Trong số 8 quốc gia có trữ lượng đất hiếm lớn nhất thế giới tính đến năm 2025, Trung Quốc đứng số 1. Mỹ xếp vị trí thứ 7, theo báo cáo từ Cục Khảo sát Địa chất Mỹ (USGS).
Với mục tiêu đẩy mạnh đa dạng hóa nguồn cung khoáng sản chiến lược đất hiếm: Mỹ tung động thái chiến lược khi bắt tay với quốc gia có trữ lượng đất hiếm lớn thứ 4 thế giới - Australia (5,7 triệu tấn).
Động thái chiến lược của Mỹ liên quan đến đất hiếm
Ngày 8/10, Tập đoàn Lynas Rare Earths của Australia – nhà sản xuất đất hiếm lớn nhất thế giới bên ngoài Trung Quốc – đã công bố hợp tác chiến lược với Noveon Magnetics, nhà sản xuất nam châm có trụ sở tại Texas (Mỹ).
Đất hiếm đang đóng vai trò quan trọng trong lĩnh vực năng lượng tái tạo, pin xe điện...
Thỏa thuận này hứa hẹn xây dựng chuỗi cung ứng nam châm đất hiếm hoàn chỉnh, từ khai thác đến sản phẩm cuối cùng; đồng thời có thể thiết lập "chuỗi cung ứng nam châm vĩnh cửu đất hiếm có khả năng mở rộng và nội địa tại Mỹ" - nhằm làm giảm phụ thuộc vào Trung Quốc - quốc gia sản xuất khoảng 90% nam châm đất hiếm trên thế giới.
Theo tuyên bố chung từ hai bên, Lynas Rare Earths sẽ cung cấp nguyên tố đất hiếm nhẹ và nặng cho nhà máy của Noveon Magnetics tại San Marcos, bang Texas. Từ đó, Noveon Magnetics sẽ chế tạo nam châm vĩnh cửu đất hiếm neodymium-iron-boron (NdFeB) hiệu suất cao, phục vụ các lĩnh vực quốc phòng, ô tô điện và công nghiệp tái tạo, Reuters thông tin ngày 8/10.
"Mối quan hệ đối tác này mang lại những gì thị trường và chính phủ Mỹ cần nhất: Năng lực, sự chắc chắn và tốc độ" - Giám đốc điều hành Noveon Magnetics, Scott Dunn, cho biết trong một tuyên bố chung.
Các công ty không tiết lộ bất kỳ thông tin tài chính nào về thỏa thuận này.
Washington nỗ lực giảm phụ thuộc vào đất hiếm Trung Quốc
Theo Reuters, Washington đang nỗ lực bảo đảm các khoáng sản quan trọng và giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc.
Lynas Rare Earths, Giám đốc điều hành Amanda Lacaze cho biết thỏa thuận này sẽ cung cấp cho các nhà sản xuất Mỹ chuỗi cung ứng nam châm đất hiếm "an toàn và có thể truy xuất nguồn gốc".
Lô hàng đầu tiên dự kiến bắt đầu từ năm 2026. Hai công ty cũng cam kết hợp tác chặt chẽ với chính phủ Mỹ để đảm bảo tính bền vững và tuân thủ các tiêu chuẩn môi trường.
Bắt tay với Lynas Rare Earths – Tập đoàn sở hữu "át chủ bài" là mỏ đất hiếm Mount Weld giá trị bậc nhất thế giới tại miền tây Australia và nhà máy xử lý tại Malaysia – Mỹ giờ đây có đối tác đáng tin cậy để "xây dựng từ mỏ đến nam châm" (mine-to-magnet).
Mỏ đất hiếm Mount Weld nằm trong một khối núi lửa 2 tỷ năm tuổi. Đây là một trong những mỏ đất hiếm giá trị nhất thế giới, được ưa chuộng bởi hàm lượng cao và tuổi thọ lâu dài. Mỏ này chứa cả nguyên tố đất hiếm nhẹ và nặng. Ảnh: Lynas Rare Earths
Tin tức ngay lập tức tác động đến thị trường: Cổ phiếu Lynas Rare Earths trên sàn ASX (LYC.AX) tăng vọt 2,6% lên 20,06 USD vào ngày 9/10, phản ánh niềm tin nhà đầu tư vào tiềm năng tăng trưởng.
Về quan hệ đối tác này, các nhà phân tích của Morgan Stanley cho biết họ tiếp tục coi Lynas Rare Earths là "bên hưởng lợi chính từ sự hỗ trợ của chính phủ Mỹ và hạ nguồn khi ở vị thế độc nhất là nhà sản xuất đất hiếm nhẹ và nặng quy mô lớn duy nhất ngoài Trung Quốc".
Từ góc nhìn toàn cầu, "cú bắt tay" Mỹ - Australia đánh dấu sự dịch chuyển quyền lực trong ngành đất hiếm. Các quốc gia như Canada và Greenland cũng đang tăng tốc khai thác, nhưng Lynas-Noveon dẫn đầu về tích hợp chuỗi cung ứng.
Với giá trị thương vụ chưa được tiết lộ, đây có thể là mô hình cho các liên minh tương lai, giúp phương Tây giảm rủi ro gián đoạn nguồn cung đất hiếm. Trong khi đó, Bắc Kinh có thể đối mặt với mất thị phần, buộc phải đa dạng hóa chiến lược xuất khẩu.