Tờ New York Times (NYT) cho hay chỉ trong vài giờ sau khi Tổng thống Donald Trump đặt bút ký sắc lệnh áp mức phí 100.000 USD cho mỗi hồ sơ H-1B mới, bầu không khí lo lắng lan nhanh từ các tập đoàn công nghệ lớn ở Mỹ đến từng khoang máy bay quốc tế.
Một quy định còn chưa kịp đi vào chi tiết đã khiến hàng chục nghìn lao động có tay nghề cao, phần lớn là người Ấn Độ và Trung Quốc, rơi vào trạng thái hỗn loạn.
Hỗn loạn
Theo hãng tin CNBC, những phút đầu tiên sau khi Tổng thống Donald Trump ký sắc lệnh hành pháp áp phí 100.000 USD cho mỗi hồ sơ visa H-1B mới đã biến Silicon Valley và Phố Wall thành một bãi chiến trường thực sự.
Thay vì sự hân hoan cuối tuần, các văn phòng và phòng họp trực tuyến của những gã khổng lồ công nghệ lại chìm trong sự hoảng loạn. Sắc lệnh này không chỉ là một quy định mới mà còn là một cú sốc điện trực tiếp vào nền tảng tuyển dụng của các công ty Mỹ, vốn đã dựa dẫm vào nhân tài nước ngoài trong suốt nhiều thập kỷ qua.
Ngay trong đêm 19/9/2025, các bộ phận nhân sự và pháp lý của những gã khổng lồ như Microsoft, Amazon, Google, Meta, JPMorgan hay Goldman Sachs liên tục phát đi cảnh báo khẩn: "Hãy ở lại Mỹ và tránh mọi chuyến đi quốc tế".
Những cảnh báo này nhanh chóng lan truyền, làm dấy lên một làn sóng lo lắng tột độ trong cộng đồng lao động H-1B.
Người đang ở Mỹ thì được khuyên không rời khỏi lãnh thổ. Người đang công tác ở nước ngoài được yêu cầu đặt vé gấp, quay lại trước 0h01 ngày 21/9 để tránh rủi ro. Nhiều chuyến bay chứng kiến cảnh hàng chục hành khách mang visa H-1B hốt hoảng rời máy bay, bỏ lại hành lý trong hầm hàng.
Trên một chuyến bay từ San Francisco đến Ấn Độ, hàng chục hành khách là những người giữ visa H-1B đã vội vàng rời máy bay, gây ra cảnh tượng hỗn độn chưa từng có.
Trong bối cảnh mơ hồ, các hãng luật nhập cư bị “ngập” trong điện thoại từ khách hàng doanh nghiệp lẫn cá nhân, tất cả cùng hỏi một câu: quy định này rốt cuộc áp dụng như thế nào?
Mãi đến cuối tuần, Nhà Trắng mới phải đính chính rằng mức phí khổng lồ này chỉ áp dụng cho hồ sơ mới, không liên quan đến gia hạn hay việc đi lại của người đã có visa. Thế nhưng sự nhầm lẫn ban đầu đủ để tạo ra một cuối tuần hỗn loạn cho hàng loạt tập đoàn.
Từ lâu, H-1B vốn là tâm điểm tranh cãi trong chính trị Mỹ. Phe bảo thủ cho rằng các tập đoàn lạm dụng chương trình để tuyển lao động nước ngoài giá rẻ, đẩy người Mỹ ra khỏi thị trường việc làm. Trong sắc lệnh lần này, Nhà Trắng đã lặp lại thông điệp đó, coi mức phí 100.000 USD là cách buộc các công ty “chỉ chọn người giỏi nhất” thay vì lạm dụng hệ thống.
Ngược lại, giới công nghệ và tài chính cảnh báo động thái này sẽ gây tác động tiêu cực lên sức cạnh tranh. Các công ty lớn có thể gánh chi phí, nhưng startup và doanh nghiệp vừa và nhỏ thì khó có thể trả thêm 100.000 USD cho mỗi nhân sự.
Một trong những hệ quả đáng lo ngại nhất của sắc lệnh này là khả năng các công ty sẽ chuyển các vị trí công việc ra khỏi Mỹ. Khi việc tuyển dụng nhân tài nước ngoài trở nên quá tốn kém và phức tạp, các công ty có thể sẽ tăng cường đầu tư vào các văn phòng ở nước ngoài, như ở Vancouver hay Mexico City, nơi chính sách nhập cư cởi mở hơn. Điều này không chỉ làm thất thoát nguồn thu thuế mà còn đe dọa vị thế dẫn đầu của Mỹ trong các lĩnh vực công nghệ quan trọng, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo.
Bên cạnh đó, sắc lệnh này tạo ra một sự phân cực rõ rệt giữa các ông lớn và các công ty khởi nghiệp. Đối với Microsoft hay Google, khoản phí 100.000 USD, dù lớn, vẫn có thể được coi là một chi phí kinh doanh có thể chấp nhận được. Họ có đủ khả năng tài chính để chi trả cho những nhân tài hàng đầu mà họ cần.
Ngược lại, đối với các startup, khoản phí này là một gánh nặng khổng lồ, có thể bóp nghẹt sự phát triển của họ. Nhiều nhà đầu tư mạo hiểm đã lên tiếng rằng không một công ty non trẻ nào có thể gánh vác mức thuế cao như vậy. Điều này đe dọa làm suy yếu hệ sinh thái khởi nghiệp của Mỹ, vốn là động lực chính của sự đổi mới.
Trong khi đó, tờ Wall Street Journal (WSJ) thì cho biết các hiệp hội luật sư nhập cư đã lên kế hoạch khởi kiện để ngăn chặn sắc lệnh, lập luận rằng Nhà Trắng không có cơ sở pháp lý rõ ràng để áp đặt một khoản phí khổng lồ như vậy.
Những ngành tuyển nhiều lao động có visa H-1B nhất
Tuy nhiên ngay cả khi quy định bị đảo ngược, thông điệp về một nước Mỹ ngày càng khép chặt cửa với lao động quốc tế đã đủ để để lại vết sẹo. Tâm lý bất ổn sẽ khiến nhiều nhân tài cân nhắc lựa chọn điểm đến khác, trong khi các doanh nghiệp Mỹ phải tính lại chiến lược nhân sự dài hạn.
Trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt về trí tuệ nhân tạo và công nghệ cao, sự bất ổn về chính sách nhập cư có thể trở thành điểm yếu chí tử của Mỹ.
*Nguồn: CNBC, NYT, WSJ