Từ sắc vàng chói lọi trong 'Đêm đầy sao' của Van Gogh đến ánh rạng đông trong 'Thiên sứ gọi Mặt trời lên' của Turner, một bí mật kinh hoàng đã tồn tại suốt nhiều thế kỷ. Thứ "vàng" mê hoặc hội họa phương Tây hóa ra lại là kết tinh của sự đau đớn tột cùng và nỗi thống khổ bị ép buộc của những con bò tại Ấn Độ.
Cuộc săn lùng sắc vàng hoàn hảo của nghệ thuật phương Tây
Trước thế kỷ 20, các họa sĩ phương Tây phải đối mặt với một thách thức lớn: thiếu thốn các loại sắc tố để tạo nên các gam màu mong muốn. Đặc biệt, màu vàng là một màu sắc phức tạp và bị ràng buộc bởi nhiều định kiến.
Trong Thời kỳ Phục hưng (thế kỷ 15-17), màu vàng chủ yếu gắn liền với sự phản bội và dối trá. Đây là màu sắc thường được dùng để tô điểm cho trang phục của Judas Iscariot, tông đồ đã phản bội Chúa Jesus. Do đó, hội họa tôn giáo thời kỳ này hạn chế sử dụng màu vàng một cách rực rỡ.
Trước thế kỷ 18, màu vàng bị đóng khung trong quan niệm "màu sắc của sự phản bội"
Tuy nhiên, mọi thứ thay đổi vào thế kỷ 18 và 19. Với sự trỗi dậy của trường phái Ấn tượng và các danh họa vĩ đại như J.M.W Turner (Anh), Claude Monet (Pháp), và Vincent van Gogh (Hà Lan), nghệ thuật phương Tây thoát khỏi mục tiêu phục vụ nhà thờ, tìm kiếm sự tự do và bùng nổ của màu sắc. Họ khao khát một sắc vàng tươi sáng, rực rỡ, có khả năng diễn tả ánh sáng mặt trời, sự sống, hoặc cảm xúc mãnh liệt.
Màu vàng từ hoàng thổ (đất sét vàng) vốn được sử dụng từ thời cổ đại lại quá đơn điệu và tối. Nhu cầu về một chất màu vàng tinh khiết, có thể điều chỉnh linh hoạt từ vàng chanh mát lạnh đến cam nồng ấm, trở nên cấp thiết.
"Vàng Ấn Độ" – Báu vật bí ẩn và cơn sốt toàn cầu
Giữa bối cảnh thiếu hụt đó, một chất màu kỳ lạ xuất hiện trên thị trường châu Âu dưới cái tên "Vàng Ấn Độ" (Indian Yellow) . Chất màu này nhanh chóng tạo nên một cơn sốt không tưởng trong giới họa sĩ bởi độ sáng chói, độ trong suốt hoàn hảo và khả năng hòa trộn tuyệt vời.
Sắc vàng này nhanh chóng được sử dụng trong các kiệt tác bất hủ: J.M.W Turner đã dùng nó để tạo nên ánh bình minh chói lọi trong Thiên sứ gọi Mặt trời lên ( The Angel Standing in the Sun ); Vincent van Gogh sử dụng sắc vàng rực rỡ này, kết hợp với màu xanh cobalt, để diễn tả bầu trời xoắn ốc đầy ám ảnh và năng lượng trong Đêm đầy sao ( The Starry Night ) và Hoa Hướng Dương ( Sunflowers ); John Carner Sargent sử dụng màu này để tạo sự ấm áp, tinh tế trong Cẩm chướng, Lưu ly, Lưu ly, Hoa hồng ( Carnation, Lily, Lily, Rose ).
Màu vàng đi vào lịch sử vĩnh viễn này là "vàng Ấn Độ"
Những tác phẩm có sử dụng màu vàng bí ẩn
Nguồn gốc của "Vàng Ấn Độ" là một bí ẩn được đồn đoán: có người nói nó là kết tinh từ mật lạc đà, người khác lại cho rằng nó là nước tiểu rắn. Sự bí ẩn này càng khiến chất màu trở nên quý giá và được săn lùng điên cuồng. Các họa sĩ đã mài những thỏi màu vàng rực rỡ này, nâng niu trân quý bằng cả đôi tay và linh hồn, mà không hề hay biết sự thật kinh hoàng đằng sau.
