Khủng hoảng nam tính ở Nhật Bản

Theo tạp chí Spa (số 25/11-2/12), “cảm giác yếu đuối” đang ám ảnh nam giới Nhật Bản, khi nhiều đàn ông cảm thấy chỉ còn là cái bóng của mình trước kia. Trước đây, niềm kiêu hãnh của đàn ông Nhật gắn liền với vai trò trụ cột, nhưng khi phụ nữ ngày càng độc lập, cộng với sự thay đổi của công nghệ, nhiều người rơi vào cảm giác hụt hẫng.

Nỗi ám ảnh này không chỉ xuất hiện ở những người thất nghiệp hay cô đơn, mà còn tồn tại ở nhóm có công việc ổn định, thu nhập đủ sống, gia đình hạnh phúc hoặc nếu độc thân thì có triển vọng hôn nhân tương đối khả quan.

Tạp chí Spa đã khảo sát 2.000 người đàn ông trong độ tuổi 20-60, với thu nhập hàng năm từ 4-7 triệu yên - không quá cao nhưng đủ sống thoải mái. Kết quả cho thấy hơn một nửa trong số họ (51,9%) thỉnh thoảng hoặc đôi khi, cảm thấy bản thân “yếu đuối” theo một cách nào đó.

Một người đàn ông tham gia khảo sát chia sẻ: “Tôi kiếm 5 triệu yên/năm, có lẽ hầu hết mọi người sẽ nghĩ tôi sống khá ổn. Tuy nhiên, tôi làm việc trong ngành dịch vụ, chỗ làm hầu như không có đàn ông, do đó, công việc này không mang lại niềm tự hào, cũng chẳng giúp tôi tự tin hơn chút nào”. Người đàn ông này đã có gia đình, có con, không cô đơn, đang ở độ sung mãn của tuổi 39. Song, vẫn có nhiều thứ ngoài tầm với đẩy anh vào cảm giác hụt hẫng.

Nhà xã hội học Kimio Ito cho rằng đây là cảm giác mất mát hơn là thiếu thốn - như thể bị tước đi thứ gì đó, có thể là sức mạnh, cũng có thể là niềm tự hào nam tính. Nguyên nhân đến từ ảnh hưởng của những thay đổi xung quanh như tự động hóa, tốc độ thay đổi quá nhanh và cả sự giải phóng, độc lập của phụ nữ.

“Ngay cả những người đàn ông vui mừng khi thấy phụ nữ tiến vào đời sống xã hội, tâm trí họ tán thành, nhưng trái tim họ vẫn khao khát quyền lực nam giới thời xưa”, Kimio Ito nói.

Nhiều đàn ông Nhật cảm thấy chỉ còn là cái bóng của mình trước kia. Ảnh minh hoạ: iStock/78image.

Một người đàn ông Nhật 28 tuổi mà Spa phỏng vấn đang tìm kiếm bạn đời. Anh có công việc tốt, thu nhập khá, dùng các app hẹn hò mới nhất, hồ sơ trực tuyến được chăm chút công phu. Một miếng “mồi ngon” như vậy nhưng tỷ lệ “cắn câu” lại thấp.

Theo phân tích của nhà xã hội học Kazuhisa Arakawa, lý do đơn giản là anh ta “không đủ đặc biệt”. Anh chỉ ở mức trung bình. Không có gì sai khi là người bình thường nhưng Arakawa nhận định những “thông số” (specs) mà nó tạo ra không nổi bật. “Thông số” ở đây chỉ những con số, phẩm chất được định lượng như thu nhập, chiều cao, độ hấp dẫn tổng thể - thứ mà các app hẹn hò ngầm mặc định rằng có thể giúp người dùng "vượt mặt" đối thủ.

“Không có gì lạ khi đàn ông cảm thấy yếu đuối”, giáo sư Shugo Hotta nhận xét. Theo ông, con người chưa tiến hóa kịp để thích nghi với nhịp sống hiện nay. Tiến hóa diễn ra chậm, còn văn minh thì tăng tốc chóng mặt. Do đó, những người chậm chắc chắn bị bỏ lại.

Ngày xưa, cuộc sống đơn giản trong làng quê khiến con người dễ hạnh phúc: “Ăn no, khỏe mạnh là hạnh phúc”. Nhưng giờ đây, hạnh phúc bị đặt lên bàn cân so sánh liên tục. Con người dễ thấy mình thua kém người khác về thu nhập, ngoại hình, trí tuệ, thành công. Cảm giác này được Hotta gọi là “thiên kiến tiêu cực”, khiến đàn ông dễ thấy yếu đuối trước sức ép xã hội, kinh tế, công nghệ.

Đặc biệt, đàn ông trung niên dễ tổn thương nhất. Họ bị kẹt giữa thời kỳ đóng băng tuyển dụng thập niên 1990 và sự bùng nổ IT - AI ngày nay, thứ đòi hỏi khả năng thích nghi mà không phải ai cũng có. Nhiều người chọn bị bỏ lại phía sau thay vì đuổi theo những thứ họ thấy không mang giá trị thực sự.