) của Mỹ đi qua Ba Lan có thể giúp loại bỏ khí đốt của Nga khỏi châu Âu.
"Tôi đã có cuộc họp hiệu quả với Bộ trưởng Năng lượng Mỹ Chris Wright. Khí đốt của Mỹ chảy về phía nam qua Ba Lan có thể giúp loại bỏ khí đốt của Nga", ông Wrochna nói với các phóng viên.
Tập đoàn Orlen (Ba Lan) đã bắt đầu vận chuyển khí đốt của Mỹ đến Ukraine vào mùa xuân này để giúp Kiev bổ sung nguồn cung trước mùa đông. Slovakia vẫn phụ thuộc vào nguồn nhập khẩu từ Nga và chưa sử dụng đường ống dẫn khí đốt với Ba Lan để đảm bảo nguồn cung thay thế.
Trước xung đột Nga - Ukrain năm 2021, EU nhập khẩu 45% khí đốt và 27% dầu thô từ Nga. Năm ngoái, tỉ lệ này giảm xuống còn 19% đối với khí đốt và 3% đối với dầu thô. Năm 2024, EU chi 21,9 tỉ euro để mua nhiên liệu hóa thạch của Nga, chiếm khoảng 10% tổng doanh thu xuất khẩu toàn cầu của Moscow.
Trong nửa đầu năm 2025, EU nhập kỷ lục 92 tỉ m3 LNG, tăng 25% so với cùng kỳ năm ngoái. Mỹ chiếm hơn 55% lượng nhập này, trong khi Nga chỉ còn 14%.
Nếu xu thế tiếp diễn, thị phần LNG Mỹ tại châu Âu có thể tăng lên 70-80%, tương đương gần 25% tổng nhu cầu khí đốt của toàn khối, cao hơn cả thời điểm Nga từng chiếm 40% trước năm 2022.
Tuy nhiên, giới phân tích cảnh báo, thay Nga bằng Mỹ không có nghĩa châu Âu thoát khỏi rủi ro. Chẳng hạn, chỉ cần một cơn bão lớn ở bờ biển Vịnh Mexico có thể làm tê liệt chuỗi cung ứng LNG của Mỹ.
Bên cạnh đó, chính sách bất định của chính quyền ông Trump cũng có thể tạo ra "cú sốc" cho thị trường.
Tham khảo: Reuters