Những đợt không kích của Thái Lan, hoạt động sơ tán quy mô lớn và các cáo buộc qua lại khiến khu vực này căng thẳng trở lại sau nhiều tháng im ắng, CNN nhận định. Thỏa thuận ngừng bắn do Tổng thống Mỹ Donald Trump chủ trì chỉ mới ký cách đây hai tháng nay đứng trước nguy cơ sụp đổ hoàn toàn.
Người dân nghỉ ngơi tại một nơi trú ẩn, sau các cuộc đụng độ quân sự mới giữa Thái Lan và Campuchia dọc theo một số khu vực biên giới tranh chấp, tại tỉnh Buriram, Thái Lan, ngày 8/12/2025. Ảnh: Reuters.
Không kích, pháo kích và dân sơ tán
Theo thông báo của Lục quân Thái Lan, sáng 8/12, họ triển khai máy bay tấn công các vị trí quân sự của Campuchia dọc biên giới thuộc tỉnh Ubon Ratchathani và Sisaket, The Nation đưa tin. Quân đội Thái Lan tuyên bố, đây là hành động đáp trả sau khi các trận địa pháo của Campuchia “nã hỏa lực hỗ trợ” vào căn cứ Anupong, khiến một binh sĩ Thái Lan tử vong và nhiều người bị thương.
Quân đội Thái Lan cáo buộc phía Campuchia đã điều động xe tăng T-55, máy bay không người lái, súng máy hạng nặng, lựu đạn và pháo phản lực BM-21 tấn công nhiều khu vực, trong đó có cả các điểm dân cư ở Buriram và Sisaket.
Ở chiều ngược lại, Bộ Quốc phòng Campuchia bác bỏ toàn bộ cáo buộc, khẳng định Thái Lan mới là bên tấn công trước tại Preah Vihear và Oddar Meanchey, đồng thời nhấn mạnh Campuchia “không hề bắn trả”, theo Khmer Times .
Trong lúc hai bên tranh cãi, đời sống dân thường hai nước rơi vào hỗn loạn. Thái Lan nói rằng, 385.000 người ở các tỉnh biên giới đang được sơ tán. Trên đất Campuchia, hàng loạt trường học đóng cửa; hình ảnh học sinh hoảng loạn bỏ chạy, nhiều gia đình trú ẩn dưới hầm được lan truyền trên mạng xã hội gây xúc động mạnh, theo The Telegraph .
Với hàng trăm nghìn người phải rời nhà bên phía Thái Lan và nhiều cộng đồng Campuchia phải trú ẩn trong hầm, cuộc sống người dân vùng biên sẽ tiếp tục bị đe dọa nếu tình hình không được kiểm soát.
Xung đột Thái Lan - Campuchia đang bước vào giai đoạn nguy hiểm nhất kể từ tháng 7/2025, giới quan sát nhận định. Những bất đồng biên giới kéo dài, sự thiếu lòng tin sau các vụ nổ mìn và các động thái quân sự dồn dập đã thổi bùng ngọn lửa chiến tranh.
Nếu không có nỗ lực ngoại giao khẩn cấp, biên giới hai nước có thể tiếp tục chìm trong tiếng súng và đối đầu.
Một binh sĩ Thái Lan bị thương đang được sơ tán khỏi tỉnh Sisaket hôm 11/8/2025 sau cuộc đụng độ dọc biên giới Thái Lan - Campuchia. Ảnh: Getty Images.
Ngoại giao vào cuộc
Việc Thái Lan sử dụng không quân cho thấy mức độ leo thang nghiêm trọng. Dù Campuchia tuyên bố chưa bắn trả, nguy cơ xung đột mở rộng là có thật, nhất là khi cả hai bên đều khẳng định đối phương khai hỏa trước, DW nhận định.
Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim ngay lập tức kêu gọi “kiềm chế tối đa” và sẵn sàng hỗ trợ nối lại đối thoại, Reuters đưa tin. Kuala Lumpur nhiều khả năng tiếp tục đóng vai trò trung gian như trong các vòng hòa đàm trước đây.
Thỏa thuận ngừng bắn do Mỹ thúc đẩy vốn đã mong manh. Nếu giao tranh không giảm trong những ngày tới, thỏa thuận gần như không còn giá trị.
Washington có thể buộc phải can dự mạnh tay hơn, nhưng cả Bangkok lẫn Phnom Penh đều đang ở trạng thái đề phòng và không muốn bị coi là phụ thuộc, theo The Washington Post .
Vũ khí hạng nặng đã được triển khai, hai bên cáo buộc lẫn nhau liên tục, tâm lý dân chúng hoảng loạn - tất cả đều là dấu hiệu cho thấy một vòng xung đột mới có thể bùng phát nếu không có kênh ngoại giao mạnh mẽ.
Một người lính Campuchia đi ngang qua một tòa nhà bị hư hại sau lệnh ngừng bắn giữa Campuchia và Thái Lan, tại Oddar Meanchey, Campuchia, ngày 1/8/2025. Ảnh: Stringer.
Nguyên nhân tái bùng phát xung đột
Nguồn gốc căng thẳng xuất phát từ đường biên giới dài gần 800 km, phần lớn vắt qua rừng núi thưa dân cư, nơi có nhiều đền đài cổ thuộc cả hai nền văn minh Khmer và Siam.
Vùng quanh đền Preah Vihear là tâm điểm tranh chấp. Dù Tòa án Công lý Quốc tế (ICJ) năm 1962 đã trao quyền kiểm soát khu đền cho Campuchia, nhưng bản đồ Pháp lập năm 1907 (mà Thái Lan cho là “không chính xác”) vẫn gây ra nhiều cách hiểu khác nhau về đường biên.
Tháng 7/2025, giao tranh dữ dội kéo dài 5 ngày khiến khoảng 40 người thiệt mạng và hơn 300.000 người phải rời bỏ nhà cửa, CNN đưa tin. Sau đó, dưới sức ép trực tiếp từ Tổng thống Trump và vai trò trung gian của Malaysia, hai nước đạt được ngừng bắn và ký Tuyên bố Hòa bình Kuala Lumpur vào cuối tháng 10.
Tuy nhiên, chỉ hai tuần sau lễ ký, Thái Lan tuyên bố tạm đình chỉ thực thi thỏa thuận vì một vụ nổ mìn làm nhiều binh sĩ bị thương. Bangkok cáo buộc Phnom Penh cài mìn mới; Campuchia bác bỏ và nói họ vẫn “tuân thủ tuyệt đối” thỏa thuận.
Căng thẳng âm ỉ kéo dài đến đầu tháng 12 khi cả hai bên tố nhau điều quân, triển khai pháo binh và thực hiện các hành động khiêu khích. Thái Lan thông báo họ đã phá hủy một tuyến cáp treo vận chuyển vũ khí do Campuchia xây gần khu vực đền cổ Ta Khwai.