Trong khi Warren Buffett được xem như biểu tượng của đầu tư giá trị, người dành cả đời để biến những quyết định tài chính cẩn trọng thành một đế chế hàng trăm tỷ USD thì con trai út của ông, Peter Buffett lại lựa chọn con đường hoàn toàn khác.
Sự tương phản gần như tuyệt đối giữa hai cha con không chỉ tạo nên một câu chuyện thú vị về khác biệt thế hệ mà còn phản ánh phong cách giáo dục độc đáo của Warren Buffett, nơi tự do lựa chọn là món quà quý giá hơn bất kỳ khoản tiền thừa kế nào.
Đốt sạch 200 triệu USD
Với Warren Buffett, nơi đồng tiền được coi là nghệ thuật đầu tư thì Peter Buffett lại chọn cầm đàn piano thay vì cầm bảng báo cáo tài chính.
Sự nghiệp của Peter, một nhạc sĩ, nhà soạn nhạc giành giải Emmy, đã trở thành ví dụ điển hình và ấn tượng nhất về sự khác biệt giữa hai thế hệ, đồng thời làm sáng tỏ triết lý nuôi dạy con cái độc đáo của "Nhà hiền triết xứ Omaha."
Warren Buffett sở hữu trực giác sắc bén về tài chính từ rất sớm. Ông mua cổ phiếu đầu tiên năm 11 tuổi, khai báo thuế năm 13 tuổi và đến tuổi 30 đã có tài sản vượt xa những gì một người bình thường có thể mơ tới. Đối với Warren Buffett, tiền không chỉ là giá trị vật chất mà là hệ quả của tư duy độc lập, kỷ luật và tầm nhìn dài hạn.
Ngược lại, Peter Buffett chưa từng cho thấy sự hứng thú hay thiên hướng đặc biệt trong đầu tư. Âm nhạc mới là nơi ông tìm thấy niềm vui. Khi nhận khoản thừa kế 90.000 USD bằng cổ phiếu Berkshire Hathaway ở tuổi 19, khoản tiền mà nếu giữ đến hiện tại đã vượt 200 triệu USD, Peter không dùng nó như một “vốn mồi” để bước vào thế giới tài chính gia đình.
Hành động này không phải là sự thiếu hiểu biết về tài chính, mà là một quyết định có chủ đích sâu sắc. Peter đã dùng số tiền đó để "mua thời gian". Ông tiêu gần như toàn bộ để theo đuổi âm nhạc, từ bỏ Stanford, chuyển đến San Francisco và bắt đầu cuộc sống tằn tiện chỉ để đủ không gian sáng tạo.
Ở góc nhìn tài chính, Peter không phải người thừa kế lý tưởng. Ông không nhân đôi hay gấp nhiều lần giá trị khoản thừa kế. Ngược lại, ông “đốt” nó vào nghệ thuật, vào thời gian, vào hành trình tự tìm mình. Nhưng chính lựa chọn này lại làm nổi bật một điều: Peter không cố trở thành bản sao của người cha nổi tiếng, và Warren cũng chưa từng yêu cầu điều đó.
Sự nghiệp của Peter là lời bác bỏ rõ ràng nhất đối với giả định rằng "con nhà nòi" phải đi theo con đường tài chính. Trong khi cha ông dành cả đời để tích lũy tài sản và phân tích giá trị cổ phiếu, Peter lại tìm thấy đam mê và tài năng đích thực của mình trong nghệ thuật.
Sự độc lập của Peter được củng cố bởi một câu chuyện then chốt. Khi Peter, đang gặp khó khăn tài chính ở độ tuổi 20, hỏi vay cha một khoản tiền, Warren Buffett đã thẳng thừng từ chối.
Hành động này, dù có vẻ khắc nghiệt đối với người ngoài, lại chính là biểu hiện cao nhất của phong cách giáo dục tự do và tự lập mà Warren Buffett theo đuổi. Thay vì cung cấp một lưới an toàn tài chính dễ dãi có thể dẫn đến sự trì trệ và phụ thuộc, Warren đã gửi gắm một thông điệp rõ ràng: "Cha tin tưởng con và con không cần sự giúp đỡ của cha."
Sự từ chối đó đã buộc Peter phải tự lực cánh sinh, trau dồi khả năng kiên cường và tự tạo ra giá trị của mình. Ông tìm kiếm việc làm, bắt đầu từ việc làm quảng cáo miễn phí cho đến khi tạo dựng được một mạng lưới chuyên nghiệp riêng (mà đỉnh điểm là cơ hội sáng tác nhạc cho MTV).
