400.000 tài xế TP.HCM chuyển đổi xe điện: Chuyên gia, ứng dụng nói gì?

Hơn 400.000 tài xế nằm trong nhóm được khuyến khích và hỗ trợ chuyển đổi phương tiện xanh tại TP.HCM. Ảnh: Phương Lâm.

Theo dự thảo Đề án chuyển đổi xe 2 bánh từ xăng sang điện do Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM (HIDS) đề xuất, hơn 400.000 tài xế của các nền tảng gọi xe và giao hàng như

Chi phí chuyển đổi xe điện vẫn là rào cản lớn với các tài xế. Ảnh: Phương Lâm.

Trong cuộc trao đổi với Tri Thức - Znews, TS Nguyễn Quỳnh Phượng - Giảng viên ngành Quản trị, Khoa Kinh doanh tại Đại học RMIT Việt Nam - cũng nhấn mạnh tình trạng tài xế gặp khó khăn khi tham gia các nền tảng vì thị trường thiếu nguồn cung phương tiện với mức giá phù hợp sẽ dồn áp lực lên đội ngũ tài xế hiện tại.

“Khách hàng sẽ mất nhiều thời gian hơn để gọi xe hoặc đặt dịch vụ giao hàng. Điều này sẽ ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ và sự hài lòng của khách hàng”, bà phân tích.

Bên cạnh yếu tố chi phí, luật sư Hậu nhận định trong tương lai, khi hàng triệu phương tiện cá nhân ở TP.HCM chuyển sang điện, áp lực lên hạ tầng năng lượng sẽ rất lớn, đặc biệt là khi tất cả cùng sạc điện vào giờ cao điểm. Nếu không có quy hoạch đồng bộ giữa ngành giao thông và ngành điện, thành phố có thể rơi vào nghịch lý phương tiện sử dụng năng lượng điện để hoạt động nhưng lại thiếu điện.

Ngoài ra, dù không phát thải khi chạy, xe điện vẫn gây ô nhiễm trong toàn bộ vòng đời, đặc biệt ở khâu sản xuất pin xe điện.

“Chỉ khi dùng điện sạch và vận hành lâu dài, xe điện mới thực sự có lợi cho môi trường. Vấn đề cấp bách hiện nay là xử lý pin sau sử dụng. Lithium-ion - thành phần chính trong pin xe điện là chất thải nguy hại, dễ rò rỉ, gây ô nhiễm đất, nước và tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ”, luật sư Hậu nhìn nhận.

Cần đánh giá tác động đối với tài xế

Đối với các ứng dụng, đại diện Grab cho rằng đề án là một trong những giải pháp quan trọng giúp giảm lượng khí thải từ hoạt động vận tải, góp phần vào lộ trình Net Zero của Việt Nam nói chung và TP.HCM nói riêng.

“Về tổng thể, Grab ủng hộ chủ trương chuyển đổi phương tiện sử dụng xe xăng sang phương tiện sử dụng nhiên liệu sạch của TP.HCM”, hãng khẳng định.

Dẫu vậy, Grab cũng lưu ý về việc cần đánh giá tác động một cách toàn diện, đặc biệt đối với cộng đồng tài xế công nghệ và giao hàng để có thể đưa ra các giải pháp hữu hiệu và thực chất.

“Qua các kênh thông tin đại chúng, chúng tôi nhận thấy rằng Đề án đang đánh giá mức độ khả thi của chính sách khá cao, khi mới tính đến chi phí tiết kiệm được của một số tài xế xe điện so với tài xế xe xăng để làm cơ sở cho việc trả góp xe điện”, Grab cho biết.

