Tháo điểm nghẽn chính sách để doanh nghiệp cất cánh

Cộng đồng doanh nghiệp mong chờ chính sách sớm được thể chế hóa, triển khai đồng bộ

Ông NGUYỄN NGỌC HÒA, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TP HCM (HUBA):

Nhiều động lực để doanh nghiệp vươn lên

Cộng đồng doanh nghiệp (DN) đang được tiếp sức bởi một hệ thống nghị quyết mới, nhất là Nghị quyết 68/2025 với sự khẳng định kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất. Sắp tới, Chính phủ sẽ tiếp tục ban hành nghị quyết để phát triển kinh tế nhà nước, DN nhà nước. Riêng tại TP HCM, UBND thành phố đã giao HUBA đặt hàng và phối hợp cơ quan nghiên cứu của ĐH Kinh tế TP HCM (UEH) xây dựng đề án về hệ thống chính sách đột phá nhằm hình thành những thương hiệu Việt mang tầm quốc tế và khu vực.

Sản xuất thực phẩm tại Khu công nghiệp Tân Bình, TP HCMẢnh: NGỌC ÁNH

Như vậy, DN đang được hỗ trợ nhiều điều kiện nhằm tạo ra bước phát triển nhảy vọt mới trong thời gian tới. Điều mà cộng đồng DN quan tâm là làm sao để bộ máy mới của TP HCM nói riêng và cả nước nói chung phát huy tốt nhất những nền tảng đã có, nhanh chóng cụ thể hóa các chương trình hành động. Đơn cử với TP HCM, triển khai Nghị quyết 98/2023 của Quốc hội về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố, chương trình hỗ trợ lãi suất cho những lĩnh vực kinh tế được ưu tiên phát triển sẽ là nguồn lực tiếp thêm sức mạnh cho DN.

Ông NGUYỄN QUỐC KỲ, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Vietravel:

Chờ cú hích từ Nghị quyết 68/2025

Nghị quyết 68/2025 có ý nghĩa đặc biệt đối với ngành du lịch. Đây là ngành khá đặc thù khi phần lớn DN lữ hành, vui chơi giải trí, bất động sản nghỉ dưỡng, vận chuyển, hàng không... đều thuộc khu vực tư nhân. Với tỉ lệ DN tư nhân cao, ngành du lịch đóng vai trò thúc đẩy mạnh mẽ cho sự phát triển của nền kinh tế.

Hơn 5 tháng sau khi Nghị quyết 68/2025 được ban hành, cộng đồng DN vẫn đang chờ đợi những chiến lược đột phá tiếp theo khi các quy định đi vào cuộc sống, để DN có cơ hội đóng góp nhiều hơn vào kinh tế đất nước.

Nhiều DN trong ngành kiến nghị Chính phủ, các bộ, ngành tổ chức riêng một hội nghị về triển khai Nghị quyết 68/2025 cho ngành du lịch, để giúp lan tỏa hiệu quả của chính sách. Hiệu quả của chính sách thường được đo bằng tốc độ từ lúc ra quyết định tới khi đi vào thực thi và tốc độ này thời gian qua vẫn chưa như kỳ vọng của DN. Không ít DN tư nhân vẫn đang "tự bơi" và mong muốn có thêm những quyết sách để ngành du lịch không chỉ khởi sắc như mục tiêu đặt ra mà còn phát triển mạnh mẽ, đột phá hơn nữa, cạnh tranh được với các điểm đến trong khu vực và quốc tế.

Bà NGUYỄN THỊ PHƯƠNG THẢO, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Sovico Holdings:

Mạnh dạn thử sức

Câu chuyện "giải cứu" sàn HoSE 4 năm trước là minh chứng cho việc nhà nước mạnh dạn trao quyền cho DN tư nhân.

Khi đó, HoSE đứng trước nguy cơ nghẽn mạch khiến một số DN lớn phải chuyển giao dịch. Có chuyên gia khuyến nghị giải pháp chuyển sàn HoSE ra Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX). Bàn cách tháo gỡ, tôi cùng ông Trương Gia Bình, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn FPT, đề xuất chuyển sàn HNX vào TP HCM để giúp tăng khối lượng giao dịch, bổ sung các tính năng nhằm đáp ứng yêu cầu của sàn HoSE. Ý tưởng này sau đó được chúng tôi đề xuất trực tiếp tới Thủ tướng tại một cuộc họp với doanh nhân và Thủ tướng đã đồng ý, dù đây là việc chưa từng có tiền lệ.