Cuối cùng, Peter đã xây dựng một sự nghiệp thành công được công nhận thông qua các giải thưởng Emmy và sự tham gia vào các dự án lớn như nhạc phim Dances with Wolves, hoàn toàn tách biệt khỏi cái bóng của Warren Buffett.
Không đánh mất chính mình
Khoản thừa kế duy nhất dành cho nhu cầu cá nhân (khác với những khoản lớn hơn dành cho hoạt động từ thiện mà ba anh chị em cùng quản lý) được Peter xem không phải là cơ hội tiêu xài mà là sự giải phóng. Ông không theo con đường an toàn: tốt nghiệp đại học, làm việc cho Berkshire Hathaway, tích lũy thêm cổ phiếu và trở thành triệu phú thừa kế.
Peter dùng số tiền đó để “mua thời gian”, như ông viết trong hồi ký “Life Is What You Make It: Find Your Own Path to Fulfillment”. Thời gian để thử và sai, để sống trong nghèo khó, để nhận ra mình kiên cường đến đâu khi không dựa vào tên tuổi cha.
Sự nghiệp âm nhạc của Peter không bùng nổ bằng hào quang tài chính nhưng đủ thành tựu để chứng minh những năm tháng sống chật vật không phải vô ích. Ông sáng tác cho quảng cáo, viết nhạc phim, hợp tác với bệnh đạo diễn và thậm chí đoạt giải Emmy. Thành công ấy đến không phải từ tài sản gia đình mà từ sự tự lập và hành trình gian khó, thứ mà Warren Buffett tin rằng bất kỳ đứa con nào cũng phải tự mình trải qua.
Điều đáng chú ý là Warren Buffett chưa từng ép con cái đi theo sự nghiệp tài chính hay tiếp quản đế chế của mình. Ông không để lại tài sản khổng lồ cho con mà dành phần lớn để làm từ thiện. Buffet từng nói: “Hãy cho con đủ để chúng cảm thấy có thể làm mọi điều mình muốn, nhưng không đủ để chúng không làm gì cả.”
Peter là minh chứng sống động nhất cho triết lý đó. Warren có thể dễ dàng cứu con trai khỏi những khó khăn tài chính trên hành trình nghệ thuật, nhưng ông không làm vậy. Đối với ông, sự tự lập là nền tảng, và tình yêu thương thực sự đôi khi nằm ở sự không can thiệp.
Chính sự tự do tuyệt đối ấy đã cho phép Peter khám phá con người thật của mình, chấp nhận thất bại, chấp nhận con đường vòng, và cuối cùng trở thành nghệ sĩ chứ không phải một nhà đầu tư lệch chuẩn.
Thông qua việc cung cấp cho Peter (và vợ ông) một quỹ từ thiện lớn để điều hành Quỹ NoVo tập trung vào trao quyền cho phụ nữ và trẻ em gái, Warren đã trao cho con trai mình quyền lực hành động có mục đích thay vì quyền lực tài sản cá nhân. Peter đã sử dụng ảnh hưởng này để trở thành một nhà tư tưởng có tiếng nói thay vì tiêu xài hoang phí như nhiều “phú nhị đại” khác.
Trong một thế giới mà nhiều gia đình giàu có cố “kéo” con cái vào guồng quay tài sản, câu chuyện nhà Buffett lại đi ngược dòng. Sự khác biệt giữa Warren và Peter không phải lỗ hổng mà là một kết quả có chủ ý từ triết lý giáo dục tôn trọng cá tính và lựa chọn.
Warren Buffett có một di sản tài chính khổng lồ, nhưng di sản lớn nhất mà ông để lại cho con cái có lẽ là quyền được tự do trở thành chính mình.
Và Peter Buffett, người nghệ sĩ đã “tiêu sạch” khoản thừa kế nhưng tìm thấy sự nghiệp và hạnh phúc theo cách riêng, chính là minh chứng sống động nhất rằng đôi khi giá trị lớn nhất không nằm ở tiền bạc, mà ở việc được tự do chọn con đường để trở thành người mình muốn.
Tóm lại, Peter Buffett không phải là một nhà đầu tư thất bại “bất tài” mà là một cá nhân thành công theo định nghĩa của riêng mình.
Sự lựa chọn bán cổ phiếu, chấp nhận khó khăn để theo đuổi nghệ thuật, và cuối cùng trở thành một nhà từ thiện có tầm ảnh hưởng, đã chứng minh rằng mục tiêu giáo dục của Warren Buffett không phải là tạo ra một nhà tỷ phú khác, mà là tạo ra những người trưởng thành độc lập, có giá trị, và có khả năng tự định nghĩa con đường đi đến hạnh phúc và thành công của chính mình.
*Nguồn: Fortune, BI