Bí ẩn linh hồn và sự giải mã của khoa học - Kỳ cuối: Thợ săn ma và khoa học tìm kiếm linh hồn
Điều kỳ lạ là không chỉ các nước kém phát triển hay tin vào bà đồng mà ngay Mỹ và phương Tây lại có nhiều thợ săn ma.
Trong khi khoa học vẫn đang nghiên cứu thì ngoài đời nhiều người tin thế giới linh hồn - Ảnh: DAILY EXPRESS
Và một trong những người tìm kiếm
Ngày nay, khoa học đã sử dụng các máy học hiện đại để tìm hiểu linh hồn như trạng thái não đồ của người cận tử - Ảnh: MICHIGAN MEDICINE
Trong cuốn sách The Secret Science of the Soul (tạm dịch: Khoa học bí mật về linh hồn), Tart kêu gọi giới khoa học hãy cởi mở hơn: "Khoa học đích thực có thể đóng góp rất nhiều cho việc hiểu các trải nghiệm cận tử". Ông nhấn mạnh rằng việc bác bỏ hoàn toàn những hiện tượng này thể hiện định kiến nhiều hơn là hoài nghi khoa học.
Theo tờ The Economics Time, trong khi nhà tâm lý học Charles Tart đi sâu vào những hiện tượng cận tâm lý, giáo sư triết học Thomas Nagel đến từ Đại học New York lại đưa ra một góc nhìn sâu sắc về bản chất của ý thức.
Ông cho rằng dù vật lý học tiên tiến đến đâu, điều đó vẫn không đủ để lý giải toàn diện sự phức tạp của nhận thức con người. Nếu vũ trụ chỉ được cấu thành từ nguyên tử và phân tử, vậy làm sao chúng ta có thể lý giải sự xuất hiện của tư duy, cảm xúc và trải nghiệm chủ quan?
Giáo sư Nagel ủng hộ thuyết "toàn tâm luận" (panpsychism), một giả thuyết triết học táo bạo cho rằng mọi thành phần trong vũ trụ, kể cả những thứ tưởng chừng vô tri vô giác, đều có thể sở hữu một dạng ý thức nào đó. Nếu giả thuyết này là đúng thì ý thức không phải là sản phẩm của riêng bộ não, mà là một phần vốn có trong chính cấu trúc nền tảng của thực tại.
Nagel từng viết: "Cuộc sống của chúng ta là một phần của vũ trụ đang dần tỉnh thức và nhận biết chính mình". Vậy liệu sự tự nhận thức ấy, hay trạng thái ý thức bừng tỉnh này có thể chính là linh hồn trong một hình hài khác?
Đặc biệt, tiến sĩ Jeffrey Schwartz, bác sĩ tâm thần và nhà nghiên cứu về khả năng tái tạo thần kinh, cho rằng bộ não và tâm trí con người không phải là một. Các nghiên cứu của ông chỉ ra rằng con người có thể tái cấu trúc kiến trúc não bộ thông qua sức mạnh ý chí tập trung, thay đổi mô hình suy nghĩ ở những người mắc rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD) hoặc phục hồi sau đột quỵ.
Bí ẩn linh hồn và sự giải mã của khoa học - Kỳ 4: Bằng chứng linh hồn?ĐỌC NGAYÔng lập luận rằng điều này cho thấy sự tồn tại của một thứ vượt lên trên vật chất, có thể là tâm trí, hoặc thậm chí là linh hồn. Trong cuốn sách bán chạy Brain Lock (tạm dịch: Cái bẫy trong não bộ), Schwartz khẳng định rằng bộ não có thể tạo ra những ý nghĩ ám ảnh, nhưng tâm trí có quyền lựa chọn từ chối chúng.
Nếu vật chất là tất cả thì làm sao điều đó có thể xảy ra? Với Schwartz, sức mạnh của ý chí, khả năng của tâm trí vượt lên trên bộ não, cho thấy một sự tồn tại kép: một thể vật chất, một thể tinh thần.
Và chẳng có cái gì gọi là linh hồn?
Tuy nhiên, không phải nhà khoa học nào cũng bị thuyết phục. Giáo sư David Kyle Johnson của Trường đại học King’s (bang Pennsylvania, Mỹ) tỏ ra hoài nghi hơn. Trong cuốn Do Souls Exist? (tạm dịch: Liệu linh hồn tồn tại?), Johnson nhắc lại trường hợp nổi tiếng của Phineas Gage, công nhân đường sắt thế kỷ 19, người sống sót kỳ diệu sau khi một thanh sắt xuyên qua não. Ông vẫn sống, nhưng tính cách thay đổi hoàn toàn.
Johnson cho rằng nếu nhân cách có thể biến đổi do tổn thương thể chất thì điều đó đặt ra nghi vấn về sự tồn tại của một linh hồn phi vật chất. Ông nhấn mạnh khoa học thần kinh đã dần đảm nhiệm những chức năng từng được gán cho linh hồn, từ ký ức, cảm xúc, ra quyết định, cho đến cả ý thức.
"Mọi thứ từng được coi là phạm vi của linh hồn - Johnson viết - Giờ đây đã được chứng minh là phạm vi của bộ não".
Đến nay, giới khoa học vẫn chưa đưa ra câu trả lời cuối cùng, nhưng sự tò mò ngày càng lấn át hoài nghi. Dù thông qua các nghiên cứu thần kinh về trải nghiệm tôn giáo, những ghi nhận về hiện tượng xuất hồn, một điều đã rõ ràng: linh hồn không còn chỉ là khái niệm tôn giáo. Nó đang được đưa vào phòng thí nghiệm, soi chiếu dưới kính hiển vi và tranh luận trong các giảng đường đại học.
Rốt cuộc, điều cuốn hút nhất có lẽ không nằm ở chỗ các nhà khoa học đã chứng minh được linh hồn hay chưa, mà ở việc họ dám bắt tay vào hành trình tìm kiếm ấy. Và trong nỗ lực khác thường đó, từ các bản chụp não, những công trình triết học cho đến những hồi ức huyền nhiệm, có lẽ nhân loại đang gần đến câu trả lời liệu linh hồn có hay không?
Bí ẩn linh hồn và sự giải mã của khoa học - Kỳ 9: Nhà khoa học truy tìm ma quỷ