Cắt giảm thủ tục thuế, người dân 'nhẹ gánh'

Sẽ giảm 44% thủ tục hành chính thuế

Là một trong các luật tác động trực tiếp tới người dân và doanh nghiệp, dự thảo Luật Quản lý thuế đang được Bộ Tài chính xây dựng sẽ cắt giảm nhiều thủ tục hành chính. Ông Đặng Ngọc Minh, Phó cục trưởng Cục Thuế cho biết, dự thảo Luật Quản lý thuế giảm 44% thủ tục hành chính. Các thủ tục đơn giản hơn theo tinh thần cải cách, với quan điểm xây dựng chính sách là lấy người nộp thuế làm trung tâm.

Cán bộ thuế hướng dẫn thủ tục cho người nộp thuế. Ảnh: Thuế Hà Nội

Dự thảo Luật mới loại bỏ 10 điều trong luật hiện hành như: Hội đồng tư vấn thuế xã, phường, thị trấn; trách nhiệm đăng ký thuế của Bộ trưởng Bộ Tài chính và cơ quan thuế; thứ tự thanh toán thuế, tiền chậm nộp, tiền phạt; điều kiện và cấp giấy xác nhận đủ điều kiện kinh doanh dịch vụ làm thủ tục thuế (nhiệm vụ, quyền hạn của người ra quyết định thanh tra thuế; nhiệm vụ quyền hạn của trưởng đoàn thanh tra và thành viên đoàn; quyền - nghĩa vụ của đối tượng bị thanh tra; kết luận thanh tra; thanh tra lại trong hoạt động thanh tra thuế).

“Việc loại bỏ không gây ảnh hưởng đến ngân sách nhà nước và giúp tập trung vào việc cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính thuế. Thành phần hồ sơ tinh gọn, rút gọn quy trình xử lý và rút ngắn thời gian giải quyết. Quy định mới hỗ trợ người nộp thuế trong các khâu đăng ký, kê khai, quyết toán, hoàn thuế góp phần giảm chi phí tuân thủ cho người dân và doanh nghiệp”, Bộ Tài chính cho biết.

Theo ông Đậu Anh Tuấn, Phó Tổng thư ký Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), Luật Quản lý thuế mang tính nền tảng. Luật thuế chuyên ngành xác lập mức thuế, đối tượng chịu thuế, Luật Quản lý thuế là “luật thủ tục”.

“Luật Quản lý thuế điều chỉnh toàn bộ quy trình thực hiện nghĩa vụ thuế - từ đăng ký, kê khai, nộp thuế, đến hoàn thuế, miễn giảm, cưỡng chế, kiểm tra, khiếu nại… Đây là luật ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí, thời gian tuân thủ và mức độ thuận tiện trong thực hiện nghĩa vụ thuế của doanh nghiệp và người dân”, ông Tuấn cho biết.

Ông Tuấn đề xuất, Bộ Tài chính xây dựng lộ trình triển khai hệ sinh thái thuế điện tử, đầu tư nguồn lực, đảm bảo dữ liệu được bảo mật, an toàn và không bị lạm dụng. Cơ quan soạn thảo cần tiếp tục rà soát, chuẩn hóa biểu mẫu, tăng cường dịch vụ công trực tuyến, đảm bảo các quy định mới khi ban hành phải áp dụng được ngay trong thực tế, đặc biệt đối với doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ.

Cần cắt giảm chi phí

Thủ tục hành chính, chi phí lĩnh vực thuế là một trong lĩnh vực doanh nghiệp “than phiền” nhiều nhất. Tại báo cáo chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh năm 2025 (PCI), VCCI cho biết, theo kết quả khảo sát năm 2024, doanh nghiệp đầu tư trực tiếp nước ngoài cho biết, lĩnh vực hành chính vẫn còn nhiều phiền hà.

Thủ tục thuế tiếp tục dẫn đầu danh sách các mối quan ngại, với 35% doanh nghiệp (tham gia khảo sát) đánh giá vấn đề liên quan đến thuế là phiền hà nhất. Con số này tăng mạnh so với mức 16% của năm 2023 và đảo ngược xu hướng giảm ghi nhận trong những năm trước đó.

Tại tọa đàm về nhận diện điểm nghẽn pháp lý vừa diễn ra, ông Phan Đức Hiếu, Ủy viên Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội dẫn ví dụ việc thủ tục hành chính thuế phát sinh chi phí. Ông Hiếu so sánh, khi thủ tục phức tạp, doanh nghiệp có thể phải thuê đến 3-4 người để xử lý các vấn đề liên quan đến báo cáo thuế. Thậm chí, có doanh nghiệp phải bố trí cả phòng thuế, phòng kế toán với 10 đến 15 nhân sự, dẫn đến chi phí nhân lực rất lớn. Nếu thủ tục đơn giản, chỉ cần 1 người có thể làm cho 3 doanh nghiệp, sẽ giúp giảm chi phí.

Bà Hương Vũ, Tổng Giám đốc EY Consulting Việt Nam đánh giá, chính sách về thuế được sửa đổi và ban hành gần đây theo hướng minh bạch, hiệu quả, phù hợp với thông lệ quốc tế. Các chính sách thuế đang tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp trong việc tuân thủ, giảm các thủ tục hành chính và chi phí.

Các điều khoản tại dự thảo Luật Quản lý thuế cũng làm rõ định hướng chuyển đổi số, hiện đại hóa quản lý thuế, ứng dụng công nghệ thông tin, dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo (AI) để nâng cao hiệu quả quản lý. Dự thảo luật nhấn mạnh chuyển từ tư duy “quản lý” sang “phục vụ”, lấy người nộp thuế làm trung tâm. Đồng thời, thúc đẩy tuân thủ tự nguyện dựa trên phân loại rủi ro và mức độ tuân thủ; cải cách thủ tục hành chính.

Đầu năm 2025 tới nay, một trong thủ tục thuế đơn giản so với trước đây là hoàn thuế thu nhập cá nhân tự động. Chỉ trong 3 ngày làm việc, người nộp thuế có thể nhận tiền hoàn thuế qua tài khoản cá nhân. Theo đó, hệ thống cơ sở dữ liệu tự động ngành Thuế đã tạo lệnh hoàn thuế và gửi điện tử cho Kho bạc Nhà nước để chi hoàn thuế cho người nộp thuế. Gần 257.000 hồ sơ hoàn thuế thu nhập cá nhân tự động được xử lý với số tiền gần 1.170 tỷ đồng trong những ngày đầu tiên vận hành việc hoàn thuế tự động.