Ngả mũ trước hiệu suất giành HCV của Việt Nam bỏ xa khu vực

Các VĐV Việt Nam luôn thể hiện chất lượng, tinh nhuệ.

Tuy nhiên, lăng kính mới mang tên "Hiệu suất huy chương vàng" (Gold Medal Efficiency) đang thay đổi hoàn toàn cách chúng ta nhìn nhận về chất lượng đào tạo và chiến lược nhân sự của các nền thể thao khu vực.

Con số không biết nói dối về sự tinh nhuệ

Chỉ số này, được tính bằng số huy chương vàng đạt được trên mỗi 100 vận động viên tham dự, qua đó phơi bày một sự thật thú vị. Đoàn thể thao Việt Nam không chỉ đứng vững trong tốp đầu mà còn là biểu tượng của sự tinh nhuệ. Với chỉ số hiệu suất đạt 10,3, Việt Nam chứng minh rằng quân số được chọn lọc kỹ lưỡng có thể mang lại sức mạnh vượt trội hơn hẳn so với những đoàn thể thao huy động lực lượng khổng lồ nhưng dàn trải.

Nhìn vào bức tranh tổng thể của SEA Games 33, đoàn chủ nhà Thái Lan thể hiện sức mạnh tuyệt đối khi cử đi lực lượng hùng hậu nhất với 1.531 vận động viên, giành được 233 huy chương vàng và đạt chỉ số hiệu suất kỷ lục là 15,2. Đứng ngay sau là Việt Nam, đoàn thể thao tạo nên một kỳ tích về độ tinh gọn khi chỉ với 842 vận động viên lại mang về tới 87 huy chương vàng, hiệu suất 10,3.

Để thấy rõ sự "đáng sợ" trong chỉ số hiệu suất của Việt Nam, chúng ta cần đặt nó cạnh đoàn Indonesia. Mặc dù Indonesia xếp trên Việt Nam một bậc về tổng số huy chương vàng với 91 tấm, nhưng họ phải huy động tới 1.021 vận động viên, khiến chỉ số hiệu suất chỉ dừng lại ở mức 8,9. Điều này khẳng định rằng trung bình mỗi vận động viên Việt Nam khi bước ra đấu trường có xác suất giành vàng cao hơn đáng kể so với các đồng nghiệp đến từ xứ sở vạn đảo.

Sự phân hóa về hiệu suất càng trở nên rõ nét khi chúng ta xem xét các đoàn thể thao ở nhóm giữa. Singapore duy trì được sự ổn định vốn có với 930 vận động viên tham dự, giành được 52 huy chương vàng và đạt hiệu suất 5,6.

Trong khi đó, hai quốc gia là Malaysia và Philippines cho thấy một kịch bản tương đối giống nhau về mặt chiến lược số lượng. Malaysia cử đi 1.166 vận động viên để đổi lấy 57 huy chương vàng, đạt tỷ lệ 4,9, còn Philippines huy động 1.168 vận động viên nhưng chỉ thu về 50 huy chương vàng, khiến chỉ số hiệu suất giảm xuống còn 4,3.

Việc cả hai đoàn này đều có lực lượng đông hơn Việt Nam từ 300 đến hơn 400 người nhưng lại có số huy chương vàng thấp hơn nhiều minh chứng cho việc đầu tư dàn trải không mang lại hiệu quả tương xứng trên bảng tổng sắp.

Bảng hiệu suất gây choáng về độ tinh nhuệ của Việt Nam.

Đáng chú ý nhất là Myanmar, quốc gia cử đi lực lượng khổng lồ lên tới 1.477 vận động viên, chỉ sau chủ nhà Thái Lan nhưng giành được vỏn vẹn 3 huy chương vàng, đẩy chỉ số hiệu suất xuống mức cực thấp là 0,2. Cuối cùng Timor-Leste với 110 vận động viên tham dự nhưng không có được tấm huy chương vàng nào, khiến chỉ số hiệu suất dừng lại ở con số không tròn trĩnh.

Còn Thái Lan tuy hiệu suất giành HCV cao nhất (15,2) nhưng chủ yếu do lợi thế của chủ nhà. Xét giải SEA Games 2023, Thái Lan cử 1.985 VĐV nhưng chỉ giành 108 HCV, hiệu suất là 5,4 trong khi Việt Nam cử 1664 VĐV nhưng giành 136 HCV tức là 8,2.

Bỏ qua SEA Games 2021 ở Việt Nam mà xét SEA Games 2019 ở Philippines thì Thái Lan cử 980 VĐV nhưng chỉ giành 92 HCV, hiệu suất tương đương 9,4 còn Việt Nam cử 856 VĐV đi nhưng giành 98 HCV, hiệu suất tương đương 11,4.

Toàn bộ dữ liệu này một lần nữa khẳng định rằng, trong thể thao hiện đại, việc sở hữu một lực lượng tinh nhuệ như Việt Nam chính là chìa khóa để duy trì vị thế siêu cường khu vực mà không cần quá dựa dẫm vào quy mô quân số.

Vượt lên áp lực kinh tế

Một yếu tố then chốt khác làm nổi bật giá trị của chỉ số 10,3 mà thể thao Việt Nam đạt được là bối cảnh cạnh tranh kinh tế khốc liệt tại kỳ đại hội này. Indonesia gây xôn xao dư luận khi thực hiện chính sách thưởng cực đậm cho các vận động viên giành huy chương vàng nhằm kích thích thành tích. Theo các báo cáo, mức thưởng dành cho mỗi tấm huy chương vàng của Indonesia cao hơn rất nhiều lần so với mặt bằng chung, tạo nên một động lực tài chính cực kỳ lớn cho đoàn hơn 1.000 người của họ.

Trước SEA Games, Indonesia quyết định tăng gấp đôi mức thưởng cho mỗi tấm huy chương vàng lên tới 1 tỷ rupiah, tương đương khoảng 1,57 tỷ đồng Việt Nam. Đây là mức thưởng kỷ lục trong lịch sử các kỳ SEA Games của xứ sở vạn đảo.

Ngược lại, mức thưởng cho mỗi tấm huy chương vàng của vận động viên Việt Nam vẫn duy trì theo các quy định hiện hành là 45 triệu đồng, cộng thêm các khoản thưởng nóng và thưởng từ địa phương, tổng cộng thường dao động quanh mức trên dưới 100 triệu đồng cho mỗi tấm HCV. Khi đặt 100 triệu đồng bên cạnh 1,6 tỷ đồng, chúng ta thấy một khoảng cách khổng lồ về giá trị vật chất giữa nỗ lực của vận động viên hai nước.

Thế nhưng, chính trong sự chênh lệch khắc nghiệt đó, con số hiệu suất 10,3 của Việt Nam lại càng trở nên lấp lánh và đáng trân trọng hơn bao giờ hết. Nó cho thấy rằng dù không có những mức tiền thưởng "khủng" như Indonesia để kích cầu thành tích, các vận động viên Việt Nam vẫn thi đấu với một tinh thần tự tôn dân tộc và khát vọng cống hiến mãnh liệt.

Bản lĩnh của thể thao Việt Nam nằm ở việc vượt qua được mọi hoàn cảnh để khẳng định giá trị chuyên môn thuần túy.