Trao đổi với PV Tiền Phong , Phó Giám đốc Sở Quy hoạch - Kiến trúc Hà Nội Đào Minh Tâm cho biết, Thủ đô Hà Nội, với vị thế là trung tâm đầu não chính trị - hành chính quốc gia, đồng thời là trung tâm lớn về văn hóa, kinh tế và hội nhập quốc tế, đang bước vào giai đoạn phát triển mới với khát vọng trở thành thành phố "Văn hiến - Văn minh - Hiện đại". Để hiện thực hóa mục tiêu này, Hà Nội đang thực hiện những bước đột phá mạnh mẽ trong quy hoạch và phát triển hạ tầng đô thị, lấy bản đồ quy hoạch mới làm công cụ kiến tạo động lực phát triển.
Lãnh đạo sở cho biết, quy hoạch Thủ đô Hà Nội trong giai đoạn mới không chỉ kế thừa mô hình cấu trúc và định hướng chiến lược từ Quy hoạch chung 2011 (QHC2011) mà còn rà soát, điều chỉnh để phù hợp với bối cảnh phát triển mới và khắc phục các tồn tại, bất cập đã bộc lộ.
Quy hoạch các khu đô thị, sinh thái ven sông Hồng
Các chiến lược cốt lõi được đặt ra nhằm giải quyết các vấn đề cấp bách của đô thị đặc biệt này, bao gồm: Chuyển đổi và tăng trưởng bền vững; Đặt ra các xu hướng quan trọng như chuyển đổi xanh, chuyển đổi số, tăng trưởng xanh, ứng phó với biến đổi khí hậu và phát triển đô thị thông minh.
Đó là mô hình phát triển đa trung tâm và TOD; Ưu tiên phát triển giao thông kết nối liên vùng, bao gồm đường cao tốc, đường vành đai và đặc biệt là hệ thống cầu qua sông Hồng, sông Đuống...
Về định hướng quy hoạch các trục cảnh quan, quy hoạch tập trung xác định và bảo tồn các giá trị cảnh quan độc đáo của Thủ đô, đặc biệt là các không gian tự nhiên và văn hóa. Chiến lược phát triển không gian phải đảm bảo tính liên tục, hài hòa giữa yếu tố truyền thống và hiện đại.
Phối cảnh cầu Trần Hưng Đạo, một trong 21 cầu từ trung tâm bắc qua sông Hồng trong tương lai
Các trục cảnh quan quan trọng được định hình bao gồm: Trục Sông Hồng: Được xác định là trục cảnh quan trung tâm và biểu tượng; Trục Hồ Tây - Cổ Loa: Trục kết nối không gian lịch sử, văn hóa Thành Cổ Loa với Thành Thăng Long và Hồ Tây; Trục Hồ Tây - Ba Vì: Kết nối văn hóa Thăng Long - Xứ Đoài, thúc đẩy du lịch văn hóa, lịch sử và nghỉ dưỡng.
Sông Hồng: Trục cảnh quan trung tâm và biểu tượng phát triển
Theo ông Đào Minh Tâm, định hướng mang tính đột phá và có tính biểu tượng nhất trong quy hoạch Thủ đô là xác định Sông Hồng trở thành trục xanh, cảnh quan trung tâm và là biểu tượng phát triển của Thủ đô.
Trong đó, định vị vai trò đa chiều của Sông Hồng vừa là trục cảnh quan trung tâm, vừa là biểu tượng phát triển dịch vụ, khoa học công nghệ, văn hóa, không gian kiến trúc.
Hiện trạng khu vực quanh sông Hồng
Không gian phát triển hai bên sông Hồng chia thành ba đoạn chính với định hướng chức năng riêng biệt bao gồm:
Khu vực Trung tâm (Từ cầu Thăng Long đến cầu Thanh Trì): Đây là đoạn đi qua lõi đô thị, tập trung vào việc tạo lập không gian văn hóa, giải trí và dịch vụ.
Khu vực phía Tây (Từ cầu Thăng Long về phía Tây) được quy hoạch trở thành không gian sinh thái, tập trung vào bảo tồn tự nhiên. Khu vực này sẽ trở thành công viên chuyên đề với mô hình trang trại sinh thái và nông nghiệp đô thị phục vụ du lịch, thương mại và vận chuyển hàng hóa.
Khu vực phía Nam (Từ cầu Thanh Trì xuôi xuống phía Nam) là không gian sinh thái trọng tâm. Tập trung phát triển các khu vực nông nghiệp trồng rau màu, cây cảnh, các khu vực nuôi trồng thủy sản cùng các làng nông nghiệp truyền thống và các công trình di tích lịch sử. Khu vực này phát triển các khu vực đa chức năng gắn với các hoạt động thương mại, dịch vụ, vận chuyển và làng nghề (ví dụ: Làng nghề Bát Tràng).
Lãnh đạo Sở Quy hoạch - Kiến trúc nhìn nhận: Việc khai thác và phát triển sông Hồng đã được đặt ra từ lâu nhưng thiếu nguồn lực. Nay, định hướng mới cụ thể hóa bằng loạt công trình và dự án nhằm tạo ra sự phát triển cân đối hai bên bờ sông. Tăng cường số lượng cầu. Theo định hướng Quy hoạch chung Thủ đô điều chỉnh, ngoài các cầu hiện có, các cầu đã được khởi công xây dựng năm 2025 gồm Trần Hưng Đạo, Tứ Liên, Ngọc Hồi, Thượng Cát, sẽ bổ sung thêm 7 cầu vượt sông đường bộ trong khu vực trung tâm (cầu Liên Trung, cầu Tàm Xá, cầu An Dương, cầu Ngọc Thụy, cầu Cự Khối, cầu Bát Tràng, cầu Khuyến Lương) nâng tổng số cầu qua sông Hồng đoạn qua khu vực đô thị trung tâm lên thành 21 cầu.
Đồng thời, thành phố tập trung nguồn lực ưu tiên đầu tư các cầu nằm trên các tuyến đường vành đai của Thành phố (vành đai 2,5; vành đai 2,5; vành đai 4) để tạo ra một hệ thống đường vành đai khép kín, san sẻ lưu lượng giao thông.
Song song với đó Hà Nội tập trung phát triển các dự án phát triển hai bên bờ sông Hồng gồm Long Biên, Gia Lâm và Đông Anh trở thành khu vực chuyển đổi, các khu đô thị nén tập trung cao tầng. Khu vực này được quy hoạch để hình thành trung tâm hành chính mới của Thủ đô.
Cùng với việc phát triển hạ tầng kỹ thuật hiện đại, quy hoạch cũng tập trung vào cải tạo chỉnh trang đô thị, bảo tồn di sản, cải thiện môi trường sống, hướng tới xây dựng Thủ đô xanh, sạch, đẹp, an ninh, an toàn. "Thủ đô Hà Nội đang chuyển mình mạnh mẽ, dựa trên một bản đồ quy hoạch chiến lược, đưa sông Hồng trở thành biểu tượng trung tâm, kết nối hài hòa giữa truyền thống ngàn năm văn hiến và tầm vóc của một thành phố toàn cầu hiện đại", lãnh đạo Sở Quy hoạch - Kiến trúc Hà Nội, chia sẻ.