Tốc độ phát triển kinh tế số của Việt Nam đứng đầu Đông Nam Á
Theo ước tính của Bộ Khoa học Công nghệ, Việt Nam là quốc gia có tốc độ phát triển kinh tế số nhanh nhất Đông Nam Á trong 3 năm liên tiếp. Tốc độ phát triển tinh tế số khoảng 20%/năm, cao gấp 3 lần tốc độ tăng trưởng GDP.
Tốc độ Internet di động của Việt Nam tiếp tục duy trì trong nhóm 20 quốc gia dẫn đầu thế giới, xếp hạng 13/139 quốc gia, tốc độ tải xuống đạt khoảng 160 Mbps. Mạng 5G tiếp tục được đẩy mạnh triển khai trên toàn quốc. Dự kiến đến hết năm 2025, Việt Nam có khoảng 70.000 trạm 5G, tương đương khoảng 60% số trạm 4G, phủ sóng khoảng 90% dân số.
Tốc độ Internet cố định của Việt Nam đứng thứ 11 thế giới, tăng 21 bậc so với cùng kỳ năm 2024. Tính đến cuối năm 2024, Việt Nam có 45 trung tâm dữ liệu (IDC), trong đó 32 IDC cung cấp dịch vụ thương mại và 13 IDC phục vụ nội bộ.
Việt Nam cũng có tiềm năng lớn với khoảng 170 trường đại học và trên 500 trường dạy nghề đang đào tạo chuyên ngành công nghệ thông tin và các lĩnh vực liên quan; hằng năm số tốt nghiệp khoảng trên 80.000 người.
Công nghiệp Công nghệ số Việt Nam duy trì tốc độ tăng trưởng cao, là nền tảng cho sự phát triển của kinh tế số, Việt Nam hiện có khoảng 80.000 doanh nghiệp công nghệ số, doanh thu tháng 10 đạt khoảng 20 tỷ USD (tăng 50% so cùng kỳ 2024). Các doanh nghiệp này đang tạo ra các sản phẩm phần cứng, nền tảng số, dịch vụ số phục vụ CĐS quốc gia, KTS và mở rộng thị trường quốc tế.
Theo đánh giá của Bộ Khoa học Công nghệ, Việt Nam đang chuyển mình mạnh mẽ từ mô hình gia công, lắp ráp sang thiết kế, làm chủ công nghệ và sản xuất các sản phẩm "Make in Vietnam". Sự chuyển dịch này là yếu tố then chốt để nâng cao giá trị gia tăng và khả năng cạnh tranh quốc gia.
Nghị quyết 57-NQ/TW xác định, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là đột phá quan trọng hàng đầu, là động lực chính để phát triển nhanh lực lượng sản xuất hiện đại. Nghị quyết đặt ra các mục tiêu rất rõ ràng, đến năm 2030, tỷ trọng kinh tế số đạt khoảng 30% GDP.
PGS.TS Nguyễn Thường Lạng, Giảng viên cao cấp, Viện Kinh tế, Đại học Kinh tế quốc dân dự báo, tỷ trọng kinh tế số có thể đạt 50% GDP vào năm 2045, trở thành trụ cột quan trọng nhất của năng lực cạnh tranh quốc gia trong kỷ nguyên số.
Thương mại điện tử là lĩnh vực tăng trưởng nhanh nhất nền kinh tế số
Theo nhận định của ông Nguyễn Hữu Tuấn, Giám đốc Trung tâm Phát triển Thương mại điện tử và Công nghệ số (Bộ Công Thương), thương mại điện tử (TMĐT) đang trở thành lĩnh vực có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất trong toàn bộ nền kinh tế số Việt Nam.
Quy mô bán lẻ TMĐT thế giới dự kiến đạt 6.860 tỷ USD vào năm 2025, với tốc độ tăng trưởng trung bình 8,3%. Châu Á tiếp tục dẫn đầu thị trường TMĐT toàn cầu, trong đó Trung Quốc chiếm 44% thị phần. Tuy vậy, các nền kinh tế Đông Nam Á, đặc biệt là Indonesia, Việt Nam và Thái Lan đang nổi lên là điểm tăng trưởng nhanh nhất.
Năm 2024, quy mô TMĐT Việt Nam đạt 25 tỷ USD, tăng 25% so với năm trước, mức tăng cao nhất Đông Nam Á. Việt Nam xếp sau Indonesia (65 tỷ USD) và Thái Lan (26 tỷ USD) về quy mô tuyệt đối, nhưng lại dẫn đầu khu vực về tốc độ mở rộng thị trường.
Dự báo năm 2025, TMĐT Việt Nam có thể vượt mốc 30 tỷ USD , đóng góp khoảng 10% tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng.
Theo ông Tuấn, TMĐT không chỉ là động lực tăng trưởng mới mà còn giữ vai trò trụ cột trong tiến trình chuyển đổi số của doanh nghiệp, đặc biệt là với nhóm doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME).
Việc tận dụng các nền tảng số, mô hình kinh doanh trực tuyến và hệ sinh thái thanh toán – logistics số hóa đang giúp các doanh nghiệp mở rộng thị trường, nâng cao hiệu quả vận hành và gia tăng khả năng cạnh tranh trong bối cảnh môi trường kinh doanh thay đổi nhanh chóng.
Dù đạt tốc độ tăng trưởng ấn tượng, TMĐT Việt Nam vẫn đứng trước nhiều thách thức. Ông Tuấn chỉ ra rằng thương mại điện tử hiện mới chiếm khoảng 10% tổng mức bán lẻ, trong khi thói quen dùng tiền mặt vẫn còn phổ biến. Bài toán hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng cũng khiến người tiêu dùng thiếu niềm tin khi mua sắm trực tuyến.
Bên cạnh đó, mức độ cạnh tranh giữa các nền tảng TMĐT lớn như Shopee, TikTok và Lazada ngày càng gay gắt. Cuộc đua về giá, dịch vụ và ưu đãi liên tục leo thang không chỉ tạo áp lực lên người bán mà còn khiến các doanh nghiệp vận hành nền tảng chịu sức ép lớn về chi phí và hiệu quả hoạt động.
*Hình minh họa bởi AI