Sau nhiều năm chịu sự giám sát gắt gao từ Chính phủ Mỹ vì lý do an ninh quốc gia, TikTok cuối cùng đã chọn con đường thay đổi cấu trúc sở hữu để tiếp tục hoạt động tại thị trường quan trọng này.
Trụ sở chính của TikTok tại Culver City, California, Mỹ - Ảnh: REUTERS
Tuy nhiên, đằng sau pháp nhân "do Mỹ kiểm soát" là một mạng lưới thỏa thuận phức tạp, nơi quyền lực, lợi nhuận và thuật toán đan xen.
Chi tiết thỏa thuận
Hãng tin Reuters cho biết từ tháng 8-2020, TikTok sắp tung phiên bản MỹĐỌC NGAY
Tuy nhiên, thỏa thuận nhanh chóng vấp phải nhiều chỉ trích. Thượng nghị sĩ Elizabeth Warren cho rằng vẫn còn nhiều câu hỏi chưa được giải đáp, cáo buộc Tổng thống Mỹ Donald Trump tạo điều kiện để Larry Ellison, nhà sáng lập Oracle và là đồng minh chính trị lâu năm, "thâu tóm" TikTok.
"Đầu tiên là Paramount/CBS và giờ là TikTok. Ông Trump muốn trao thêm quyền kiểm soát nội dung cho những người bạn tỉ phú của ông ấy" - bà viết trên Bluesky.
Bên cạnh đó, nhiều chuyên gia an ninh cũng nghi ngại cơ chế giám sát thuật toán thiếu minh bạch. Báo Guardian dẫn lời ông Rush Doshi, giám đốc chương trình Sáng kiến chiến lược Trung Quốc tại Hội đồng Quan hệ đối ngoại (Mỹ), đặt câu hỏi: "Thuật toán thực sự thuộc về ai? Nó được huấn luyện bằng dữ liệu Mỹ - rất tốt - nhưng liệu thuật toán cốt lõi đã được chuyển giao hay vẫn nằm dưới sự kiểm soát của Bắc Kinh, với Oracle chỉ đóng vai trò 'giám sát'?".
Đồng quan điểm, ông Jim Secreto, cựu quan chức Bộ Tài chính Mỹ, cho rằng thỏa thuận mới chỉ là giải pháp mang tính hình thức, "đánh đổi an ninh dài hạn lấy hiệu ứng chính trị ngắn hạn". Theo ông, việc tiếp tục cấp phép công nghệ - do các kỹ sư tại Bắc Kinh kiểm soát - vẫn mang lại lợi ích chiến lược cho một trong những công ty AI hàng đầu Trung Quốc.
Ông Jim Secreto cũng khẳng định thỏa thuận này không đáp ứng yêu cầu cốt lõi của đạo luật do cựu Tổng thống Joe Biden ký ban hành và Quốc hội thông qua: "Luật pháp yêu cầu phải chấm dứt hoàn toàn quan hệ với ByteDance. Cấu trúc này không đạt tiêu chuẩn đó. Nó giống một thỏa thuận nhượng quyền thương hiệu hơn là một sự thoái vốn thực sự".
Theo ông, bằng cách né tránh các ràng buộc pháp lý, những lo ngại về truy cập dữ liệu nhạy cảm và thao túng thuật toán vẫn chưa được giải quyết một cách rốt ráo.
Dân biểu John Moolenaar thừa nhận "thỏa thuận là bước tiến quan trọng, nhưng điều đó chưa đủ". Ông khẳng định Quốc hội sẽ tiến hành "giám sát toàn diện" thương vụ này.
Ảnh hưởng của TikTok tại Mỹ
Theo Trung tâm Nghiên cứu Pew, 43% người Mỹ dưới 30 tuổi thường xuyên tiếp cận tin tức qua TikTok - tỉ lệ cao nhất trong các nền tảng mạng xã hội hiện nay, vượt cả YouTube, Facebook và Instagram.
Năm 2024, doanh thu quốc tế của ByteDance đạt 40 tỉ USD trên tổng doanh thu toàn cầu 155 tỉ USD, trong đó TikTok Mỹ là nguồn thu lớn nhất ngoài Trung Quốc.
Tháng 8-2024, Nhà Trắng cũng chính thức mở kênh TikTok. Nhiều chuyên gia cho rằng ứng dụng này đã vượt xa vai trò giải trí, trở thành một không gian ảnh hưởng văn hóa, xã hội chính trị quan trọng tại Mỹ.
Ông Trump ký sắc lệnh bán TikTok Mỹ, định giá 14 tỉ USD
Ngày 25-9 (giờ Mỹ), Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký sắc lệnh hành pháp, phê duyệt kế hoạch bán mảng hoạt động của TikTok tại Mỹ cho các nhà đầu tư Mỹ và quốc tế.
TikTok sắp tung phiên bản MỹĐỌC NGAY
Ông Trump ký sắc lệnh bán TikTok Mỹ, định giá 14 tỉ USD