Tàu vũ trụ bí ẩn nhất của Mỹ "trở về" trong đêm
Theo tuyên bố chính thức của Lực lượng Không gian Hoa Kỳ (US Space Force), tàu vũ trụ X-37B đã hoàn thành Nhiệm vụ 7 (OTV-7) và hạ cánh thành công tại Căn cứ Không gian Vandenberg vào đêm 7/3/2025, sau 434 ngày hoạt động liên tục trên quỹ đạo.
Đây là phi vụ thứ bảy trong chương trình X-37B – dòng tàu vũ trụ tự hành tuyệt mật do tập đoàn Boeing chế tạo, ban đầu thuộc dự án nghiên cứu của NASA nhưng sau đó được chuyển giao cho Lầu Năm Góc năm 2004.
Sau hơn một năm thực hiện sứ mệnh được giữ kín, tàu vũ trụ X-37B tuyệt mật của quân đội Mỹ đã hạ cánh an toàn xuống căn cứ. (Ảnh: Space)
Trong thông cáo, Tướng Chance Saltzman, Tổng tham mưu trưởng Lực lượng Không gian, cho biết: "Nhiệm vụ 7 đã chứng minh khả năng linh hoạt vượt trội của X-37B trong việc thực hiện nhiều thử nghiệm và thao tác kỹ thuật trên các chế độ quỹ đạo khác nhau. Đây là bước đột phá mở đầu cho một chương mới của công nghệ vũ trụ có thể tái sử dụng."
Đáng chú ý, Mission 7 là lần đầu tiên X-37B được phóng bằng tên lửa SpaceX Falcon Heavy là dòng tên lửa mạnh nhất thế giới hiện nay vào ngày 29/12/2023. Quỹ đạo của con tàu lần này cũng cao hơn hẳn các nhiệm vụ trước, cho phép thực hiện nhiều thí nghiệm chưa từng có.
Phanh bằng không khí: công nghệ mới gây sửng sốt giới khoa học
Theo báo cáo của Space.com và AP News, trong hành trình kéo dài hơn một năm, X-37B đã thử nghiệm phương pháp "hãm khí động học" (aerobraking) vốn là một kỹ thuật sử dụng lực cản của khí quyển để giảm tốc và hạ thấp quỹ đạo mà không cần tiêu tốn nhiều nhiên liệu.
Thông thường, vệ tinh hoặc tàu vũ trụ phải kích hoạt động cơ đẩy để thay đổi độ cao. Nhưng X-37B chỉ cần thay đổi góc mũi, phơi phần bụng rộng ra luồng khí quyển, nhờ đó tạo lực cản tự nhiên giúp giảm vận tốc. Kỹ thuật này được ví như phanh bằng không khí, mở ra tiềm năng lớn cho các sứ mệnh bay dài ngày, tiết kiệm nhiên liệu và tăng tuổi thọ thiết bị.
Tàu vũ trụ X-37B đã hoàn thành Nhiệm vụ 7 (OTV-7) và hạ cánh thành công tại Căn cứ Không gian Vandenberg vào đêm 7/3/2025. (Ảnh: Space)
"Việc X-37B áp dụng thành công aerobraking là một thành tựu mang tính bước ngoặt trong điều khiển quỹ đạo," Tướng Saltzman nói. "Nó chứng minh rằng các phương tiện vũ trụ có thể tự điều chỉnh độ cao một cách linh hoạt mà không cần nhiên liệu bổ sung."
Các chuyên gia hàng không vũ trụ cũng nhận định, việc X-37B thực hiện phương pháp hãm khí động học thành công cho thấy khả năng tái sử dụng của dòng tàu này đã vượt xa mọi thiết kế tàu con thoi trước đây.
Bí mật trong bóng tối: X-37B thực sự làm gì ngoài không gian?
