Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển Đường sắt cao tốc VinSpeed vừa công bố báo cáo đánh giá tác động môi trường cho dự án đường sắt tốc độ cao Hà Nội - Quảng Ninh, đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc hiện thực hóa tuyến giao thông chiến lược này.
Dự án với tổng mức đầu tư 138.930 tỷ đồng (tương đương 5,3 tỷ USD) đã được Chính phủ bổ sung vào Quy hoạch mạng lưới đường sắt quốc gia giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050.
Dự án này trở thành một trong hai tuyến đường sắt tốc độ cao ưu tiên đầu tư trước năm 2030 bên cạnh tuyến Bắc - Nam từ ga Ngọc Hồi đến Thủ Thiêm dài 1.541 km.
Theo đề xuất của VinSpeed, tuyến đường sắt dài 120,4 km sẽ đi qua 22 xã/phường thuộc 4 tỉnh/thành phố: Hà Nội, Bắc Ninh, Hải Phòng và Quảng Ninh. Điểm khởi đầu tại Trung tâm Hội chợ Triển lãm Quốc gia (Cổ Loa), kết thúc tại ga Hạ Long trong khu công viên rừng phường Tuần Châu.
Dự án sử dụng khổ đường 1.435mm tiêu chuẩn quốc tế, điện khí hóa toàn tuyến với tốc độ thiết kế 350 km/h trên tuyến chính và 120 km/h cho đoạn qua Hà Nội. Hệ thống bao gồm 4 ga chính (Cổ Loa, Gia Bình, Yên Tử, Hạ Long) và 2 Depot tại Cổ Loa và Hạ Long.
Về cơ cấu đầu tư, 96,7% tuyến được xây dựng trên cao bằng cầu vượt và cầu cạn, chỉ 3,3% là đường sắt mặt đất, giúp tối ưu hóa không gian đô thị và giảm tác động đến giao thông hiện hữu.
96,7% tuyến được xây dựng trên cao bằng cầu vượt và cầu cạn - Ảnh minh hoạ tạo bởi AI
Dự án đề xuất đi qua sân bay Gia Bình
Theo nội dung tham vấn về hướng tuyến, đoạn qua địa phận thành phố Hà Nội có chiều dài 18,1km, xuất phát từ trung tâm hội nghị triển lãm quốc gia (ga Cổ Loa), tuyến đi theo giải phân cách giữa đường dẫn nối cầu Tứ Liên đến QL3 thì rẽ phải và đi vào hành lang giữa đường điện 500Kv và đường song hành của VĐ3. Khi qua nút giao Ninh Hiệp tuyến đi vào hành lang giữa đường song hành và đường bộ cao tốc kết nối sân bay Gia Bình đến hết phạm vi thành phố Hà Nội.
Phương án này bố trí 1 ga Cổ Loa tại đầu tuyến (kết nối kết nối với tuyến đường sắt đô thị số 4), 01 Depot diện tích khoảng 8,5ha tại vị trí quy hoạch khu công viên cây xanh cạnh đường bộ nối cầu Tứ Liên.
Đoạn tuyến qua địa bàn tỉnh Bắc Ninh đi qua các xã/ phường gồm Trí Quả, Thuận Thành, Mão Điền, Trạm Lộ, Gia Bình, Lâm Thao, Lương Tài, Trung Kênh. Tuyến đi vào giải phân cách giữa đường bộ cao tốc nối sân bay Gia Bình đến ga Gia Bình. Sau khi qua Ga Gia Bình, tuyến vẫn tiếp tục đi theo tim đường bộ cao tốc đến hết phạm vi sân bay Gia Bình. Phạm vi ranh giới sang địa phận tỉnh Hải Dương (nay sát nhập về tp Hải Phòng). Tuyến tiếp tục đi thẳng lên phía Bắc khoảng 2km sát vị trí ngã ba sông Thái Bình và sông Kinh Thầy sau đó rẽ phải sang địa phận thành phố Hải Phòng tại vị trí bến đò Lấu Khê.
Đoạn tuyến qua địa bàn Hải Phòng đi qua các xã/ phường: Trần Phú, Lê Đại Hành, Bắc An Phụ, Nhị Chiểu. Tuyến đi xuống phía Nam qua địa phận xã Trần Phú, tuyến vượt qua sông Kinh Thầy tại địa phận ranh giới với phường Lê Đại Hành; tuyến đi chếch về phía Bắc vượt qua sông Kinh Thầy lần hai qua Phường Bắc An Phụ.
Đoạn tuyến qua tỉnh Quảng Ninh: Sau khi vượt qua sông Đá Vách tuyến đi qua phường Hàng Quế đến ga Yên Tử. Sau khi qua ga Yên Tử, tuyến đi song song theo hành lang đường ống xăng dầu B12 trên địa bàn phường Uông Bí, đến xã Đông Mai thì rẽ phải rồi đi phía sau KCN Đông Mai, tuyến đi phía bắc núi Na và núi Vũ Tướng.
Đường sắt tốc độ cao Hà Nội - Quảng Ninh có thể chạy thử cuối năm 2027
Trong báo cáo, VinSpeed dự kiến dự án sẽ được phê duyệt chủ trương đầu tư trong quý IV/2025, với thời gian thi công 24 tháng từ quý IV/2025 đến quý IV/2027. Tuyến có thể chạy thử vào cuối năm 2027 và vận hành thương mại từ quý I/2028.
Giai đoạn 2028-2035, hệ thống sẽ khai thác 4 đoàn tàu với 16 toa, tăng lên 8 đoàn tàu (32 toa) trong giai đoạn 2035-2050. Các đoàn tàu vận hành 18 giờ mỗi ngày (5h-23h) với tần suất ban đầu 60 phút/chuyến, rút ngắn xuống 30 phút từ năm 2030.
Dự báo lượng hành khách sẽ tăng từ 2,164 triệu lượt năm 2028 lên 15,225 triệu lượt năm 2050, trong đó ga Cổ Loa và ga Hạ Long dự kiến có lưu lượng cao nhất.
Dự báo lượng hành khách ở các ga tuyến đường sắt tốc độ cao
Báo cáo tác động môi trường cho thấy dự án sẽ sử dụng 489,25 ha đất với chủ yếu là đất trồng cây hàng năm (226,98 ha) và đất trồng cây lâu năm (97,28 ha). Dự án ảnh hưởng đến 555 hộ dân với 666 người cần di dời.
VinSpeed cam kết thực hiện các biện pháp bảo vệ môi trường nghiêm ngặt, bao gồm hệ thống xử lý nước thải, kiểm soát tiếng ồn và rung động, quản lý chất thải rắn theo đúng quy định. Tổng kinh phí cho các công trình bảo vệ môi trường ước tính 3,225 tỷ đồng.
Dự án đường sắt tốc độ cao Hà Nội - Quảng Ninh không chỉ góp phần hiện đại hóa hạ tầng giao thông mà còn tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội cho hành lang Hà Nội - Bắc Ninh - Hải Phòng - Quảng Ninh, đồng thời khẳng định vị thế của Việt Nam trong việc phát triển công nghệ đường sắt cao tốc hiện đại.