Bất chấp phản đối từ giới lãnh đạo địa phương, Tổng thống Trump đã triển khai Vệ binh quốc gia đến TP Chicago và các TP khác, khơi dậy cuộc tranh cãi pháp lý gay gắt về ranh giới quyền lực giữa liên bang và tiểu bang.
Tranh cãi quanh lệnh điều quân của ông Trump không chỉ là vấn đề pháp lý, mà còn phản ánh xung đột giữa liên bang và tiểu bang - đặc trưng lâu đời của hệ thống chính trị Mỹ, nơi ranh giới quyền lực luôn được thử thách bởi những biến động xã hội và lợi ích đảng phái. - Ảnh: AXIOS
Sau nhiều tuần đe dọa, ngày 4-10 ông Trump chính thức ban hành lệnh triển khai 300 lính Vệ binh quốc gia xuất hiện tại thủ đô Washington để trấn áp tội phạmĐỌC NGAY
Ông Trump tuyên bố việc điều lực lượng liên bang là để bảo đảm trật tự và an toàn công cộng, đặc biệt khi chính quyền tiểu bang không kiểm soát được tình hình.
Nhưng chính quyền địa phương, gồm tiểu bang và TP, nhất loạt phản đối. Họ cho rằng đây là sự can thiệp trái phép vào quyền tự quản, đặc biệt khi họ không hề yêu cầu hỗ trợ từ liên bang.
Hiến pháp Mỹ quy định tiểu bang có quyền kiểm soát lực lượng chấp pháp trong phạm vi lãnh thổ của họ, và lực lượng liên bang chỉ có thể can thiệp khi được tiểu bang đồng ý. Tuy nhiên, tranh cãi nằm ở chỗ tổng thống có quyền phủ quyết điều đó qua Đạo luật Chống nổi dậy (Insurrection Act).
Đạo luật được ban hành hơn 200 năm trước (vào năm 1807, thời Tổng thống Thomas Jefferson) cho phép tổng thống triển khai quân đội - bao gồm Vệ binh quốc gia và cả Lục quân chính quy - để: (1) Dập tắt nổi dậy và bạo loạn trong nước; (2) Thi hành luật pháp liên bang khi chính quyền tiểu bang không thể hoặc không chịu thực hiện; (3) Bảo vệ quyền công dân bị chính quyền tiểu bang vi phạm.
Trong khi khó thể viện dẫn điều số (1) và (3) cho hành động gần đây của chính quyền Trump, điều số (2) mới là gây tranh cãi. Hoạt động truy quét người nhập cư của ICE được Washington diễn giải là để duy trì trật tự và luật pháp, nhưng người dân ở nhiều đô thị Mỹ lại coi các hoạt động đó nếu không phải là vi hiến thì cũng là đáng ngờ về mặt pháp lý.
Về mặt chính trị, với ông Trump, đây là thông điệp mạnh mẽ để thể hiện hình ảnh "luật pháp và trật tự" - nghị trình rất quan trọng trong chiến lược tranh cử của ông. Với phe Dân chủ và các bang phản đối, đây là biểu hiện của chủ nghĩa độc đoán và sự xâm phạm các giá trị dân chủ.
Nhưng ngoài những tranh cãi chính trị trước mắt, câu hỏi sâu xa hơn là chính quyền liên bang có thể can thiệp tới đâu vào công việc nội bộ của các tiểu bang. Vấn đề này khơi lại cuộc tranh luận lịch sử về quyền tự trị, nhất là trong bối cảnh xã hội Mỹ đang chia rẽ sâu sắc vì chính trị, chủng tộc và nhập cư.
Ông Trump điều quân tới Chicago bất chấp tranh cãi dữ dội
Việc triển khai 300 vệ binh tới Chicago là động thái mới nhất trong nỗ lực của ông Trump điều quân đội đến những thành phố mà ông cho là 'vô pháp'.
Vệ binh quốc gia xuất hiện tại thủ đô Washington để trấn áp tội phạmĐỌC NGAY
Ông Trump điều quân tới Chicago bất chấp tranh cãi dữ dội