Không phải mọi con đường đến ghế CEO đều bắt đầu từ những tấm bằng danh giá hay lời mời từ các tập đoàn lớn. Một số người bắt đầu từ những vị trí nhỏ nhất, ở nơi dầu mỡ và tiếng máy móc, để rồi từng bước leo lên đỉnh cao quyền lực bằng năng lực. Mary Barra – người phụ nữ đầu tiên trong lịch sử nắm giữ vị trí CEO General Motors (GM) – là hình ảnh tiêu biểu.
Sinh ra tại bang Michigan, trong một gia đình lao động có cha làm việc suốt 39 năm tại nhà máy của GM, Mary Barra gắn bó với công ty từ khi còn là một cô gái tuổi teen. Ở tuổi 18, bà bắt đầu công việc đầu tiên tại GM với vị trí kiểm tra nắp capo, vỏ xe và khung thân tại nhà máy Pontiac Motor Division. Công việc tưởng chừng đơn giản ấy lại trở thành nền tảng cho sự nghiệp sau này – khi nó giúp bà hiểu tường tận quy trình sản xuất, văn hóa nhà máy và những con người trực tiếp làm ra sản phẩm.
“Tôi học được rằng không có thành công nào đến nếu anh không hiểu cách mọi thứ vận hành từ gốc”, Mary từng nói trong một bài phỏng vấn với Fortune .
Từ một nhân viên kiểm tra linh kiện, Mary Barra kiên trì đi lên từng bậc thang. Sau khi tốt nghiệp kỹ sư điện tại Viện Kỹ thuật GM (nay là Đại học Kettering), bà được công ty tài trợ học MBA tại Đại học Stanford – một cơ hội hiếm có mà chỉ những nhân viên có tiềm năng lãnh đạo mới nhận được. Tốt nghiệp, Mary quay lại GM và bắt đầu hành trình dài gần bốn thập kỷ qua nhiều vị trí khác nhau: kỹ sư sản xuất, giám đốc nhà máy, trưởng bộ phận phát triển sản phẩm, rồi phó chủ tịch điều hành mảng chuỗi cung ứng toàn cầu.
Khi được bổ nhiệm làm CEO năm 2014, Mary Barra bước vào thời điểm tồi tệ nhất trong lịch sử của General Motors: công ty đối mặt với vụ bê bối thu hồi hàng triệu xe do lỗi kỹ thuật, khiến hàng chục người thiệt mạng. Nhiều lãnh đạo khác có thể chọn cách im lặng, nhưng Mary lại bước lên bục điều trần trước Quốc hội Mỹ và nói thẳng: “Tôi chịu trách nhiệm”.
Bà không đổ lỗi cho quá khứ, không né tránh trách nhiệm, mà tập trung giải quyết khủng hoảng một cách minh bạch. Chính cách đối mặt thẳng thắn ấy đã giúp bà – và cả GM – giành lại niềm tin của công chúng. Time từng gọi bà là “người phụ nữ mang tinh thần trách nhiệm trở lại với General Motors”.
Mary Barra không chỉ là một CEO, bà là minh chứng cho sự bền bỉ và tầm nhìn. Bà từng nói rằng “nghề kỹ sư dạy tôi suy nghĩ bằng dữ liệu, còn cuộc sống dạy tôi lắng nghe bằng trái tim”. Chính sự cân bằng giữa lý trí và cảm xúc ấy đã giúp bà lãnh đạo một tập đoàn với hơn 160.000 nhân viên trên toàn cầu trong thời kỳ đầy biến động. Bà cũng là người khởi xướng chiến lược “Zero Crashes, Zero Emissions, Zero Congestion” – hướng tới tương lai xe điện, không tai nạn và không phát thải – một bước đi táo bạo giúp GM trở thành biểu tượng chuyển đổi xanh trong ngành ô tô.
Nhưng điều đáng nhớ hơn cả không nằm ở những thành tích tài chính, mà ở thông điệp cuộc đời bà truyền đi: hãy nắm bắt cơ hội nhỏ nhất, vì nó có thể mở ra cánh cửa lớn nhất. Khi còn là cô gái 18 tuổi kiểm tra vỏ xe, Mary Barra không mơ thành CEO. Nhưng bà làm tốt từng việc mình được giao, học hỏi từ những người xung quanh và không ngại bắt đầu lại ở vị trí mới. Trong thế giới cạnh tranh khốc liệt của ngành ô tô – nơi phụ nữ từng bị xem là “vô hình” – bà không chọn đối đầu mà chọn chứng minh bằng năng lực.
Từ Mary Barra, người ta học được rằng thương hiệu cá nhân không được xây trong một đêm, mà qua hàng chục năm nhất quán giữa hành động và giá trị. Bà không chỉ là biểu tượng của nữ quyền trong giới công nghiệp nặng, mà còn là tấm gương cho bất kỳ ai đang khởi đầu ở vạch xuất phát thấp: rằng khởi điểm khiêm tốn không định nghĩa giới hạn, chỉ sự kiên trì và tầm nhìn mới quyết định bạn sẽ đi xa đến đâu.