Cô trò Trường tiểu học Trần Hưng Đạo (quận 1, TP.HCM) trong Ngày Nhà giáo Việt Nam 2024 - Ảnh: NHƯ HÙNG
Trong bối cảnh cả nước đang nỗ lực đổi mới và nâng cao chất lượng, quy định về quyền tự chủ trong tuyển dụng và sử dụng nhà giáo được kỳ vọng sẽ giải quyết nhiều nút thắt tồn đọng và mở ra sự phát triển của đội ngũ sư phạm và chất lượng giáo dục.
Trong nhiều năm qua, công tác tuyển dụng và sử dụng nhà giáo ở nước ta đối mặt với không ít thách thức.
Thực tế việc tuyển dụng, sử dụng còn hình thức, phụ thuộc vào chính quyền địa phương nên dẫn đến đội ngũ nhà giáo nói riêng, đội ngũ lao động của trường học, cơ sở giáo dục công lập nói chung không những thiếu về số lượng mà còn chưa đồng đều về chất lượng.
Bên cạnh đó, việc thiếu quyền tự chủ trong việc bố trí nhân sự phù hợp với đặc thù của từng trường, từng địa phương đã phần nào kìm hãm sự phát triển và sáng tạo trong công tác chuyên môn.
Điều này gây ra sự chênh lệch rất lớn về chất lượng giáo dục giữa các lớp học trong một trường, giữa các trường trong một địa phương và giữa các địa phương với nhau.
Mô hình chính quyền hai cấp sắp đi vào hoạt động càng đòi hỏi sự chủ động trong bố trí, sắp xếp đội ngũ tới từng trường học.
Chính vì vậy Luật Nhà giáo ra đời, với trọng tâm là trao quyền tự chủ cho ngành giáo dục trong tuyển dụng và sử dụng nhà giáo, được xem là một giải pháp mang tính chiến lược.
Đây không chỉ là việc trao thêm quyền, mà còn là sự tin tưởng vào năng lực quản lý của các cơ quan đơn vị giáo dục, đồng thời tạo điều kiện để họ chủ động hơn trong việc xây dựng đội ngũ phù hợp với mục tiêu và định hướng phát triển của mình.
Về phía đội ngũ nhà giáo, khi họ biết rằng năng lực thực tế và đóng góp của mình sẽ được đánh giá công bằng, họ sẽ có động lực lớn hơn để phát huy tối đa khả năng, không ngừng học hỏi và đổi mới.
Khi có quyền tự chủ về nhân sự, các trường sẽ có động lực và trách nhiệm cao hơn trong việc xây dựng đội ngũ, từ đó phát triển các chương trình giáo dục, phương pháp giảng dạy phù hợp với đặc thù học sinh và định hướng của trường.
Mặc dù mang lại nhiều lợi ích, quyền tự chủ cũng đi kèm với những thách thức khi thực hiện. Để quyền tự chủ thực sự phát huy hiệu quả, cần có những giải pháp đồng bộ.
Chính phủ và Bộ Giáo dục và Đào tạo cần sớm ban hành các văn bản hướng dẫn chi tiết, rõ ràng về quy trình, tiêu chuẩn, trách nhiệm và quyền hạn của các cấp trong việc tuyển dụng và sử dụng nhà giáo, đồng thời cần thiết bồi dưỡng nâng cao năng lực quản lý cho người đứng đầu cơ sở giáo dục; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát để tránh lạm dụng quyền hạn và đảm bảo tính công bằng, cần có cơ chế giám sát chặt chẽ từ các cơ quan quản lý nhà nước và cộng đồng.
Quyền tự chủ trong tuyển dụng cần đi đôi với việc đảm bảo nguồn kinh phí và cơ sở vật chất để các trường có thể thu hút và phát triển đội ngũ; xây dựng bộ quy tắc đạo đức nghề nghiệp và cơ chế xử lý vi phạm, cần quy định rõ ràng về trách nhiệm và các hành vi vi phạm đạo đức nghề nghiệp để bảo vệ danh dự và uy tín của nhà giáo chân chính.
Luật Nhà giáo 2025, với quy định về quyền tự chủ trong tuyển dụng và sử dụng nhà giáo, đã mở ra một chương mới cho ngành giáo dục Việt Nam.
Hy vọng cùng với sự đồng bộ trong triển khai, sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp các ngành và sự nỗ lực của toàn xã hội trong việc tôn vinh và phát triển nghề giáo thì những nút thắt thực sự được tháo gỡ, tạo điều kiện cho chất lượng giáo dục được đảm bảo bền vững.
Nhà giáo được tăng lương: Nâng chất lượng giáo dục
