Năm 2025 đang khép lại với những dấu ấn khó quên trên thị trường tài chính toàn cầu. Trong bức tranh đầy biến động đó, có những thời điểm nhà đầu tư phải nín thở trước các quyết định chính trị gây rung chuyển thế giới.
Song, cũng có những cơ hội không tưởng xuất hiện từ các xu hướng dài hạn như trí tuệ nhân tạo, vàng hay sự trỗi dậy rồi lại suy tàn của thị trường tiền số.
Dưới đây là những câu chuyện thị trường nổi bật nhất trong năm, theo ghi nhận của Financial Times.
Cú sốc thuế quan
Mở đầu cho năm 2025 là sự trở lại đầy quyết liệt của Tổng thống Donald Trump cùng loạt chính sách thuế quan khắt khe mang tên “Ngày giải phóng”.
Tháng 4, loạt thuế nhập khẩu diện rộng được ban hành khiến thị trường toàn cầu rúng động. Các nhà đầu tư đồng loạt tháo chạy khỏi cổ phiếu, trái phiếu và tiền tệ, khiến chỉ số S&P 500 lao dốc tới 15% chỉ trong vài ngày.
Trong khi đó, chỉ số Vix, thước đo nỗi sợ hãi trên phố Wall, vọt lên mức 57,5, cao gấp gần 3 lần mức trung bình dài hạn và là mức cao thứ 2 kể từ đại dịch Covid-19.
Chỉ số MSCI All-Country Index, đại diện cho thị trường chứng khoán tại cả các nền kinh tế phát triển và mới nổi, cũng chứng kiến những phiên biến động dữ dội nhất trong hàng thập kỷ. Tuy nhiên, sau một vài lần đảo chiều, chính quyền Trump cũng đã rút lại một số biện pháp thuế gay gắt nhất, giúp thị trường dần hồi phục.
Cơn sốt AI đưa phố Wall lên đỉnh cao mới
Ngay sau cơn lốc “Ngày giải phóng” là mùa công bố kết quả kinh doanh quý đầu tiên trong năm, nơi các tập đoàn công nghệ Mỹ đã tạo ra một làn sóng tâm lý tích cực mới.
Các nhà đầu tư nhanh chóng nhận ra quy mô khổng lồ của cuộc đua chi tiêu cho trí tuệ nhân tạo. Tiền đổ vào nhóm cổ phiếu công nghệ khiến hàng loạt ông lớn vượt qua những cột mốc vốn hóa lịch sử.
Nổi bật trong đó là Nvidia, nhà sản xuất chip hàng đầu thế giới, đã chứng kiến cổ phiếu tăng gấp đôi so với đáy tháng 4, trở thành công ty đầu tiên đạt vốn hóa 5.000 tỷ USD.
Các công ty công nghệ hàng đầu chiếm tỷ trọng kỷ lục trong chỉ số S&P 500, khiến diễn biến của toàn bộ thị trường Mỹ ngày càng gắn chặt với nhóm cổ phiếu AI.
Theo Niamh Brodie-Machura, Giám đốc đầu tư mảng cổ phiếu tại Fidelity International, “câu hỏi 21.000 tỷ USD” - tổng giá trị vốn hoá của nhóm cổ phiếu công nghệ Mỹ, đã trở thành trung tâm của mọi phân tích.
“AI là xu hướng bao trùm tất cả. Đây là ý tưởng cốt lõi định hình tương lai thị trường và không thể bỏ qua”, bà nhận định.
Sự suy yếu của đồng USD
Trong khi cổ phiếu và trái phiếu dần phục hồi sau cú sốc tháng 4, đồng USD lại không có được may mắn như vậy. Sau khi tăng vọt vào cuối năm 2024 nhờ kỳ vọng vào chiến thắng của ông Trump, chỉ số USD đã bước vào xu hướng giảm mạnh kể từ trước ngày nhậm chức hồi tháng 1. Xu hướng này lại càng gây áp lực cho đồng bạc xanh sau các đợt áp thuế mới.
Chỉ số US Dollar Index, theo dõi sức mạnh đồng bạc xanh so với sáu đồng tiền chủ chốt khác, hiện chỉ cao hơn khoảng 2% so với mức đáy được thiết lập sau tuyên bố thuế quan. Giới đầu tư bắt đầu thể hiện sự hoài nghi về tương lai của đồng USD với tư cách đồng tiền dự trữ toàn cầu.
Steven Englander, Trưởng bộ phận chiến lược ngoại hối G10 tại ngân hàng Standard Chartered: “Ánh hào quang của đồng USD đang mờ dần. Bạn không cần phải là đối thủ địa chính trị của Mỹ để có chút hoài nghi về đồng tiền này.”
Dù những yếu tố như chính sách lãi suất và làn sóng AI vẫn có tác động, thì tâm lý e ngại của nhà đầu tư với đồng USD trong nhiệm kỳ thứ 2 của ông Trump có thể sẽ rất khó xóa nhòa.
