Theo thông tin từ Vietnamnet, điều tra ban đầu cho thấy, Điệp đã đăng tải nhiều video có nội dung xúc phạm người dân miền Nam và công kích hoạt động cứu trợ đồng bào vùng lũ miền Bắc. Các phát ngôn thể hiện tính miệt thị, chia rẽ vùng miền, gây phản cảm, xâm phạm danh dự cá nhân và tác động tiêu cực đến xã hội. Cơ quan chức năng xác định hành vi này làm tổn hại tinh thần đoàn kết, tương thân tương ái – giá trị được Hiến pháp Việt Nam bảo hộ.
Lê Anh Điệp tại cơ quan điều tra
Vietnamnet dẫn lời Luật sư Nguyễn Thanh Hải – Giám đốc Công ty Luật An Hoàng Gia (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) – cho rằng hành vi của Lê Anh Điệp có dấu hiệu rõ ràng cấu thành tội “Lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân” theo Điều 331 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017. Việc sử dụng mạng xã hội để đăng tải nội dung xúc phạm, miệt thị người miền Nam và công kích hoạt động thiện nguyện không chỉ xâm phạm danh dự, uy tín của tổ chức, cá nhân, mà còn gây tổn hại nghiêm trọng đến khối đại đoàn kết dân tộc.
Theo luật sư Hải, Điều 331 quy định mức hình phạt lên đến 7 năm tù nếu hành vi thuộc khoản 2, trong trường hợp gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội hoặc tái phạm nguy hiểm. Việc khởi tố cho thấy cơ quan điều tra đã xác định đủ căn cứ về hành vi, lỗi và hậu quả để xử lý bị can theo quy định pháp luật.
Dù quá trình làm việc, Điệp thừa nhận hành vi, khai nhận có sử dụng rượu bia dẫn đến mất kiểm soát, đồng thời đã gỡ bỏ clip và xin lỗi công khai, song các luật sư nhận định đây chỉ là tình tiết giảm nhẹ. Với mức độ ảnh hưởng xã hội nghiêm trọng, tòa án vẫn cần xem xét một bản án nghiêm khắc, bảo đảm tính răn đe và phòng ngừa chung.
Bên cạnh đó, Vietnamnet cũng dẫn lời Luật sư Đặng Văn Cường – Trưởng Văn phòng Luật sư Chính Pháp – nhấn mạnh mạng xã hội không phải “vùng an toàn pháp lý” để muốn đăng gì thì đăng. Mọi nội dung, hình ảnh trên nền tảng mạng đều phải tuân thủ pháp luật, trong đó có Luật An ninh mạng. Những hành vi bịa đặt, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm danh dự, đăng tải nội dung trái thuần phong mỹ tục, gây chia rẽ dân tộc đều bị cấm. Nếu gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự xã hội thì có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Kết quả điều tra ban đầu xác định các video của Điệp có dấu hiệu lợi dụng quyền tự do dân chủ để xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân, ảnh hưởng đến an ninh, trật tự xã hội. Việc khởi tố vụ án và bị can theo Điều 331 Bộ luật Hình sự được đánh giá là có căn cứ pháp lý.
Về khung hình phạt, Điều 331 nêu rõ hai mức xử lý: cảnh cáo, cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm; trường hợp gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội thì mức phạt tù từ 2 đến 7 năm. Luật sư Cường cũng lưu ý, người phạm tội trong trạng thái say vẫn phải chịu trách nhiệm hình sự, bởi đây không phải là tình tiết miễn trừ.
Các chuyên gia pháp lý cảnh báo, thời gian gần đây, nhiều cá nhân vì chạy theo tương tác, muốn nổi tiếng trên mạng xã hội đã cố ý đăng tải nội dung giật gân, bịa đặt, xúc phạm hoặc kích động để câu view, và không ít trường hợp đã phải đối mặt với chế tài hình sự. “Công dân có quyền tự do ngôn luận, nhưng đó phải là sự tự do trong khuôn khổ pháp luật. Khi phát ngôn gây tổn hại đến lợi ích chung hoặc danh dự, nhân phẩm của người khác thì không còn là quyền tự do nữa, mà là hành vi vi phạm”, luật sư Cường khẳng định.