Thuế quan mới của Mỹ: Thắng lợi tạm thời cho ASEAN

20:04 02/08/2025

Ngày 31-7, Tổng thống Mỹ Donald Trump ban hành sắc lệnh hành pháp chốt mức thuế đối ứng Washington sẽ áp lên hàng hóa từ hàng chục đối tác thương mại.

Tổng thống Donald Trump tại Nhà Trắng hôm 31-7, ngày Mỹ công bố mức thuế quan mới với hàng chục đối tác thương mại, bao gồm khối ASEAN - Ảnh: REUTERS

Các nước

Một container hàng được dỡ khỏi xe tải tại Cảng Tanjung Priok ở Bắc Jakarta, Indonesia, ngày 8-7-2025 - Ảnh: REUTERS

Sắc lệnh hành pháp của ông Trump nêu rõ các mức thuế mới sẽ chính thức có hiệu lực từ 0h ngày 7-8 (giờ Washington). Tổng thống Mỹ cũng công khai để ngỏ khả năng cho các quốc gia đàm phán thêm.

Chia sẻ với Đài NBC News tối 31-7, Tổng thống Trump khẳng định "đã quá muộn" để các quốc gia khác tránh được mức thuế sẽ chính thức có hiệu lực trong tuần tới. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh bản thân vẫn sẵn sàng lắng nghe những đề nghị hấp dẫn: "Điều đó không có nghĩa là bốn tuần nữa sẽ không có ai đến và nói rằng chúng ta có thể đạt được một loại thỏa thuận nào đó".

Thực tế cho thấy hầu hết các "thỏa thuận" ông Trump tuyên bố đạt được đều chỉ là thỏa thuận khung và chưa có văn kiện pháp lý chính thức nào được ký kết. Tại Đông Nam Á mới chỉ có Indonesia đã công bố tuyên bố chung bao gồm chi tiết về nội dung thỏa thuận với Mỹ. Quá trình đàm phán về các chi tiết kỹ thuật trong thỏa thuận đối ứng vẫn sẽ tiếp diễn trong những ngày tới và tình hình có thể thay đổi liên tục.

Ông Hun Manet cảm ơn ông Trump vì giảm thuế quan từ 49% xuống 19% cho CampuchiaĐỌC NGAY

Ông McFeeters nhận định: "Các quốc gia ASEAN đã tham gia vào các cuộc đàm phán mang tính xây dựng với chính quyền Mỹ và có thể sẽ có dư địa cho việc điều chỉnh thuế quan hoặc các thay đổi khác trong những tháng tới".

Trong quá trình ấy, một yếu tố quan trọng cần chú ý là thuế riêng cho các ngành hàng chiến lược. Ví dụ như hồi tháng 4, Nhà Trắng đã loại trừ smartphone, máy tính và nhiều linh kiện điện tử khác khỏi danh sách áp thuế đối ứng. Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick khi ấy đã cảnh báo rằng đây chỉ là biện pháp tạm thời, và các sản phẩm này sẽ bị áp thuế riêng trong "khoảng một hoặc hai tháng" tới.

Điều này có nghĩa các công ty công nghệ như Apple và Samsung cùng những nước đặt nhà máy của họ dù "né" được thuế đối ứng thì vẫn phải đối mặt với nguy cơ thuế ngành hàng trong tương lai gần.

Minh chứng rõ ràng nhất là trường hợp của Đài Loan, nhà cung cấp bán dẫn chủ lực cho Mỹ. Lãnh đạo hòn đảo này, ông Lại Thanh Đức, đã công khai khẳng định mức thuế 20% hiện tại chỉ là "tạm thời" do "Mỹ và Đài Loan vẫn chưa hoàn thành cuộc họp kết thúc cuối cùng". Ông tin rằng nếu đạt được thỏa thuận sau này, mức thuế dự kiến sẽ được giảm xuống. Hãng tin Reuters dẫn lời một quan chức Mỹ đã xác nhận thông tin này.

Vấn đề phức tạp nhất có lẽ là quy định về hàng hóa chuyển tải (transshipment). Sắc lệnh mới quy định hàng hóa được xác định là chuyển tải để trốn thuế Mỹ sẽ phải chịu mức thuế 40%, nhưng lại không đưa ra định nghĩa rõ ràng về khái niệm này.

Theo sắc lệnh, Mỹ sẽ công bố danh sách các quốc gia bị coi là được sử dụng để lách thuế mỗi 6 tháng một lần. Tuy nhiên, việc xác định thế nào là "chuyển tải để trốn thuế" vẫn còn mơ hồ, tạo ra một vùng xám pháp lý đáng kể. Các nước có thể vẫn phải tích cực vận động với Washington để không bị đưa vào danh sách này.

Với những yếu tố bất định trên, các nước ASEAN cần tiếp tục nỗ lực đàm phán với Washington để bảo vệ lợi ích kinh tế của mình trong bối cảnh chính sách thương mại Mỹ đang thay đổi liên tục.

5 mặt hàng xuất khẩu chịu tác động lớn nhất bởi thuế quan Mỹ

Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố thuế mới cho nhiều mặt hàng nhập khẩu, trong đó có 5 mặt hàng chịu ảnh hưởng nặng nề nhất.