Kết luận số 176 của Tổng Bí thư Tô Lâm (ngày 25/4) nhấn mạnh vai trò của dự phòng và quản lý bệnh mạn tính. Hiện nay, bệnh không lây nhiễm vẫn chiếm tới 70% tổng gánh nặng bệnh tật tại Việt Nam, trong đó, thuốc lá là yếu tố nguy cơ hàng đầu.
Tỷ lệ hút thuốc lá ở nam giới trưởng thành nước ta vẫn rất cao, trên 41%. Với hơn 15 triệu người hút thuốc, Việt Nam nằm trong nhóm quốc gia có số người sử dụng thuốc lá cao nhất thế giới.
Mỗi năm, hơn 100.000 người Việt tử vong vì các bệnh liên quan đến thuốc lá, trong đó gần 19.000 trường hợp chết do phơi nhiễm khói thuốc thụ động.
Đáng lo ngại, thuốc lá ngày càng tiếp cận dễ dàng với giới trẻ, phần lớn do giá quá rẻ và chính sách thuế hiện hành chưa đủ sức răn đe. Chỉ trong một năm, từ 2022 đến 2023, tổng sản lượng sản xuất thuốc lá tại Việt Nam đã tăng hơn 10%.
Theo ước tính, việc sử dụng thuốc lá khiến Việt Nam thiệt hại hơn 108.000 tỷ đồng mỗi năm, tương đương 1,14% GDP. Trong đó gồm: 16.400 tỷ đồng chi phí y tế trực tiếp, 5.900 tỷ đồng chi phí gián tiếp do bệnh tật, 85.800 tỷ đồng tổn thất do tử vong sớm. Ngoài ra, người dân còn chi khoảng 49.000 tỷ đồng mỗi năm để mua thuốc lá.
Đáng chú ý, tổng thiệt hại kinh tế này cao gấp 5 lần số thu ngân sách từ thuế thuốc lá. Điều đó cho thấy khi thuế suất còn thấp, ngân sách nhà nước không thu được nhiều trong khi xã hội phải gánh hậu quả tài chính nặng nề.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Ngân hàng Thế giới, chính sách giá và thuế là công cụ hữu hiệu nhất để giảm tiêu thụ thuốc lá, chiếm đến 50% hiệu quả trong việc kéo giảm tỷ lệ hút, nhất là ở thanh thiếu niên. Tuy vậy, thuế tiêu thụ đặc biệt với thuốc lá tại Việt Nam hiện vẫn ở mức thấp.
Trong đó, Bộ Tài chính đưa ra hai phương án điều chỉnh thuế tiêu thụ đặc biệt với thuốc lá điếu và đề xuất áp dụng theo phương án 1 (phương án thấp hơn) với lộ trình tăng thuế bắt đầu từ năm 2027 với mức tăng tối thiểu 2.000 đồng/bao và đến năm 2031 đạt mức 10.000 đồng/bao, song song với việc duy trì thuế theo tỷ lệ.
Liệu đây có phải là phương án tối ưu trong bối cảnh hiện nay của Việt Nam? Tọa đàm trực tuyến "Tăng thuế thuốc lá - Lợi ích kép cho ngân sách và sức khỏe" do Báo tổ chức sẽ tập trung làm rõ các khía cạnh y tế – kinh tế của chính sách tăng thuế thuốc lá, cũng như phân tích tác động tiềm năng đối với sức khỏe cộng đồng.
Buổi tọa đàm diễn ra vào 9h ngày 5/6 với sự tham gia của 3 khách mời:
- Giáo sư Nguyễn Anh Trí, Đại biểu Quốc hội TP Hà Nội.
- Tiến sĩ Nguyễn Huy Quang, Trưởng ban Tư vấn, Phản biện và Giám định xã hội, Tổng hội Y học Việt Nam.
- Bà Sarah Bales, chuyên gia Hội Kinh tế Y tế Việt Nam.
Ngay từ bây giờ, độc giả có thể gửi câu hỏi tới chương trình.
