Những khối nhà chọc trời san sát, những "khu rừng bê tông" dày đặc tạo nên một cảnh tượng vừa choáng ngợp vừa khó tin, đó chính là hình ảnh đặc trưng nhất của những tòa chung cư ở Hong Kong . Không chỉ là nơi cư trú, những công trình kiến trúc này còn là biểu tượng văn hóa, lịch sử và là lời giải cho bài toán đất đai khắc nghiệt tại đây.
Lịch sử hình thành và sự bùng nổ của nhà ở công cộng
Kiến trúc nhà ở dày đặc của Hong Kong bắt nguồn sâu sắc từ những thách thức lịch sử và địa lý. Là một vùng đất nhỏ bé với địa hình đồi núi hiểm trở và dân số tăng trưởng bùng nổ, đặc biệt là sau Thế chiến thứ hai và làn sóng nhập cư từ đại lục vào những năm 1950. Sự kiện hỏa hoạn tại khu Shek Kip Mei năm 1953, khiến hàng chục ngàn người mất nhà cửa, đã thúc đẩy chính quyền thực hiện chương trình nhà ở công cộng (Public Housing) quy mô lớn.
Chính sách này nhằm cung cấp chỗ ở an toàn, giá cả phải chăng cho tầng lớp lao động. Để giải quyết bài toán không gian, các kiến trúc sư đã lựa chọn mô hình cao tầng và mật độ cao tối đa. Từ đó, những khu chung cư khổng lồ, cao hàng chục tầng, được xây dựng theo kiểu đối xứng, lặp đi lặp lại ra đời, tạo nên mật độ dân số cao nhất thế giới.
Điểm nổi tiếng và vẻ đẹp hỗn loạn
Các khu chung cư ở Hong Kong đã trở thành nguồn cảm hứng bất tận cho nhiếp ảnh gia và nhà làm phim, nổi tiếng với vẻ đẹp hỗn loạn và độc nhất vô nhị.
Nhiều tòa nhà được xây dựng sát nhau, chỉ chừa những khe hẹp gọi là "Sky Vents" (khe thông gió) để lấy ánh sáng và không khí. Khi đứng giữa sân trong và ngước nhìn lên, cảm giác choáng ngợp và run rẩy trước sự đồ sộ, dường như bị nuốt chửng bởi những bức tường bê tông, là điều không thể tránh khỏi.
Nơi đây còn sản sinh ra văn hóa đường phố đậm chất Hong Kong. Các tầng trệt và khu vực tầng thấp của những khu chung cư lớn thường là nơi tập trung các cửa hàng nhỏ, chợ truyền thống và quán ăn địa phương. Đây là nơi cuộc sống sinh hoạt hàng ngày diễn ra sôi động, thể hiện rõ nét văn hóa cộng đồng đặc trưng.
Những cửa tiệm nhỏ đậm chất Hong Kong
Các khu nhà như Choi Hung Estate với mặt ngoài sơn cầu vồng, Yick Cheong Building (từng xuất hiện trong phim Transformers ), hay Montane Mansion nổi tiếng với "bức tường nhà ở" đồ sộ, đã trở thành những điểm check-in toàn cầu, thu hút khách du lịch đến chiêm ngưỡng sự sắp đặt siêu thực của kiến trúc đô thị Hong Kong.
Những toà nhà đã trở thành điểm thu hút du khách của Hong Kong
Nét văn hoá hằn sâu và mặt trái
Kiểu nhà ở này đã tạo ra một ý thức cộng đồng mạnh mẽ . Với hàng ngàn người sống trong cùng một khu phức hợp, mọi người có xu hướng giao tiếp và hỗ trợ lẫn nhau. Những khu nhà ở công cộng đã đóng vai trò là "cái nôi" nuôi dưỡng nhiều thế hệ người Hong Kong. Việc sống chung trong không gian chật hẹp cũng hình thành nên tính cách linh hoạt và biết quý trọng không gian của người dân nơi đây.
Tất nhiên, nó cũng có mặt trái. Mật độ dân số quá cao dẫn đến ô nhiễm tiếng ồn và áp lực tâm lý lớn. Nhiều căn hộ có diện tích cực kỳ nhỏ, đặc biệt là các căn hộ công cộng đời đầu, khiến chất lượng cuộc sống bị ảnh hưởng. Bên cạnh đó, các vấn đề về ánh sáng tự nhiên và thông gió kém ở một số khu vực cũ vẫn là thách thức lớn. Hiện tượng "Lồng sắt" hay "Nhà quan tài" là minh chứng bi thương cho cuộc khủng hoảng nhà ở và sự bất bình đẳng giàu nghèo trầm trọng tại đô thị đắt đỏ này.
Những tòa chung cư ở Hong Kong không chỉ là giải pháp kiến trúc cho bài toán không gian, mà còn là một tác phẩm điêu khắc xã hội khổng lồ. Chúng thể hiện sự kiên cường và khả năng thích nghi phi thường của người dân Hong Kong trước những điều kiện khắc nghiệt của cuộc sống đô thị, tạo nên một cảnh quan đô thị quá đặc biệt mà khó tìm thấy ở bất cứ nơi nào khác trên thế giới.
Tổng hợp