“Dữ liệu - không khí và ánh sáng của kỷ nguyên mới”
Nghị quyết 57-NQ/TW (22/12/2024) của Bộ Chính trị đặt chuyển đổi số làm động lực then chốt để Việt Nam trở thành nước công nghiệp hiện đại vào năm 2030 và phát triển, thu nhập cao vào năm 2045. Trong đó, một trong những quan điểm chỉ đạo quan trọng là làm giàu, khai thác tối đa tiềm năng của dữ liệu, đưa dữ liệu thành tư liệu sản xuất chính, thúc đẩy phát triển nhanh cơ sở dữ liệu lớn, công nghiệp dữ liệu, kinh tế dữ liệu.
Tại Hội nghị toàn quốc ngày 13/1/2025, Tổng Bí thư Tô Lâm cũng nhấn mạnh: “Dữ liệu là không khí và ánh sáng của kỷ nguyên mới, là tư liệu sản xuất mới”, đồng thời kêu gọi xây dựng Trung tâm dữ liệu quốc gia với dữ liệu “đúng, đủ, sạch, sống” để dẫn dắt chuyển đổi số giai đoạn 2026-2030, kết nối dữ liệu liên thông trong các lĩnh vực như dân cư, ngân hàng, thuế, bảo hiểm.
Ngành tài chính, với nguồn dữ liệu giao dịch dồi dào và chuẩn hóa, đang giữ vai trò tiên phong: hơn 90% giao dịch hiện đã được thực hiện qua kênh số; hơn 200 triệu tài khoản thanh toán cá nhân được định danh bằng căn cước công dân gắn chip; giao dịch tăng trưởng 35% qua Internet, 33% qua di động và 66% qua QR so với 2024. Những con số này cho thấy tốc độ chuyển đổi số mạnh mẽ và mức độ phổ cập tài chính ngày càng sâu rộng, kể cả tại nông thôn.
Hơn thế nữa, dữ liệu trong ngành tài chính không chỉ thúc đẩy sự đổi mới trong lĩnh vực này mà còn lan tỏa sức mạnh đến các ngành khác, tạo nên một hệ sinh thái số thống nhất. Không chỉ giúp người dân và doanh nghiệp có thể giao dịch an toàn, tiện lợi, tiết kiệm thời gian và chi phí, dữ liệu thanh toán chính xác và liên thông còn trở thành công cụ mạnh mẽ để doanh nghiệp tối ưu hóa dịch vụ, cá nhân hóa trải nghiệm khách hàng và thúc đẩy chuyển đổi số toàn diện, góp phần đưa kinh tế số tiến gần hơn đến mục tiêu chiếm 20-30% GDP vào năm 2030.
Những dữ liệu nhỏ sẽ làm nên giá trị to lớn khi được đặt đúng chỗ
Trong bối cảnh đó, ngành fintech (công nghệ tài chính) đang là hạt nhân tiên phong khai thác dữ liệu, không chỉ để phát triển hoạt động kinh doanh của chính doanh nghiệp, mà còn mở ra những giá trị xã hội bền vững và hỗ trợ các đối tác kinh doanh.
Một trong những ứng dụng cơ bản của dữ liệu là cá nhân hóa dịch vụ tài chính, giúp người dùng quản lý tài chính hiệu quả hơn. Thông qua các công cụ phân tích dữ liệu và trí tuệ nhân tạo, các ngân hàng, công ty tài chính có thể hỗ trợ tích cực cho khách hàng trong việc quản lý, lập các kế hoạch tài chính. Cách tiếp cận này không chỉ nâng cao trải nghiệm người dùng, mà còn nâng cao kiến thức, kỹ năng về tài chính cá nhân, đặc biệt ở những khu vực nông thôn, nơi hàng triệu người lần đầu tiên tiếp cận các công cụ quản lý tài chính hiện đại. Điều này góp phần thu hẹp khoảng cách tài chính và thúc đẩy sự phát triển kinh tế địa phương.
Để bắt kịp xu thế, thay vì chỉ tập trung vào sản phẩm, các ngân hàng giờ đây đặt trọng tâm vào việc kiến tạo trải nghiệm khách hàng liền mạch trên nền tảng số. Họ đang đầu tư những nguồn lực khổng lồ để hiện đại hóa hệ thống công nghệ lõi và ứng dụng phân tích dữ liệu lớn (Big Data) để thấu hiểu sâu sắc hành vi người dùng. Biểu hiện rõ rệt nhất là sự bùng nổ của các ứng dụng ngân hàng di động (mobile banking) đa tiện ích, vượt ra ngoài chức năng giao dịch thông thường để trở thành một trợ lý tài chính toàn diện. Cách tiếp cận này đang định hình lại toàn bộ ngành, nơi lợi thế cạnh tranh đang ngày càng dịch chuyển từ mạng lưới chi nhánh sang sức mạnh của nền tảng số.