Mặc dù Lực lượng Không gian Mỹ chỉ công bố vài thông tin khái quát, các nhà quan sát tin rằng X-37B đang đóng vai trò trung tâm trong chiến lược "nhận thức miền không gian" (space domain awareness) với năng lực theo dõi, phân tích và ứng phó với các vật thể trong quỹ đạo.
Theo Space Force, trong nhiệm vụ này, tàu đã thực hiện nhiều thí nghiệm liên quan đến bức xạ không gian và thử nghiệm công nghệ nhận thức miền không gian, có thể bao gồm việc phát hiện và phân loại vật thể nhỏ trên quỹ đạo cao. Một số chuyên gia cho rằng con tàu có thể đã thử nghiệm cảm biến do thám hoặc vệ tinh cỡ nhỏ dùng cho hoạt động quân sự.
Đây là phi vụ thứ bảy trong chương trình X-37B – dòng tàu vũ trụ tự hành tuyệt mật do tập đoàn Boeing chế tạo. (Ảnh: Space)
"X-37B là minh chứng cho chiến lược không gian thế hệ mới của Mỹ, nơi các công nghệ quân sự, dân sự và thương mại được tích hợp để đảm bảo ưu thế ngoài quỹ đạo," chuyên gia an ninh vũ trụ Brian Weeden, thuộc Trung tâm Nghiên cứu An toàn Không gian (SWF), nhận định trên Defense News.
Dù mang nhiều bí ẩn, sứ mệnh của X-37B vẫn được xem là thành công lớn, khẳng định vị thế của Mỹ trong lĩnh vực tàu vũ trụ tự hành có thể tái sử dụng. Tính đến nay, hai chiếc X-37B đã thực hiện bảy chuyến bay, với tổng thời gian hoạt động trên quỹ đạo vượt 3.700 ngày tương đương hơn 10 năm ngoài không gian.
Kỷ lục mới, kỷ nguyên mới
Theo dữ liệu từ Wikipedia OTV-7 và Space.com, chuyến bay vừa qua kéo dài 434 ngày, trở thành nhiệm vụ thứ hai dài nhất trong lịch sử chương trình (sau kỷ lục 909 ngày của Mission 6 giai đoạn 2020 – 2022).
Dù phần lớn chi tiết vẫn thuộc diện tuyệt mật, nhưng việc X-37B hoàn thành nhiệm vụ trong quỹ đạo elip cao, thử nghiệm aerobraking, đồng thời trở về nguyên vẹn cho thấy năng lực của Mỹ trong phát triển công nghệ vũ trụ tái sử dụng đã bước sang một kỷ nguyên mới.
Tính đến nay, hai chiếc X-37B đã thực hiện bảy chuyến bay, với tổng thời gian hoạt động trên quỹ đạo vượt 3.700 ngày tương đương hơn 10 năm ngoài không gian. (Ảnh: Space)
Lầu Năm Góc mô tả sứ mệnh lần này là "chứng minh khả năng thích ứng linh hoạt trong môi trường không gian phức tạp", đồng thời là bước đệm cho các chương trình tàu vũ trụ thế hệ tiếp theo có thể kéo dài hàng năm trời và mang nhiều thí nghiệm khoa học hoặc quân sự hơn nữa.
Hành trình tiếp theo của X-37B
Trong hơn một thập kỷ qua, X-37B được ví như "chiếc phi cơ không gian bí ẩn nhất thế giới". Nó bay thẳng lên bằng tên lửa, hoạt động âm thầm hàng trăm ngày trong quỹ đạo, rồi quay lại hạ cánh như một máy bay thông thường không phi công, không tiết lộ nhiệm vụ.
Với việc Mission 7 khép lại thành công, giới phân tích tin rằng Mission 8 có thể được khởi động ngay trong năm 2026, nhiều khả năng tiếp tục hợp tác với SpaceX để mở rộng thử nghiệm ở quỹ đạo cao hơn, thậm chí đạt tới quỹ đạo Mặt Trăng là một bước đệm cho chiến lược không gian quân sự mới của Mỹ.