Trong một cuộc khảo cổ quan trọng, Cục Mỹ thuật Thái Lan đã phát hiện một bộ sưu tập vàng, bạc và đồng quý giá bên dưới tượng Phật nằm tại chùa Wat Thammachak Sema Ram, thuộc huyện Sung Noen, tỉnh Nakhon Ratchasima. Phát hiện này nằm trong một dự án bảo tồn nhằm giảm độ ẩm ngầm quanh tượng Phật bằng sa thạch – một trong những tượng Phật nằm cổ xưa và lớn nhất Thái Lan.
Khi chuẩn bị hệ thống thoát nước, các công nhân bất ngờ phát hiện một bình sành chứa đồ kim loại ở độ sâu khoảng 1,3 mét dưới nền tượng. Bên trong bình có 33 món đồ, gồm nhẫn vàng, hoa tai bạc và các đồ đồng tinh xảo, được cho là có niên đại từ thời Dvaravati (thế kỷ 6 - 11 SCN).
Địa điểm khai quật kho báu. Nguồn: Thailand’s Fine Arts Department
Từ Cuộc Khảo Cổ Thông Thường Đến Một Khám Phá Lịch Sử
Ông Panombut Chantrachote, Tổng Giám đốc Cục Mỹ thuật, cho biết rằng phát hiện đầu tiên vào ngày 21/4/2025 đã mở ra một hành trình khảo cổ đầy bất ngờ. Chỉ vài ngày sau, vào ngày 30/4, các nhà khảo cổ tiếp tục khai quật và tìm thấy thêm nhiều hiện vật bằng vàng, chì và hợp kim thiếc–chì. Trong số đó, nổi bật là ba tấm kim loại khắc hình Phật, mang đến cho người quan sát cảm nhận về sự tinh xảo tuyệt đối và chiều sâu tâm linh của nghệ thuật Dvaravati.
Thứ nhất là tấm vàng hình chữ nhậtrộng 8 cm, cao 12,5 cm, khắc hình Đức Phật ngồi trong tư thế Vitarka Mudra, hay còn gọi là thủ ấn thuyết giảng với vầng hào quang rực rỡ, dái tai thon dài, mái tóc búi cao, khoác trên mình chiếc áo cà sa rũ xuống vai trái một cách uyển chuyển, nhẹ nhàng. Một lỗ tròn nhỏ gần góc tấm vàng cho thấy rằng vật phẩm này từng được treo hoặc buộc như một đồ nghi lễ, mang theo lời cầu nguyện âm thầm gửi vào không gian thiêng liêng.
Tấm vàng chữ nhật chạm khắc hình ảnh Đức Phật đang ngồi. Nguồn: Thailand's Fine Arts Department
Một hiện vật khác là tấm chì cong, khắc hình Đức Phật đứng cùng hai vị tu sĩ. Dù đã bị hư hại phần nào theo thời gian, những chi tiết như gương mặt thanh thản, nếp gấp tinh tế trên y phục vẫn hiện lên rõ nét, phản ánh nghệ thuật Dvaravati đặc trưng và đồng thời minh chứng mối liên kết văn hóa sâu sắc giữa trung tâm Thái Lan và vùng Đông Bắc.
Khám phá cuối cùng là tấm kim loại được bọc trong lớp đất và vôi, tìm thấy phía sau đầu Đức Phật. Những mảnh này có thể từng được sử dụng như lễ vật cúng tế trong quá trình dựng tượng, gửi gắm niềm tin và lời cầu nguyện của những thế hệ nghệ nhân và phật tử xưa.
Cánh Cửa Bước Vào Thời Đại Dvaravati
Những tấm kim loại này, theo các chuyên gia, được chế tác bằng kỹ thuật dập nổi (repoussé) – tức là dùng búa đập từ mặt sau để tạo nên những hình ảnh tinh xảo, sống động, từng chi tiết một. Mỗi đường nét, mỗi nếp gấp, đều tỏa ra sự tỉ mỉ, khéo léo và sự tôn kính sâu sắc dành cho đức Phật, như một lời ngợi ca thầm lặng gửi đến thế giới tâm linh.
Từ những trang sử xa xưa, nền văn minh Dvaravati đã rực rỡ vươn lên ở miền Trung và Đông Bắc Thái Lan, từ thế kỷ 6 - 11. Đây là thời kỳ mà Phật giáo bắt đầu bén rễ, cùng với những nét chạm khắc, những hình tượng thiêng liêng mở đường cho nghệ thuật sơ khai nhưng đã toát lên vẻ đẹp huyền bí, uy nghiêm.
Những hiện vật được tìm thấy không chỉ phô bày tài nghệ tuyệt đỉnh của các nghệ nhân, mà còn hé lộ những nghi lễ linh thiêng, những khúc hát của tín ngưỡng gửi vào đá, vào kim loại, vào không gian quanh tượng Phật. Việc phát hiện những hình khắc tinh xảo ngay dưới tượng Phật khổng lồ như một cánh cửa dẫn vào thế giới Dvaravati, nơi tôn giáo, nghệ thuật và nghi lễ hòa quyện, để lại dấu ấn sâu sắc trong trái tim của những ai dừng lại và chiêm ngưỡng.
Công Trình Bảo Tồn Và Nghiên Cứu Tại Bảo Tàng Phimai
Sau khi khai quật, toàn bộ hiện vật đã được chuyển đến Bảo tàng Quốc gia Phimai, nơi các hiện vật sẽ được làm sạch cẩn thận và phân tích từng phần kim loại, kỹ thuật chế tác bằng công nghệ quét 3D để xác định kĩ hơn về nguồn gốc và bối cảnh lịch sử.
Ông Panombut nhấn mạnh: “Những phát hiện này cung cấp cái nhìn sâu sắc vô giá về sự phát triển nghệ thuật và các hoạt động tâm linh của thời kỳ Dvaravati. Chúng gợi nhắc chúng ta về cội nguồn văn hóa sâu xa của Thái Lan và sự tinh tế của nghệ thuật Phật giáo thời kỳ đầu.”
Bộ sưu tập 33 đồ trang trí bằng kim loại làm bằng đồng, bạc và vàng. Nguồn: Thailand’s Fine Arts Department
Cuộc phát hiện này mở ra một chương mới trong hồ sơ khảo cổ Thái Lan. Tượng Phật nằm tại Wat Thammachak Sema Ram vốn đã là biểu tượng tôn kính, nay càng đặc biệt khi trở thành “bảo vật sống của lịch sử cổ đại”. Những kho báu này dự kiến sẽ sớm được trưng bày, cho phép du khách chứng kiến trực tiếp vẻ đẹp và sự tinh tế của nền văn minh Dvaravati.
Nguồn: Arkeonews