4 năm qua, dự án vận hành liên tục, ổn định trong khi chi phí đầu tư chỉ mất vài triệu USD. Kết quả này đã chứng minh DN Việt, nhất là DN trong lĩnh vực công nghệ, có năng lực sáng tạo không thua kém DN thế giới. DN Việt Nam đang đứng trước những cơ hội rất lớn, có thể tham gia những chương trình lớn của quốc gia nhờ được tiếp sức bởi Nghị quyết 68/2025.

Ông ĐẶNG HỒNG ANH, Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam:

Chương trình đào tạo 10.000 CEO Việt

Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam đang tiên phong triển khai những sáng kiến chiến lược, có sức lan tỏa lớn. Chúng tôi sẽ khởi xướng chương trình "Mỗi doanh nhân trẻ dìu dắt 2 doanh nhân mới", góp phần thực hiện mục tiêu chuyển đổi 5 triệu hộ kinh doanh cá thể thành DN.

Song song đó là công bố chương trình đào tạo 10.000 CEO, triển khai ngay từ cuối năm nay đến hết năm 2030, tập trung đào tạo các năng lực cốt lõi liên quan mật thiết đến doanh nhân, DN - với mục tiêu bồi đắp một thế hệ lãnh đạo có tâm, có tầm, có tài.

Nhân viên Công ty CP Tập đoàn VNG làm việc tại trụ sở ngày 12-10 .Ảnh: HOÀNG TRIỀU

Chương trình sẽ chú trọng các hoạt động gặp gỡ trực tiếp, đi thực tế tại các cơ sở, nhà máy, văn phòng để giúp học viên - những nhà khởi nghiệp, CEO - hiểu sâu hơn về mô hình vận hành, quản lý và thực tiễn sản xuất, kinh doanh. Đồng thời, đẩy mạnh xúc tiến thương mại nội khối, tạo ra một hệ sinh thái kết nối, giao thương hiệu quả trong toàn hệ thống; ưu tiên sử dụng sản phẩm, dịch vụ của nhau, cùng nhau lớn mạnh... Từ đó, góp phần trực tiếp nâng cao năng lực cạnh tranh của khối kinh tế tư nhân, hiện thực hóa các mục tiêu chiến lược phát triển quốc gia theo tinh thần Nghị quyết 68/2025.

Ông NGUYỄN CẢNH HỒNG, Tổng Giám đốc Công ty CP Eurowindow:

Chính sách đã cởi mở

Chúng tôi đón nhận Nghị quyết 68/2025 cũng như các nghị quyết mới của Bộ Chính trị với tinh thần phấn khởi, khát khao mong muốn cống hiến, nâng tầm DN, đóng góp cho đất nước và xã hội. Chính sách đã cởi mở, DN tư nhân cũng cần nỗ lực hơn để trở thành động lực quan trọng nhất của nền kinh tế, không phụ sự kỳ vọng của Đảng và Chính phủ.

Với ngành công nghiệp hỗ trợ, tôi cho rằng cần tăng cường hợp tác công - tư để nâng cao tỉ lệ nội địa hóa trong từng ngành. Hiện nay, tỉ lệ nội địa hóa của chúng ta còn thấp, giá trị gia tăng thấp, phụ thuộc vào khối ngoại. Chúng tôi kiến nghị cơ quan quản lý nhà nước xây dựng môi trường chính sách thuận lợi; hỗ trợ DN tiếp cận nguồn vốn, nguồn lực đất đai, ưu đãi thuế, đào tạo nhân lực và chuyển giao công nghệ. Ngoài ra, cũng cần ưu tiên lựa chọn, đầu tư, hỗ trợ các dự án liên minh sản xuất phụ trợ.

Về phía DN, cần chủ động liên kết, hợp tác trong và ngoài nước, đầu tư đổi mới công nghệ, chuyển đổi số - xanh, đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng tham gia vào các chuỗi giá trị toàn cầu.

Ông NGUYỄN VĂN THỨ - Chủ tịch HĐQT Công ty CP Thực phẩm G.C (GC Food), Phó Chủ tịch Hiệp hội Thực phẩm minh bạch:

Sẵn sàng đi trước mở đường

Ngành chế biến rau quả của Việt Nam có tiềm năng rất lớn nhờ nguồn nguyên liệu phong phú, khí hậu thuận lợi, thị trường trong nước và quốc tế đều mở rộng. Nhưng để biến tiềm năng thành lợi nhuận bền vững thì không đơn giản.

