Tuyên bố của Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 8/12 về việc nới lỏng các hạn chế đối với xuất khẩu chip H200 của Nvidia sang Trung Quốc đã nhận được phản ứng khá dè dặt từ phía chính quyền Bắc Kinh. Việc Nvidia có thể mở lại thị trường Trung Quốc hay không vẫn là một dấu hỏi lớn.
Ngày 13/12/2025, Cố vấn Nhà Trắng David Sacks cho biết Trung Quốc đã hiểu rõ chiến lược của Mỹ trong việc cho phép nước này mua chip H200 của Nvidia và đang chủ động từ chối sản phẩm này để ưu tiên các chất bán dẫn do trong nước phát triển. Ông nhận định Trung Quốc không muốn chip Mỹ vì mục tiêu then chốt là đạt được sự độc lập về bán dẫn.
Giới truyền thông phương Tây cũng nhận định Trung Quốc đang lên kế hoạch triển khai một chương trình tài trợ mới với quy mô lên tới 500 tỷ Nhân dân tệ, tương đương khoảng 70,9 tỷ USD, nhằm hỗ trợ sản xuất chip trong nước. Động thái này cho thấy quyết tâm của Bắc Kinh trong việc giảm phụ thuộc vào các nhà cung cấp nước ngoài như Nvidia và tăng cường quyền tự chủ cũng như khả năng kiểm soát trong lĩnh vực bán dẫn.
Tuy vậy, tờ Think China cho rằng Trung Quốc không hoàn toàn loại trừ khả năng để chip Nvidia quay trở lại thị trường. Đích thân Tổng thống Mỹ Donald Trump đã trao đổi với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình về việc mở cửa cho Nvidia bán chip sang Trung Quốc và nhận được phản hồi tích cực từ phía Bắc Kinh.
Tại cuộc họp báo thường kỳ ngày 9/12, khi được hỏi về thông tin Mỹ phê duyệt việc bán chip H200 cho Trung Quốc, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Quách Gia Côn cho biết Trung Quốc luôn ủng hộ việc hai nước đạt được lợi ích chung thông qua hợp tác.
Vậy tại sao lệnh nới lỏng của Mỹ lại nhận được phản ứng dè dặt từ phía Bắc Kinh?
Viên đạn bọc đường
Mặc dù các chip do Trung Quốc sản xuất đã đạt được những bước tiến đáng kể trong hai năm qua, khoảng cách về hiệu năng so với H200 vẫn khá rõ ràng. H200 hiện là chip AI nhanh thứ hai của Nvidia về năng lực tính toán và cũng là sản phẩm mạnh nhất mà các doanh nghiệp Trung Quốc có thể tiếp cận.
Các chip của Mỹ vì vậy vẫn có giá trị rất lớn đối với Trung Quốc. Nhiều nguồn tin cho biết các tập đoàn lớn như Alibaba và ByteDance đã liên hệ với Nvidia trong tuần này để thảo luận về khả năng mua chip H200, trong đó cả hai đều đang cân nhắc những đơn hàng quy mô lớn.
Dù chính quyền Trung Quốc chưa cấp phép nhập khẩu H200, Bắc Kinh có thể cho phép một số dòng chip của Nvidia quay lại thị trường nhằm hỗ trợ sự phát triển của các công nghệ AI trong nước.
Ở góc độ rộng hơn, Trung Quốc hoan nghênh việc Mỹ cởi mở hơn trong xuất khẩu công nghệ cao sang Trung Quốc, bởi điều này có thể mở rộng các lợi ích chung giữa hai nền kinh tế. Tuy nhiên, điều kiện của Bắc Kinh là các chip được xuất khẩu phải đáp ứng yêu cầu an ninh, phù hợp với nhu cầu phát triển AI của Trung Quốc và không được làm gián đoạn chiến lược tự chủ chip trong nước.
Xét về mặt kỹ thuật, dù H200 không phải là chip tiên tiến nhất của Mỹ, đối với Trung Quốc đây vẫn là một chip AI cao cấp, phù hợp cho việc huấn luyện và suy luận các mô hình lớn. Nó vẫn có giá trị rất cao đối với các công ty AI Trung Quốc như Alibaba và ByteDance.