Sự thật khủng khiếp: Nỗi thống khổ của những con bò bị hành hạ
Mãi đến năm 1883, bí mật về "Vàng Ấn Độ" mới được phơi bày, và nó là một câu chuyện bi kịch về sự tàn ác đối với động vật.
Người tiết lộ sự thật là T.N. Mukharji , một nhân viên được Vườn thực vật Hoàng gia Kew cử đến Ấn Độ để xác minh nguồn gốc của chất màu này. Ông đã đến tận Munger, một khu vực thuộc bang Bihar, nơi "Vàng Ấn Độ" được sản xuất.
Thứ chất màu rực rỡ mà phương Tây gọi là "Vàng Ấn Độ" thực chất chỉ là... nước tiểu của bò .
Để tạo ra sắc tố này, những người thợ ở Munger đã buộc những con bò phải tuân theo một chế độ ăn uống vô nhân đạo: chỉ ăn duy nhất lá xoài và không được ăn bất kỳ loại thức ăn nào khác . Lá xoài vốn không phải là thức ăn ưa thích của loài ăn cỏ vì chúng chứa một số độc tố. Tuy nhiên, khi lá xoài đi qua hệ thống tiêu hóa của bò, chúng bị phân giải thành một hợp chất hữu cơ gọi là axit euxanthic . Chính axit này tạo ra sắc tố vàng tươi sáng trong nước tiểu. Bị ép ăn lá xoài trong thời gian dài, những con bò trở nên ốm yếu, suy dinh dưỡng nghiêm trọng và gày mòn đến mức đau đớn, khổ sở . Tuy nhiên, nước tiểu của chúng lại có màu vàng cực kỳ tươi sáng, được người địa phương gọi là "piuri" .
Sau khi thu thập nước tiểu, người ta đem gạn lọc, đun sôi để bay hơi hết nước, sấy khô và ép chặt thành các khối màu vàng rực. Sự lộng lẫy của sắc tố này được đổi bằng cả một đời đau khổ của những sinh linh vô tội.
Hồi kết chậm rãi và sự trỗi dậy của hóa học
Sau khi T.N. Mukharji gửi báo cáo chi tiết đến Hội Nghệ thuật ở London, công luận phương Tây mới chấn động. Ông đã nhấn mạnh sự tàn bạo của quy trình sản xuất và sự khổ sở của những con bò.
Tuy nhiên, điều đáng kinh ngạc là ngay cả khi sự thật đã được phơi bày, giới hội họa phương Tây vẫn tiếp tục sử dụng "Vàng Ấn Độ" trong một thời gian dài nữa. Nhu cầu về một chất màu có tính chất độc đáo như vậy lớn đến mức họ bất chấp cả vấn đề đạo đức.
Hiện màu vàng Ấn Độ đã có thể sản xuất theo cách dễ dàng
Phải mất thêm khoảng 25 năm sau báo cáo của Mukharji, chất màu "Vàng Ấn Độ" tự nhiên mới dần biến mất khỏi thị trường. Sự chấm dứt này không hoàn toàn do lương tâm nghệ sĩ trỗi dậy, mà chủ yếu là do sự phát triển vượt bậc của ngành hóa học tổng hợp vào cuối thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20. Các nhà khoa học đã tạo ra những sắc tố vàng mới có độ sáng và độ bền tương đương hoặc vượt trội, như Cadmium Yellow, với nguồn gốc sạch sẽ và dễ sản xuất hơn.
Ngày nay, "Vàng Ấn Độ" tự nhiên đã trở thành một di tích của lịch sử đen tối, nhưng "tinh hoa" từ nước tiểu bò bị hành hạ vẫn còn mãi trong lớp màu nhuốm trên những bức kiệt tác vô giá, nhắc nhở về cái giá khủng khiếp của nghệ thuật và sự vô tâm của con người trong quá khứ.
Nguồn: BBC