Tài xế và bản án lương tâm
"Mở cửa xe là tay mình mở rủi ro". Câu nói không biết của ai nhưng giới cầm lái có lẽ ai cũng biết. Nó như lời cảnh báo nghề lái xe luôn đối diện nguy hiểm và nhắc nhở các bác tài phải luôn cẩn thận bởi phía trước là sinh mạng.
Các xe tải chở quá khổ chạy nguy hiểm trên quốc lộ 26 - Ảnh: T.N.V.
1. Nghề lái xe có muôn vàn tình huống trên đường buộc phải xử lý. Tình huống tôi gặp có thể nói như từ trên trời rơi xuống trong những ngày đầu vào nghề.
Xe tôi vừa lượn theo vòng xoay Cơ khí gà cồ (giờ là vòng xoay đối diện khách sạn Hoàng Anh, Gia Lai) hướng về phía
Tác giả (trái) đang dạy lái xe - Ảnh: N.H.
2. World Cup năm đó đã đến trận cầu cuối cùng. Xe đã lên hàng, nhưng tài xế phụ tôi không chịu đi chuyến ấy, bởi anh ta muốn xem trận chung kết. Tôi thì đang ốm vật vã không thể tự cầm lái, đành phải gọi Tuấn "tiền" là tài xế tôi nhờ thay tạm. Cái tên "Tuấn tiền" được nhiều lái xe đặt cho anh ta bởi chạy cho xe nào là chủ xe đó mất tiền vì gây tai nạn. Tôi biết nhưng không còn lựa chọn nào khác.
Chuyến đi bỏ hàng suôn sẻ, tôi có ngay một xe chở bia từ Sài Gòn đi Phú Yên (cũ). Xe ra đến xa lộ Đại Hàn chỉ cách cây xăng dầu An Phú Đông 2km. Nơi đó, phần đường bên phải đang thi công, tất cả xe đều đi làn đường trái.
Tuấn "tiền" lái xe đi cách con lươn giữa đường khoảng 1m. Từ phía sau, một xe máy chở ba vượt xe tôi về phía bên phải. Tôi vội vã bảo Tuấn "tiền" dừng lại nhưng nó chưa phản ứng gì.
Khi xe máy tăng ga quyết vượt đầu xe tôi ở những giây cuối cùng thì tự dưng Tuấn "tiền" lại có động tác đánh lái xe về bên phải. Xe máy bị ép vào con lươn, hai người ngồi sau quá sợ hãi nhảy ra. Tài xế xe máy bị đẩy tới ngã nhào, bánh trước bên phụ xe của tôi đã đi qua phần gáy anh ấy...
Biết người lái xe ôm khó qua khỏi, Tuấn "tiền" bỏ chạy mất. Tôi bị tạm giam mấy ngày rồi được thả để lo tiền đền bù cho gia đình nạn nhân. Hình ảnh căn nhà lá rách nát quây bằng những tấm phên nứa của người lái xe ôm quê Long An ám ảnh tôi mãi. Tuấn "tiền" thì bỏ trốn mất dạng...
3. "Đời lái xe ai rồi cũng phải dính một hai lần, chỉ là nhẹ hay nặng...". Câu nói của cựu lái xe Sáu Ngàn dạy tôi từ những ngày chập chững ôm vô lăng như cảnh báo sớm. Hơn 30 năm ôm tay lái chiêm nghiệm lại tôi thấy vẫn đúng.
Chỉ là cách mỗi người tài xế ứng xử thế nào khi vướng tai nạn. Đàm Quang là bạn tôi, nó nghỉ học, sớm ra lái xe đường dài. Nhưng chỉ sau một vụ tai nạn do nó cầm lái gây chết người, nó bỏ hẳn nghề lái về cày cuốc.
Nhiều năm sau gặp lại Đàm Quang, tôi hỏi: "Nhiều người cũng tai nạn chết người, họ đâu có bỏ nghề, còn cậu vì sao vậy?". "Mỗi người có một lựa chọn và suy nghĩ khác nhau, còn tôi một lần là quá đủ" - Quang trả lời.
Thầy T. dạy lái xe tải, xe khách nhiều năm, đến khi cơ quan chức năng có đợt kiểm tra bằng cấp thì phải chủ động xin nghỉ dạy vì xài bằng cấp III giả. T. đi lái xe khách được một thời gian thì nghỉ việc. Thấy T. lang thang, tôi hỏi thì được biết anh ta gây tai nạn chết một người đang trong thời gian xử lý.
Bẵng đi thời gian, tôi nghe T. quay lại chạy xe khách đường dài. Rồi một giáo viên cùng trường với T. cho biết anh ta tiếp tục gây tai nạn làm hai người chết ở địa phận Kon Tum (cũ), phải đi tù 7 năm.
Mới đây, sáng 13-9, Đinh Văn Long (1974) lái xe bồn chở bê tông di chuyển qua gầm cầu chui Vạn Điểm, xã Phú Xuyên (Hà Nội) và xảy ra va chạm với xe máy điện do nữ sinh 15 tuổi cầm lái. Sau đó, khi khai báo với công an, Long thừa nhận cố ý kéo lê nữ sinh khiến nạn nhân tử vong!
Lời khai khiến bất cứ ai nghe cũng không khỏi choáng váng, rụng rời, đau buốt con tim. Ngay cả những người từng cầm lái hàng chục năm như chúng tôi cũng bàng hoàng.
Liên quan đến vụ việc, một luật sư cho biết nếu hành vi của lái xe là cố ý giết người thì có thể đối diện mức án cao nhất là tử hình.
Vụ án sẽ tiếp tục được điều tra để công lý phán xét nhưng đây là một bài học xương máu cho biết bao người đang cầm lái. Không chỉ là sinh mạng mình hay sinh mạng người ngồi sau, mà phía trước mũi xe còn là sinh mạng bao người có thể chết oan uổng vì mình.
Bản thân dù không trực tiếp cầm lái nhưng tôi vẫn ám ảnh vì một cuộc đời phải tắt dưới bánh xe mình. Vụ tai nạn đó sau hàng chục năm vẫn ám ảnh tôi không nguôi. Là một đồng nghiệp của các tài xế, tôi mong các bạn hãy lái xe bằng tất cả trách nhiệm và trái tim con người.
Nếu tài xế lỡ gây tai nạn hay vô tình bị dính phải thì việc đầu tiên là cố bình tĩnh dừng xe để cứu người, xử lý hậu quả nếu có thể rồi chờ pháp luật thực thi. Đừng để nỗi đau không còn có thể sửa chữa, đừng để phải mang bản án lương tâm suốt đời.
Là một lái xe từng chứng kiến vô số đồng nghiệp gây tai nạn, nhưng những vụ mà lái xe được cho là cố ý cán chết người "để khỏi phải đền bù lằng nhằng phức tạp với người bị thương" vẫn khiến trái tim tôi nghẹn lại, thảng thốt, trĩu nặng nỗi buồn.
Tài xế xe bồn cố tình cán chết nữ sinh: 'Luật ngầm' của những tài xế máu lạnh