Nội dung này được nêu tại Nghị định số 296/2025/NĐ-CP quy định về cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính, vừa được Chính phủ ban hành. Nghị định có hiệu lực từ 1-1-2026, thay thế cho Nghị định 166 năm 2013.
Nghị định này quy định về nguyên tắc, trình tự, thủ tục áp dụng các biện pháp cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính, quyết định tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính, quyết định áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả do vi phạm hành chính gây ra trong trường hợp không ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính, hoàn trả kinh phí cho cơ quan đã thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả trong trường hợp khẩn cấp cần khắc phục ngay hậu quả vi phạm (cưỡng chế), chi phí cưỡng chế, trách nhiệm thi hành và bảo đảm thi hành quyết định cưỡng chế.
Một số điểm đáng chú ý tại Nghị định 296/2025. Đồ hoạ: AI
Điểm đáng chú ý nhất trong quy định mới là việc mở rộng phạm vi xử lý tài sản đối với các đơn vị kinh tế quy mô hộ gia đình. Cụ thể, đối với hộ kinh doanh, hộ gia đình hoặc tổ hợp tác bị áp dụng biện pháp cưỡng chế, cơ quan chức năng sẽ ưu tiên khấu trừ tiền, kê biên tài sản chung của các đơn vị này.
Tuy nhiên, trong trường hợp tài sản chung không đủ để thi hành quyết định, cơ quan chức năng được quyền khấu trừ tiền, kê biên tài sản riêng của các thành viên trong hộ kinh doanh, hộ gia đình hoặc tổ hợp tác đó (trừ trường hợp pháp luật có quy định khác).
Đối với các loại hình tổ chức khác, Nghị định cũng phân định rõ nguồn tiền cưỡng chế. Các tổ chức hưởng ngân sách nhà nước (cơ quan nhà nước, đơn vị vũ trang...) phải tự bảo đảm nguồn tiền nộp phạt, tuyệt đối không được dùng ngân sách nhà nước để chi trả. Với doanh nghiệp và hợp tác xã, việc cưỡng chế sẽ thực hiện trên tài sản và thu nhập hợp pháp của doanh nghiệp đó.
Về quy trình, người có thẩm quyền có thể ra quyết định áp dụng một hoặc nhiều biện pháp cưỡng chế cùng lúc nếu một biện pháp không đủ hiệu quả. Quyết định cưỡng chế phải được gửi đến cá nhân, tổ chức vi phạm trong vòng 2 ngày làm việc kể từ ngày ban hành.
Đối với những quyết định cưỡng chế đã ban hành hoặc thực hiện xong trước ngày 1-1-2026 mà vẫn còn khiếu nại, các cơ quan chức năng sẽ tiếp tục áp dụng quy định cũ (Nghị định 166/2013) để giải quyết.