Năm học 2025 - 2026 bắt đầu áp dụng miễn học phí từ bậc mầm non đến phổ thông. Cùng với đó việc dạy thêm đúng đối tượng trong trường học, việc dạy 2 buổi/ngày cũng không được thu tiền của cha mẹ học sinh.
Học sinh lớp 1 Trường tiểu học Phú Thọ (phường Phú Thọ - TP.HCM) trong buổi tựu trường đầu năm học mới 2025-2026 - Ảnh: MỸ DUNG
Nhưng nỗi lo "tiền trường" của người dân đang có con đi học vẫn không hề giảm. Vì sao vậy?
Trước hết nói về những khoản vừa được "miễn thu" nhưng các trường vẫn phải thực hiện, cụ thể là phụ đạo TP.HCM: Các khoản thu đầu năm học phải được công khai bằng văn bản đến phụ huynhMùa thu đẹp không?
Và phản ứng từ các trường nói chung là co dần hoạt động dạy thêm, dạy hai buổi/ngày khi không có kinh phí, cùng với các thiếu thốn khác như cơ sở vật chất, giáo viên…
Một số trường "lách luật" tạo nên những biến tướng dạy thêm, dạy hai buổi/ngày bằng các hình thức câu lạc bộ để hợp thức hóa việc thu tiền phụ huynh.
Rốt cuộc để con được ở trường cả ngày, được học những nội dung ngoài chương trình chính khóa, phụ huynh vẫn phải đóng tiền, thậm chí đóng mức cao hơn trước đây.
Nhưng nhức nhối nhất vẫn là "phụ phí" không giảm mà còn tăng cả mức tiền và khoản thu.
Trong những năm gần đây ngành giáo dục và các địa phương cũng ban hành nhiều quy định như quy định về các khoản thu và không được thu, hoạt động của hội cha mẹ học sinh, trách nhiệm của nhà trường trong vấn đề thu chi tiền trường…
Song các quy định luôn chậm hơn so với muôn vàn sự linh hoạt để thu tiền. Từ việc sửa chữa lớp học, bảo trì dụng cụ nhà bếp, mua và thuê máy lạnh, lắp camera, máy chiếu, tivi, tổ chức hội thi, hoạt động trải nghiệm ngoài chương trình chính khóa…
Mặc dù đã có nhiều chấn chỉnh nhưng hội cha mẹ học sinh nhiều nơi vẫn là "cánh tay nối dài" cho nhà trường trong việc lạm thu.
Có ba vấn đề cơ quan quản lý giáo dục các cấp phải quan tâm để tham mưu, đề xuất hoặc chỉ đạo rốt ráo hơn trong việc này.
Thứ nhất, khi cắt nguồn thu từ cha mẹ học sinh phải có hành lang pháp lý hợp lý để các trường tự tin vào việc thực hiện xã hội hóa mà không phạm luật, có chính sách tài chính để cấp bù cho các trường thực hiện mục tiêu giáo dục đảm bảo làm đúng, chất lượng, hạn chế các "biến tướng" do quy định của cơ quan quản lý có những bất cập nhưng không được phát hiện, điều chỉnh.
Giải pháp tài chính cần làm song song với việc thực hiện chính sách "miễn thu tiền từ cha mẹ học sinh".
Thứ hai, rà soát các đầu việc có thu trong các trường hiện nay, lắng nghe những khó khăn của các trường để cập nhật hướng dẫn, hỗ trợ giải quyết kịp thời.
Thứ ba là chế tài. Việc xử lý, chế tài với người và đơn vị vi phạm hiện làm chưa nghiêm, chưa đủ sức nặng.
Ngoài ra cần giao tự chủ cho các trường nhiều hơn, giúp các trường gỡ vướng trong các cơ chế, quy định bất hợp lý, đồng thời tăng tính chịu trách nhiệm, giải trình cũng là một cách để ngăn chặn tình trạng lạm thu, không phải từ bên trên xuống mà từ chính các cơ sở.
Hà Nội: Trường học phải niêm yết thực đơn, minh bạch tiền ăn bán trú mỗi ngày
Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội yêu cầu các trường công khai thực đơn bữa ăn bán trú, nguồn gốc thực phẩm chế biến.
Hà Nội: Trường học phải niêm yết thực đơn, minh bạch tiền ăn bán trú mỗi ngày