Có 3 trở ngại lớn đối với ngành chế biến rau quả.

Thứ nhất là bài toán vốn dài hạn và đầu tư hạ tầng. Chế biến nông sản không phải lĩnh vực có vòng quay vốn nhanh như bất động sản hay tài chính. Một nhà máy chế biến rau quả cần đầu tư lớn cho dây chuyền, hệ thống xử lý, kho lạnh, vùng nguyên liệu... trong khi thời gian thu hồi vốn có thể kéo dài 5-10 năm. Thực tế, nhiều nhà đầu tư tư nhân muốn thấy hiệu quả sớm, lợi nhuận nhanh.

Thứ hai là thiếu liên kết chặt chẽ giữa DN và nông dân. Nhiều nơi, vùng nguyên liệu chưa ổn định, sản lượng và chất lượng nông sản còn phụ thuộc vào mùa vụ và thói quen canh tác nhỏ lẻ. DN muốn đầu tư nhà máy công suất lớn phải có nguyên liệu ổn định quanh năm. Nếu không có cơ chế ràng buộc đôi bên, nhà đầu tư sẽ rất khó tính toán hiệu quả dài hạn.

Thứ ba là khâu tiêu chuẩn và thị trường. Để sản phẩm chế biến của Việt Nam vào được các thị trường cao cấp như Nhật, châu Âu hay Mỹ, DN phải đáp ứng hàng loạt tiêu chuẩn khắt khe từ truy xuất nguồn gốc, kiểm soát dư lượng, đến tiêu chí ESG (môi trường - xã hội - quản trị). Không phải DN nào cũng đủ nguồn lực tài chính, nhân sự, công nghệ để theo đuổi hành trình này.

Muốn thu hút đầu tư mạnh hơn vào lĩnh vực chế biến rau quả, nhà nước cần có những chính sách đồng bộ và dài hạn hơn, thay vì chỉ dừng ở ưu đãi thuế hay khuyến khích chung chung. Trước hết là quy hoạch vùng nguyên liệu gắn liền với nhà máy chế biến, bảo đảm nguồn cung ổn định, có thể truy xuất, đạt chuẩn xuất khẩu. Tiếp đến là chính sách tín dụng ưu đãi và hỗ trợ DN đổi mới công nghệ, vì công nghệ là chìa khóa để nâng giá trị nông sản Việt. Ngoài ra, cần đơn giản hóa thủ tục đầu tư, cấp đất, xây dựng và cấp phép sản phẩm.

Cuối cùng, nhà nước nên đóng vai trò "bà đỡ" trong xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường quốc tế, giúp doanh nghiệp chế biến có niềm tin rằng đầu ra bền vững thì vốn đầu tư sẽ không bị rủi ro.

GC Food luôn chia sẻ kinh nghiệm, công nghệ và cả thị trường với các DN khởi nghiệp trong ngành. Chúng tôi đang mở rộng mô hình liên kết theo chuỗi giá trị - từ vùng nguyên liệu, sơ chế, chế biến đến tiêu thụ - để các start-up có thể tham gia ở từng khâu phù hợp với năng lực. Bên cạnh đó, chúng tôi hỗ trợ tư vấn kỹ thuật, chuyển giao quy trình, đặc biệt là tiêu chuẩn hóa sản phẩm theo hướng quốc tế hóa.

Tôi tin rằng khi có nhiều DN cùng tham gia, ngành chế biến rau quả mới phát triển bền vững. GC Food sẵn sàng là "người đi trước mở đường", để từ một DN, chúng ta hình thành cả một cộng đồng doanh nhân nông nghiệp Việt Nam vững mạnh.

Ông HOÀNG DANH HỮU, Giám đốc Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ Nông trại Ede (cà phê Miss Ede):

Vai trò dẫn dắt của doanh nghiệp nhà nước

Trong các ngành hàng nông sản như cà phê, ca cao, hồ tiêu..., DN nhà nước có vai trò dẫn dắt. Đề nghị nhà nước cho phép hoặc khuyến khích các DN nhà nước lớn, đang giữ vai trò "đầu tàu" trong xuất khẩu nông sản chuyển từ vị thế "sản xuất, xuất khẩu thô" sang vai trò dẫn dắt ngành. Cụ thể là đầu tư, xây dựng hạ tầng như đất đai, nhà xưởng, kho lạnh, logistics, xử lý chất thải và cho thuê hoặc hợp tác chia sẻ với DN tư nhân vừa và nhỏ có năng lực thương hiệu, thương mại tốt.