Ở cấp độ cao hơn, dữ liệu không chỉ giúp doanh nghiệp hiểu nhu cầu khách hàng mà còn kiến tạo hệ sinh thái liên kết chặt chẽ với các đối tác, từ đó mang lại trải nghiệm tối ưu nhất cho khách hàng và thúc đẩy tăng trưởng kinh doanh cho đối tác, đồng thời, tạo ra tác động tích cực cho xã hội. Câu chuyện của MoMo, với vai trò Tập đoàn Công nghệ Tài chính hàng đầu Việt Nam, là minh chứng rõ nét cho điều này.
Kho dữ liệu của MoMo phản ánh bức tranh tài chính của hàng chục triệu người Việt.
Hiện MoMo đang phục vụ hơn 30 triệu người dùng, kết nối với hơn 300.000 điểm chấp nhận thanh toán và xử lý hàng tỷ giao dịch mỗi năm. Những giao dịch nhỏ bé như một ly cà phê, một cuốc xe hay món hàng chỉ vài nghìn đồng, khi cộng hưởng lại, đã trở thành nguồn dữ liệu thanh toán quý giá phản ánh chân thực đời sống tài chính của người Việt.
“Chúng tôi coi dữ liệu thanh toán là dòng chảy phản ánh sức sống của nền kinh tế tiêu dùng. Mỗi giao dịch, dù nhỏ nhất, đều cung cấp cho MoMo và hơn 70.000 đối tác thương mại những tín hiệu quan trọng để liên tục hoàn thiện sản phẩm, tối ưu dịch vụ và mang lại trải nghiệm ngày càng tốt hơn cho người dùng” – Đại diện MoMo nhấn mạnh - “Đồng thời, những dữ liệu này cũng mở ra giá trị thiết thực cho doanh nghiệp – từ việc thấu hiểu xu hướng mua sắm, tối ưu chiến dịch bán hàng, cho đến việc thiết kế sản phẩm và chương trình ưu đãi sát nhu cầu khách hàng. Đây chính là nền tảng giúp MoMo trở thành một đối tác tin cậy, đồng hành cùng doanh nghiệp trong tăng trưởng bền vững”
Ở góc độ tác động xã hội, có thể kể đến Ví Trả Sau – sản phẩm tín dụng tiêu dùng không cần tài sản đảm bảo của các tổ chức tín dụng, được triển khai liền mạch trên MoMo. Điểm khác biệt nằm ở giải pháp AI Credit Scoring của MoMo , hệ thống chấm điểm tín dụng ứng dụng AI/ML hiện đại để xử lý hàng triệu dữ liệu theo thời gian thực, tận dụng nguồn dữ liệu thay thế như thông tin định danh xác thực, hành vi tiêu dùng và hành vi tài chính.
Với những tác động xã hội thực tiễn, mô hình AI Credit Scoring của MoMo đã được vinh danh Giải pháp AI xuất sắc tại Lễ trao giải AI Awards 2025.
Nhờ đó, các tổ chức tín dụng có cơ sở đánh giá điểm tín dụng minh bạch, an toàn và ra quyết định chỉ trong 1–3 phút. Cơ chế này không chỉ giúp mở rộng cơ hội tiếp cận tín dụng chính thống cho hàng triệu người chưa có tài khoản ngân hàng, mà còn hỗ trợ họ xây dựng lịch sử tín dụng tích cực, tránh xa tín dụng đen. Đây là bước tiến quan trọng trong việc thúc đẩy tài chính toàn diện, đặc biệt tại những khu vực nông thôn nơi dịch vụ tài chính truyền thống còn hạn chế.
MoMo cũng tích cực đóng góp vào việc xây dựng hạ tầng dữ liệu quốc gia. Bằng cách kết nối với Cơ sở Dữ liệu Quốc gia về Dân cư và các nền tảng số khác, MoMo hỗ trợ liên thông dữ liệu, tạo nền tảng cho một hệ sinh thái số thống nhất, góp phần đưa Việt Nam tiến gần hơn đến mục tiêu kinh tế số chiếm 20-30% GDP vào năm 2030.
Bằng cách khai thác tối đa tiềm năng của dữ liệu, kỳ vọng trong tương lai, ngành tài chính và các doanh nghiệp tiên phong như MoMo sẽ tạo ra nền móng vững chắc cho một hệ sinh thái số toàn diện, không chỉ đưa dịch vụ tài chính đến mọi ngóc ngách, mà còn hỗ trợ sự phát triển chung của nền kinh tế, mở ra cơ hội để Việt Nam vươn mình trong kỷ nguyên số.