Trung Quốc cũng lo ngại việc chip H200 gia nhập thị trường nội địa sẽ tác động đến sự phát triển của chip trong nước. Trong dư luận Trung Quốc, quyết định của Mỹ cho phép các chip cao cấp của Nvidia quay trở lại Trung Quốc, đúng vào thời điểm chip nội địa đang liên tục đạt đột phá, bị ví như một “viên đạn bọc đường”. Mục tiêu cuối cùng được cho là nhằm giành lại vị thế thống trị của Nvidia tại thị trường chip Trung Quốc, qua đó kìm hãm sự lớn mạnh của các sản phẩm nội địa.
Trong hai năm qua, dưới tác động của các biện pháp kiểm soát chặt chẽ của Mỹ đối với xuất khẩu chip cao cấp sang Trung Quốc, bức tranh năng lực tính toán AI của nước này đã thay đổi mạnh mẽ.
Năm 2024, các công ty Trung Quốc đã mua khoảng 1 triệu chip Nvidia H20 (phiên bản được tùy chỉnh cho thị trường nội địa) vượt xa số lượng chip Ascend 910B của Huawei được xuất xưởng, chỉ khoảng 450.000 chiếc. Sự chênh lệch này cho thấy Trung Quốc vẫn phụ thuộc đáng kể vào phần cứng AI cao cấp từ nước ngoài, dù ngành chip trong nước đã có nhiều tiến bộ.
Sang năm 2025, Huawei bắt đầu xuất xưởng quy mô lớn chip Ascend 910C, sử dụng thiết kế “hai chip 910B trong một”, được xem là sản phẩm chủ lực trên thị trường Trung Quốc nhằm cạnh tranh trực tiếp với các chip cao cấp của Nvidia.
Song song với đó, các công ty chip Trung Quốc như Cambricon và Moore Threads đang tập trung vào những mảng khác nhau của khối lượng công việc AI, bao gồm huấn luyện mô hình và suy luận, đồng thời liên kết chặt chẽ với các nhà cung cấp dịch vụ đám mây và khách hàng trong nước.
Nói cách khác, Trung Quốc đã bắt đầu vạch ra một con đường mới hướng tới đa dạng hóa năng lực tính toán và nội địa hóa chip để ứng phó với các lệnh trừng phạt, và đã đạt được những kết quả đáng kể.
Dẫu vậy, các chip cao cấp như H200 vẫn có sức hấp dẫn lớn đối với những doanh nghiệp phát triển mô hình lớn hàng đầu Trung Quốc, bởi trong các cụm huấn luyện ở đẳng cấp cao nhất, H200 vẫn vượt trội so với chip nội địa.
Một khi có thể tiếp cận H200, các công ty như Alibaba Cloud hay Tencent Cloud nhiều khả năng sẽ sử dụng chúng cho các mô hình chủ lực. Điều này đặc biệt quan trọng với những doanh nghiệp có hoạt động ở nước ngoài, vốn cần duy trì sự tương thích với hệ sinh thái quốc tế; việc triển khai các cụm huấn luyện mới dựa trên H200 giúp họ dễ dàng chia sẻ công cụ và mô hình với các đối tác toàn cầu.
Điều đó có thể đặt các chip nội địa Trung Quốc trước áp lực rất lớn, thậm chí đe dọa sự tồn tại của chúng nếu không được kiểm soát, một kịch bản mà giới chức Trung Quốc đặc biệt muốn tránh.
Cuối cùng, việc Nvidia có thể tái gia nhập thị trường Trung Quốc đến đâu sẽ phụ thuộc vào cách Bắc Kinh xử lý sự cân bằng mong manh giữa việc nhập khẩu chip nước ngoài tiên tiến và thúc đẩy các giải pháp nội địa trong những hệ thống then chốt, nhằm bảo đảm Trung Quốc không rơi vào thế dễ bị Mỹ bóp nghẹt về mặt chiến lược.
*Nguồn: Fortune, BI, ThinkChina