Có thể giữ nguyên quyền sở hữu tài sản công cho DN nhà nước song cho phép chia sẻ quyền sử dụng có thời hạn, giúp hình thành chuỗi khép kín từ chế biến thô đến sản xuất chuyên sâu và thương mại hóa thương hiệu Việt. Cách làm này bảo đảm hiệu quả đầu tư công, đồng thời tạo môi trường cộng sinh giữa DN nhà nước và tư nhân, giúp hình thành các cụm doanh nghiệp ngành hàng giá trị cao.

Quan trọng hơn cả, cần cải cách cơ chế tín dụng tín chấp dành cho DN vừa và nhỏ, đặc biệt trong lĩnh vực chế biến nông sản. Bổ sung tiêu chí năng lực thương mại và thương hiệu vào khung đánh giá tín dụng, thay vì chỉ dựa trên tài sản thế chấp. Ngân hàng cần có công cụ chấm điểm năng lực thị trường, xuất khẩu và chuỗi cung ứng thực tế, giúp DN có thương hiệu uy tín được tiếp cận vốn nhanh hơn, công bằng hơn.

Đồng thời, kiến nghị nhà nước xây dựng mô hình khu phức hợp chế biến sâu nông sản, thực phẩm do Ban Quản lý khu công nghiệp cấp tỉnh đầu tư cơ sở vật chất ban đầu. Nhà nước đầu tư hạ tầng ESG chuẩn mực như nhà xưởng sẵn, hệ thống xử lý nước thải, khí thải tập trung, hệ thống năng lượng tái tạo, logistics. Công khai mời gọi DN vừa và nhỏ nội tỉnh thuê lại theo mô hình chia sẻ doanh thu hoặc thuê dài hạn, tập trung cho những DN đã chứng minh năng lực thương mại, có sản phẩm và thương hiệu rõ ràng; tránh giao đất cho các DN chỉ đăng ký dự án "trên giấy" để đầu cơ hoặc để trống. Cách làm này tạo mô hình phát triển cụm ngành nông sản hiệu quả, giảm rủi ro tài chính công và tăng tốc khả năng sản xuất chuyên sâu, thương mại hóa toàn cầu của thương hiệu Việt.

Nếu triển khai đồng bộ các giải pháp trên sẽ tạo bước ngoặt chiến lược giúp khu vực tư nhân Việt Nam chuyển từ gia công, xuất thô sang chế biến, xuất thương hiệu, tạo chuỗi giá trị bền vững...

Bà TRẦN THỊ NGỌC CHÂU, chủ hộ kinh doanh Trái Vườn Tâm Ngọc:

Muốn lên doanh nghiệp

Thời gian gần đây, tôi thường xuyên tham gia các khóa đào tạo, hội nghị, hội thảo để chuẩn bị chuyển đổi lên mô hình DN theo chủ trương của nhà nước. Tuy nhiên, khi bắt tay vào thực hiện, tôi mới thấy việc này thật sự rất khó.

Cửa hàng của tôi trước nay hoạt động theo hình thức thuế khoán, chuyên cung cấp trái cây theo mùa, trong đó có bán sỉ cho các cửa hàng trái cây cao cấp. Nhưng hiện doanh thu cửa hàng chỉ còn khoảng 20%-30% so với trước, vì nhiều khách hàng từ chối thu mua với lý do tôi không có hóa đơn đầu vào.

Trên thực tế, tôi mua hàng từ các nhà vườn quen biết, có lập bảng kê đầy đủ thông tin người bán. Nhưng khi lên xã xin xác nhận thì không được, dẫn đến cơ quan thuế không chấp nhận chứng từ, song lại không có văn bản trả lời chính thức. Tôi rất lo lắng, nhất là dịp Tết sắp tới, bởi nếu cơ quan chức năng kiểm tra, hàng hóa có thể bị tạm giữ hoặc chúng tôi bị xử phạt vì thiếu giấy tờ chứng minh nguồn gốc.

Tôi rất mong các cơ quan chức năng, chính quyền phường, xã, nơi trực tiếp quản lý có hướng dẫn cụ thể, sát với tình hình thực tế để chúng tôi có thể làm đúng, tránh tình trạng phải hỏi nhiều nơi mà vẫn không biết bắt đầu từ đâu.