Ở chiều ngược lại, dự thảo lại chưa đề cập, giải quyết được các mối quan tâm của người sử dụng xe điện nói chung và của tài xế công nghệ và giao hàng nói riêng như quan ngại về chi phí đầu tư ban đầu và sự đa dạng của nguồn cung phương tiện; quan ngại về chất lượng và sự phù hợp của xe điện trong hoạt động dịch vụ; quan ngại về tính an toàn của xe điện…

Thực tế, theo khảo sát của hãng với hơn 8.300 đối tác tài xế Grab trên địa bàn TP.HCM, gần 80% tài xế chưa bao giờ trải nghiệm đối với xe điện; 62% cho biết chưa sẵn sàng chuyển đổi phương tiện và chỉ khoảng 1/3 cho biết có thể sạc xe điện qua đêm tại nhà.

Đặc biệt, về chi phí đầu tư xe điện, có đến 68% tài xế trả lời rằng chỉ có thể trả góp dưới 2 triệu đồng/tháng để mua mới xe điện.

Có đến 68% tài xế cho biết chỉ có thể trả góp dưới 2 triệu đồng/tháng để mua mới xe điện. Ảnh: Phương Lâm.

Từ những vấn đề trên, Grab nhận định đề án phải nêu ra lộ trình chuyển đổi phương tiện khả thi, công bằng, nhân văn đối với nhóm lao động cơ bản, có thu nhập thấp trong xã hội.

Thu nhập của nghề tài xế công nghệ và giao hàng phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau. Việc quy định thời gian chuyển đổi quá gấp gáp có thể khiến nhiều người không kịp chuyển đổi phương tiện để tham gia - trong bối cảnh hệ sinh thái hỗ trợ xe điện chưa sẵn sàng - gián tiếp dựng lên rào cản đối với cơ hội việc làm và kiếm thu nhập của hàng trăm nghìn người.

Đồng thời, hãng cho rằng lộ trình chuyển đổi cần được thiết kế theo hướng thực hiện chính sách hỗ trợ và ưu tiên mạnh mẽ cho hệ thống giao thông công cộng, hệ thống sạc điện công cộng, phương tiện nhiên liệu sạch trong ít nhất 5 năm trước khi thực thi các biện pháp hành chính.

Thực tế, ứng dụng này đã triển khai nhiều dự án hướng tới mục tiêu chuyển đổi xanh và giảm phát thải. Mới đây nhất, hãng đã thử nghiệm dịch vụ GrabCar Xe Điện tại Hà Nội từ ngày 8/10, bổ sung thêm lựa chọn di chuyển bằng xe thuần điện và xe hybrid, đồng thời hứa hẹn được mở rộng sang TP.HCM trong thời gian tới.

Song song với đó, Grab hợp tác với nhiều nhà sản xuất xe điện trong nước để thử nghiệm và phát triển các mẫu xe phù hợp cho tài xế công nghệ và giao hàng. Hãng đã ký Biên bản ghi nhớ hợp tác với Selex nhằm triển khai các chương trình khuyến khích, hỗ trợ tài xế Grab tiếp cận và chuyển đổi sang xe máy điện.

Trước đó, Grab cũng hợp tác với BYD và các đối tác tài chính để đưa ra các gói ưu đãi mua xe điện dành riêng cho đối tác tài xế hoạt động trên nền tảng.

Hãng đồng thời là một trong những đối tác đầu tiên của Trung tâm Hỗ trợ Thanh niên Khởi nghiệp (BSSC) - Thành đoàn TP.HCM, trong khuôn khổ chương trình khảo sát, truyền thông và cung cấp gói vay không lãi suất hỗ trợ tài xế chuyển đổi từ xe xăng sang xe điện.

Trong thời gian tới, hãng dự kiến tiếp tục triển khai nhiều hoạt động mới, bao gồm khảo sát nhu cầu và xây dựng kế hoạch hỗ trợ đối tác tài xế chuyển đổi phương tiện sử dụng năng lượng sạch; nghiên cứu, phát triển tính năng tích hợp thông tin về các trạm sạc điện lên bản đồ GrabMaps để giúp tài xế dễ dàng tìm và điều hướng đến điểm sạc gần nhất; đồng thời xây dựng các chương trình ưu đãi, ưu tiên cho phương tiện ít phát thải, cũng như kích cầu dịch vụ sử dụng xe điện trong toàn bộ hệ sinh thái.