Đảng Dân chủ giành chiến thắng áp đảo trong cuộc bầu cử thị trưởng New York và thống đốc hai bang New Jersey, Virginia hôm 5-11 phản ánh đánh giá tiêu cực của cử tri về 10 tháng đầu điều hành của chính quyền ông Trump.
Thị trưởng đắc cử thành phố New York Zohran Mamdani họp báo tại Unisphere, quận Queens, New York, Mỹ, ngày 5-11 - Ảnh: REUTERS
Dù không liên quan trực tiếp bầu cử giữa kỳ năm 2026 hay bầu cử tổng thống 2028, ba chiến thắng của Đảng Dân chủ ngày 5-11 vẫn mang ý nghĩa quan trọng. Chúng không chỉ cho thấy sức hấp dẫn đang phai mờ của Đảng Dân chủ thắng lớn trong cuộc đua thị trưởng và thống đốc, ông Trump nổi giậnĐỌC NGAY
Tại New Jersey, dân biểu Mikie Sherrill giành chiến thắng trong cuộc đua trở thành thống đốc với ý nghĩa lịch sử: đây là lần đầu tiên bang này có thống đốc Đảng Dân chủ ba nhiệm kỳ liên tiếp.
Bà giành chiến thắng áp đảo với số phiếu cao hơn đến 26% so với ứng viên Dân chủ năm 2021. Đáng chú ý cách biệt số phiếu của bà cũng cao hơn đáng kể so với kết quả bầu cử tổng thống tại bang này cách đây đúng một năm, cho thấy những thành quả mà Đảng Cộng hòa từng đạt được đã bị đảo ngược.
Tại Virginia, bà Abigail Spanberger đã giành lại ghế thống đốc cho Đảng Dân chủ từ tay Đảng Cộng hòa với cách biệt cao nhất trong nhiều thập kỷ. Điều này cho thấy sự thất thế của Đảng Cộng hòa tại bang dao động có tầm quan trọng chiến lược này.
Những tín hiệu cảnh báo
Ba chiến thắng trên được đánh giá là tiên báo một kỳ bầu cử không mấy suôn sẻ cho ông Trump và Đảng Cộng hòa.
Thứ nhất, uy tín của ông Trump trong vấn đề kinh tế - vốn là thế mạnh truyền thống - đã bị xói mòn nghiêm trọng. Theo khảo sát của NBC News, chỉ 30% cử tri còn tin rằng ông Trump đã đáp ứng kỳ vọng trong việc giải quyết lạm phát và chi phí sinh hoạt.
Trong khi đó theo CNN, chỉ 27% ý kiến cho rằng chính sách của ông cải thiện điều kiện kinh tế - chỉ bằng một nửa tỉ lệ nghĩ rằng ông đang khiến nền kinh tế tệ hơn. Lợi thế 20 điểm phần trăm về kinh tế mà Đảng Cộng hòa từng có trong khảo sát hồi năm 2023 nay đã biến mất.
Trong khảo sát mới nhất, hai đảng về cơ bản ở thế cân bằng trong lĩnh vực này. Đáng chú ý cả ba ứng viên Dân chủ đều chiến thắng nhờ cam kết táo bạo về giảm chi phí sinh hoạt, cho thấy đây là vấn đề nóng bỏng nhất với cử tri.
Thứ hai, đợt đóng cửa dài nhất lịch sử của Chính phủ Mỹ đang phản tác dụng với chính Đảng Cộng hòa. Ông Trump đã thừa nhận công khai rằng việc đóng cửa chính phủ là "yếu tố tiêu cực lớn cho Đảng Cộng hòa" và đã ảnh hưởng xấu đến kết quả bầu cử.
Lãnh đạo phe Dân chủ tại Thượng viện, ông Chuck Schumer và các lãnh đạo đảng này đã lập tức tận dụng lời thừa nhận này để củng cố lập trường đàm phán về ngân sách, kiên quyết nhấn mạnh yêu sách liên quan đến trợ cấp y tế trước khi mở cửa lại chính phủ. Nhiều nhà phân tích cho rằng chiến thắng này sẽ khiến Đảng Dân chủ càng cứng rắn hơn, có khả năng kéo dài thêm thời gian đóng cửa.
Thứ ba, về lâu dài cuộc bầu cử cho thấy Đảng Cộng hòa đang gặp vấn đề nghiêm trọng trong việc vận động cử tri ủng hộ ông Trump đi bỏ phiếu khi ông không phải cái tên trực tiếp có mặt trên lá phiếu - bất lợi cực lớn cho Đảng Cộng hòa trong bầu cử giữa kỳ sắp tới. Ngược lại, Đảng Dân chủ lại rất thành công trong việc huy động cử tri phản đối ông Trump.
Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson cảnh báo rằng nếu mất quyền kiểm soát bất kỳ cơ quan nào của Quốc hội, ông Trump có thể đối mặt với nguy cơ khó được thông qua các chính sách quan trọng, thậm chí bị luận tội lần nữa. Điều này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng thực thi chính sách của chính quyền Trump trong phần còn lại của nhiệm kỳ.
Cuộc chiến phân chia lại khu vực bầu cử
Các cuộc bầu cử thị trưởng và thống đốc diễn ra song song với một cuộc chiến khác: cuộc chiến phân chia lại khu vực bầu cử trên toàn nước Mỹ. Chính ông Trump và Đảng Cộng hòa đã khơi mào cuộc chiến này khi bang Texas vẽ lại bản đồ bầu cử, tạo ra năm khu vực nghiêng về Đảng Cộng hòa hồi tháng 8.
Lập tức bang California đáp trả với Dự luật 50 có thể tạo ra năm khu vực thiên về Đảng Dân chủ. Các bang North Carolina, Ohio, Missouri cũng đã hoàn tất vẽ lại ranh giới và hàng chục bang khác đang cân nhắc.
Với phán quyết hồi năm 2019 của Tòa án tối cao Mỹ rằng tòa án liên bang không nên can thiệp vào việc phân chia khu vực bầu cử, cộng thêm việc tòa án đang xem xét tính hợp hiến của một phần quan trọng trong Đạo luật Quyền bầu cử, giới chuyên gia lo ngại việc vẽ lại bản đồ này có thể trở thành quá trình hỗn loạn.
Ông Trump kêu gọi bỏ thủ tục 'câu giờ' giữa lúc chính phủ tê liệt, Đảng Cộng hòa chia rẽ
Tổng thống Donald Trump kêu gọi xóa bỏ quy tắc filibuster ("câu giờ") để sớm thông qua dự luật ngân sách. Tuy nhiên, đề nghị này vấp phải sự phản đối mạnh mẽ từ chính các đồng minh trong đảng.
Đảng Dân chủ thắng lớn trong cuộc đua thị trưởng và thống đốc, ông Trump nổi giậnĐỌC NGAY
Ông Trump kêu gọi bỏ thủ tục 'câu giờ' giữa lúc chính phủ tê liệt, Đảng Cộng hòa chia rẽ