Trong phiên họp thứ nhất Ban Chỉ đạo trung ương về chính sách nhà ở và thị trường bất động sản vào chiều 22-9, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã không giấu nổi sự bức xúc khi giá nhà chung cư leo thang ngoài tầm với của đại đa số người dân.
Dự án bất động sản ở TP.HCM - Ảnh: QUANG ĐỊNH
Ông gay gắt phê bình: "Còn các anh đánh giá không có nhu cầu thì các anh ngồi trên trời hết cả rồi, trên thiên đình hết cả rồi, không có ai ở dưới hạ giới nữa".
Lời phê bình đó không chỉ nhắm đến các bộ, ngành liên quan thị trường Thủ tướng: Có giải pháp kéo giảm giá nhà ở, tăng nguồn cung bất động sản
Người có nhu cầu thật sự khó tiếp cận, còn giới đầu cơ lại hưởng lợi. Chính sách nhà ở xã hội dù đã được bàn thảo từ lâu nhưng triển khai ì ạch, thủ tục rườm rà, ưu đãi thiếu hấp dẫn, dẫn đến cảnh "có tiếng mà không có miếng".
Bài học rút ra là chính sách phải "mọc" từ dưới đất lên, chứ không thể "rơi từ trên trời" xuống. Ở nhiều quốc gia, việc xây dựng chính sách bao giờ cũng bắt đầu từ khảo sát thực tế, phân tích nhu cầu xã hội, tham vấn công khai.
Chính sách được coi như một "hợp đồng xã hội" giữa Nhà nước và công dân, trong đó tiếng nói của người dân và doanh nghiệp - những bên trực tiếp chịu tác động - luôn được lắng nghe.
Muốn vậy, ba điều kiện không thể thiếu là thực tiễn sống động để xác định đúng vấn đề, cơ chế phản hồi cởi mở để điều chỉnh kịp thời và dữ liệu chính xác, minh bạch làm nền tảng.
Nếu không hội tụ đủ những điều kiện trên, chính sách dễ trở thành mệnh lệnh áp đặt từ trên xuống, khó đi vào đời sống, thậm chí gây hiệu ứng ngược.
Phát biểu bức xúc của Thủ tướng cũng là lời nhắc nhở mạnh mẽ về phong cách lãnh đạo và quản trị. Cán bộ làm chính sách cần đi cơ sở nhiều hơn để nhìn tận mắt, nghe tận tai, cảm nhận nỗi lo lắng của người dân.
Mỗi chính sách ban hành phải được thiết kế như một giải pháp tháo gỡ khó khăn chứ không phải thêm gánh nặng.
Điều này đòi hỏi thay đổi căn bản tư duy từ "quản lý cho dễ" sang "phục vụ cho tốt", đồng thời xây dựng cơ chế thử nghiệm, phản hồi và điều chỉnh liên tục, thay vì ban hành một lần rồi để đó.
Trách nhiệm chính trị ở đây không chỉ nằm ở việc soạn thảo cho đúng, mà còn phải gắn chặt với hiệu quả thực thi, với câu hỏi xuyên suốt: Người dân được lợi gì từ chính sách này?
Vấn đề "ngồi trên thiên đình" thực ra không chỉ tồn tại trong lĩnh vực bất động sản. Nó còn biểu hiện trong nhiều chính sách khác: những bản quy hoạch tổng thể vẽ ra hoành tráng nhưng thiếu nguồn lực thực hiện; những thủ tục hành chính được thiết kế chủ yếu từ góc nhìn cơ quan quản lý thay vì trải nghiệm của người dân; hay những chiến lược phát triển quá tham vọng nhưng không gắn với điều kiện khả thi.
Điểm chung là khoảng cách giữa ý chí chính trị và thực tiễn xã hội vẫn còn xa, và chính sự xa rời ấy tạo nên nghẽn tắc cho phát triển.
Câu nói đầy ẩn dụ của Thủ tướng Phạm Minh Chính có thể coi là thông điệp cải cách: Hãy trở lại "hạ giới" để làm chính sách.
Nghĩa là phải bám sát đời sống, coi trọng dữ liệu thực, lắng nghe dân, để mỗi văn bản ban hành đều khả thi, thiết thực, hợp lòng dân. Khi đó chính sách mới thực sự trở thành đòn bẩy phát triển, là chiếc cầu nối giữa khát vọng của Đảng, Nhà nước và nhu cầu chính đáng của nhân dân.
Chỉ khi đó khoảng cách giữa "thiên đình" và "hạ giới" mới được thu hẹp, để đất nước tiến bước vững vàng, vững chắc trên con đường phát triển.
Giá nhà: Có phải 'các anh đang ở trên trời cả rồi'?
Giấc mơ sở hữu nhà tại hai đô thị lớn nhất Việt Nam ngày càng trở nên xa vời với phần lớn người dân khi giá nhà đất tại TP.HCM và Hà Nội leo thang chưa có điểm dừng.
Giá nhà: Có phải 'các anh đang ở trên trời cả rồi'?