Vàng thăng hoa
Trong một năm chất chứa bất an, từ chiến tranh thương mại, gánh nặng nợ công Mỹ, nguy cơ suy thoái, cho tới bất ổn toàn cầu, vàng đã nổi lên như một nơi trú ẩn hoàn hảo. Nhưng không chỉ là nỗi sợ, vàng còn được thúc đẩy bởi tâm lý FOMO.
Dòng tiền đổ vào vàng đến từ mọi phía bao gồm ngân hàng trung ương, quỹ đầu tư, nhà đầu tư cá nhân và cả giới đầu tư tiền số.
Các quỹ ETF liên kết với vàng ghi nhận lượng vốn đổ vào cao nhất kể từ đại dịch. Giá vàng bứt phá qua mốc 3.000 USD/ounce vào tháng 3 và chạm đỉnh 4.500 USD/ounce vào ngày 24 tháng 12, đánh dấu mức tăng 71% trong năm, năm tốt nhất kể từ 1979.
Đà tăng phi mã của vàng còn phản ánh sự chuyển dịch chiến lược của các ngân hàng trung ương, đặc biệt là Trung Quốc, trong việc đa dạng hóa dự trữ ngoại hối, chuyển từ USD sang vàng, càng làm suy yếu vị thế của đồng bạc xanh.
Trái phiếu Nhật Bản: Vùng lặng nổi sóng
Trong khi đó, thị trường trái phiếu Nhật Bản, vốn lâu nay được xem là vùng “biển lặng”, lại trở thành tâm điểm lo ngại năm 2025. Lạm phát gia tăng, chi tiêu công mở rộng và nhu cầu giảm sút từ các nhà đầu tư truyền thống đã đẩy lợi suất trái phiếu tăng mạnh.
Lợi suất trái phiếu chính phủ Nhật Bản kỳ hạn 10 năm tăng 0,9 điểm phần trăm lên 2,04%, mức cao nhất trong gần hai thập kỷ. Lợi suất kỳ hạn 30 năm cũng vọt lên 3,43%, tăng 1,1 điểm phần trăm trong năm.
Làn sóng bán tháo tại Nhật Bản khiến giới quản lý quỹ phải nhìn lại thái độ của họ đối với trái phiếu chính phủ, vốn được xem là “vùng an toàn”, tại Anh, Pháp và Mỹ, trong bối cảnh các nước này cũng đang phải chật vật với lượng phát hành nợ khổng lồ. Nhiều quốc gia đã bắt đầu giảm phát hành trái phiếu kỳ hạn dài nhằm xoa dịu nỗi lo của thị trường.
Tại Anh, nỗi lo về lạm phát dai dẳng và cách Chính phủ Lao động điều hành ngân sách đã đẩy chi phí vay dài hạn lên mức cao nhất trong nhóm G7 vào tháng 1, trước khi ngân sách tháng 11 phần nào làm dịu tâm lý nhà đầu tư.
Giới chuyên gia cảnh báo, nếu lợi suất tại Nhật tiếp tục tăng, khả năng cao các nhà đầu tư lớn nước này sẽ rút vốn khỏi thị trường toàn cầu để quay về trong nước, tạo áp lực lên chi phí vay dài hạn toàn cầu trong năm tới.
Tiền số đi từ đỉnh cao đến vực sâu
Đối với thị trường tiền số, năm 2025 là một hành trình “tàu lượn siêu tốc”. Mở đầu năm là sự hưng phấn tột độ, khi chính quyền ông Trump thể hiện thái độ thân thiện chưa từng có với ngành, đưa tiền số trở thành ưu tiên chiến lược quốc gia.
Nhà Trắng cho ra mắt quỹ dự trữ tiền số quốc gia, gỡ bỏ các vụ kiện lớn nhắm vào các sàn và công ty crypto. Cá nhân ông Trump cũng “nhập cuộc” với đồng memecoin và các dự án gia đình liên quan đến tiền số.
Bitcoin cùng ether, solana lần lượt lập kỷ lục. Các công ty như Circle và Gemini đua nhau IPO, tạo ra một làn sóng niêm yết nhỏ nhưng sôi động. Hàng trăm doanh nghiệp niêm yết, từ công nghệ sinh học, thuốc lá điện tử đến giải trí và xe điện, lao vào tích trữ token theo phong cách Michael Saylor, khiến cổ phiếu tăng vọt.
Tuy nhiên, niềm vui chóng tàn. Tình trạng đòn bẩy quá cao khiến giá các đồng tiền số lao dốc vào nửa cuối năm.
Bitcoin và các đồng tiền chủ lực hiện đang giao dịch thấp hơn so với đầu năm. Cổ phiếu của các công ty “két sắt bitcoin” đã rớt giá thảm hại, có mã giảm đến 90% so với đỉnh mùa hè. Các ông lớn như Coinbase và Circle cũng không tránh khỏi xu hướng giảm.