Nghiên cứu cho thấy lõi trong của Trái Đất có thể đang thay đổi hình dạng (Ảnh: iStock/Getty Images)
Các nhà khoa học tiếp tục làm sáng tỏ lịch sử bí ẩn của Trái Đất trong năm 2025, hé lộ nhiều hiện tượng chưa từng được biết đến, từ bề mặt hành tinh cho tới các lớp sâu nhất bên trong.
Một nghiên cứu công bố tháng 6 xác định các mỏm đá Nuvvuagittuq ở phía Bắc tỉnh Quebec, Canada, là phần vỏ Trái Đất cổ nhất từng được biết đến, với niên đại khoảng 4,16 tỷ năm. Đây là mẫu đá duy nhất được cho là thuộc đại Hadean, giai đoạn địa chất đầu tiên của Trái Đất. Tuy nhiên, phát hiện này vẫn gây tranh cãi do mẫu đá không chứa zircon, khoáng vật thường dùng để xác định niên đại đá cổ.
Trong nghiên cứu về nguồn gốc sự sống, các nhà khoa học đã đưa ra lời giải cho hiện tượng “đốm lửa ma trơi”. Một nghiên cứu công bố tháng 9 cho thấy các tia “vi sét” hình thành từ những bong bóng nước mang điện tích, tương tác với khí methane và tạo ra ánh sáng. Một nghiên cứu khác công bố tháng 3 cho rằng hiện tượng này trong sương mù nguyên thủy có thể đã kích hoạt các phản ứng hóa học hình thành nền tảng của sự sống hơn 3 tỷ năm trước.
Các nhà khoa học phát hiện hệ sinh thái sâu nhất từng được biết đến, có khả năng duy trì sự sống mà không cần ánh sáng Mặt Trời (Ảnh: Institute of Deep-sea Science and Engineering/Chinese Academy of Sciences)
Các nhà khoa học cũng cập nhật những biến động của cực Bắc từ. Không giống Bắc Cực địa lý, cực Bắc từ liên tục dịch chuyển theo từ trường Trái Đất. Sau giai đoạn tăng tốc mạnh, tốc độ dịch chuyển đã chậm lại từ năm 2015. Năm 2025, Mô hình Từ trường Thế giới được cập nhật nhằm điều chỉnh vị trí chính thức của cực Bắc từ và dự báo hướng di chuyển trong 5 năm tới.
Ở đáy đại dương, một hệ sinh thái động vật sâu nhất từng được ghi nhận đã được phát hiện ở độ sâu từ 5.800 - 9.500 m, giữa Nga và Alaska. Các sinh vật tại đây không sử dụng ánh sáng Mặt Trời mà tồn tại nhờ methane thông qua quá trình tổng hợp hóa học.
Các nhà khoa học cho rằng những mẫu đá cổ nhất thế giới có thể nằm tại vành đai đá xanh Nuvvuagittuq ở vùng Nunavik, Quebec (Ảnh: Jonathan O'Neil)
Bên dưới bề mặt Trái Đất, các nghiên cứu mới cho thấy tàn dư của các siêu lục địa cổ trong lớp phủ hành tinh có tuổi đời lớn hơn dự đoán trước đây. Một nghiên cứu khác phát hiện khối đá nóng nằm sâu khoảng 200 km dưới dãy Appalachian, hình thành cách đây khoảng 80 triệu năm, có thể lý giải vì sao dãy núi này ít bị bào mòn.
Đáng chú ý, các phát hiện năm 2025 còn tiến sâu vào lõi Trái Đất. Các nhà khoa học xác nhận lõi trong đã đảo chiều quay và xuất hiện biến dạng. Một nghiên cứu công bố tháng 5 cho thấy một lượng rất nhỏ vàng đã thoát từ lõi lên bề mặt, làm dấy lên khả năng kim loại quý này có thể tiếp tục di chuyển ra lớp vỏ trong tương lai.