Chiếc máy bay cũ bước sang kỷ nguyên không người lái
Tại triển lãm hàng không Changchun Air Show 2025, lần đầu tiên công chúng được chứng kiến biến thể UAV hạng nặng phát triển từ tiêm kích J-6 - loại chiến đấu cơ có nguồn gốc từ MiG-19 Liên Xô. Dù đã bị loại biên từ năm 2010, J-6 nay quay trở lại trong hình hài mới: một máy bay không người lái tấn công, có thể mang vũ khí không đối đất hoặc đóng vai trò bia bay huấn luyện.
Việc cải hoán không quá phức tạp: khoang lái được loại bỏ ghế phóng và thiết bị điều khiển, thay bằng hệ thống dẫn đường, điều khiển từ xa và trạm truyền dữ liệu. Pháo 30mm NR-30 bị tháo bỏ, nhưng các giá treo dưới cánh vẫn giữ lại bốn điểm cứng, đủ để mang bom 250 kg, rocket hoặc tên lửa đối đất đời mới.
Với kích thước dài 14,6 m, sải cánh 9,2 m và khối lượng cất cánh tối đa khoảng 10 tấn, UAV J-6 vẫn sử dụng hai động cơ phản lực WP-6 - phiên bản nội địa hóa từ RD-9B Liên Xô, giúp nó đạt tốc độ 1.500 km/h, trần bay 17.900 m và tầm hoạt động tối đa tới 2.200 km khi mang thùng dầu phụ.
Tuy nhiên, sau khi chuyển đổi, chiếc UAV không còn khả năng tác chiến trên không. Thay vào đó, nó trở thành công cụ giá rẻ để tấn công mặt đất, yểm trợ chiến thuật hoặc thậm chí biến thành "máy bay cảm tử" lao thẳng vào mục tiêu với toàn bộ khối lượng nhiên liệu và bom đạn.
Từ MiG-19 đến J-6
Nguồn gốc của J-6 bắt đầu từ MiG-19 - tiêm kích siêu âm đầu tiên của Liên Xô, cất cánh lần đầu năm 1952 và biên chế năm 1955. Đến 1959, Moskva chuyển giao một số MiG-19 cùng dây chuyền sản xuất cho Bắc Kinh. Trung Quốc nhanh chóng làm chủ công nghệ và năm 1962 chính thức đưa J-6 vào phục vụ. Trong hai thập niên, gần 3.000 chiếc được chế tạo, trở thành xương sống của Không quân PLA cho đến khi dần bị thay thế trong thập niên 1990.
Khi chiếc J-6 cuối cùng nghỉ hưu vào năm 2010, hàng trăm khung thân vẫn còn niên hạn sử dụng được đưa vào kho bảo quản. Nhiều nguồn tin phương Tây từ đầu những năm 2010 đã suy đoán Trung Quốc đang âm thầm biến chúng thành UAV tấn công hoặc bia bay. Các hình ảnh vệ tinh từ những căn cứ ở Phúc Kiến từng tiết lộ sự xuất hiện của những chiếc máy bay nghi là J-6 không người lái.
Việc Bắc Kinh giữ kín dự án hơn 30 năm cho thấy giá trị chiến lược của nó. Đến năm 2025, sự hiện diện công khai của UAV J-6 được coi là bước xác nhận chính thức cho những đồn đoán trước đây.
Lợi ích kép: tiết kiệm và răn đe
Lý do Trung Quốc theo đuổi dự án này không khó hiểu. Thứ nhất, chi phí gần như bằng 0 cho khung thân. Việc tận dụng các máy bay đã ngừng hoạt động, chỉ cần đại tu và lắp thêm thiết bị điện tử hiện đại, giúp PLA tiết kiệm ngân sách khổng lồ so với chế tạo UAV hạng nặng mới từ đầu.
Thứ hai, năng lực bay và mang tải của J-6 vẫn vượt trội so với nhiều UAV tầm trung hiện nay. Với tốc độ siêu âm và tầm hoạt động trên 2.000 km, UAV J-6 có thể đóng vai trò "máy bay mồi nhử" khiến radar đối phương bộc lộ vị trí, hoặc mang vũ khí dẫn đường tấn công các mục tiêu giá trị cao.
Trong trường hợp xung đột, hàng loạt máy bay này có thể được tung vào làm nhiệm vụ tiêu hao hỏa lực phòng không đối phương, mở đường cho các tiêm kích thế hệ mới như J-20 hoặc oanh tạc cơ H-6K thực hiện đòn đánh quyết định.
Hồi sinh "chiến binh già"
Dĩ nhiên, hạn chế vẫn tồn tại. Cấu trúc từ thập niên 1950 không thể so sánh với UAV thiết kế hiện đại về khả năng tàng hình hay tích hợp điện tử. Việc bảo dưỡng động cơ WP-6 cũ kỹ cũng là thách thức. Nhưng trong chiến lược "biến rác thành vàng", Bắc Kinh đã biến những khung thân tưởng chừng bỏ đi thành công cụ bổ trợ đắc lực cho sức mạnh không quân.
Trong quá khứ, nhiều quốc gia từng dùng máy bay cũ làm mục tiêu bay, nhưng hiếm nơi nào biến chúng thành UAV chiến đấu hạng nặng như Trung Quốc đang làm. Việc hồi sinh J-6 cho thấy cách tiếp cận "không lãng phí tài nguyên" của PLA, đồng thời củng cố năng lực tác chiến phi đối xứng.