Báo Süddeutsche Zeitung là tờ báo lớn của Đức - Ảnh: WIKIPEDIA
Ông Filipe Campante, giáo sư Bloomberg tại Đại học Johns Hopkins (Mỹ), nảy ra ý tưởng nghiên cứu về vị thế của báo chí khi chứng kiến tình trạng tin giả lan tràn trước bầu cử tổng thống Mỹ 2024, theo Nieman Lab ngày 28-8.
Khó phân biệt thật giả
Giáo sư Campante đặt câu hỏi: liệu việc khó phân biệt thật giả có khiến người ta sẵn sàng trả tiền cho tin tức đáng tin cậy?
Ông cùng các đồng nghiệp Ruben Durante (Đại học Quốc gia Singapore), Ananya Sen (Đại học Carnegie Mellon, Mỹ) và Felix Hagemeister (báo Süddeutsche Zeitung, Đức) đã tiến hành kiểm chứng.
Süddeutsche Zeitung là một trong những tờ báo lớn của Đức, với 260.000 bản in được đặt mua mỗi ngày và gần 300.000 thuê bao trực tuyến tính đến năm 2024.
Nghiên cứu tập trung vào hai nhóm: độc giả truy cập trang Süddeutsche Zeitung và độc giả đăng ký mua báo.
Khoảng 1% độc giả trực tuyến nhận được bảng khảo sát bằng hình ảnh, trong khi độc giả đăng ký báo được gửi đường link khảo sát qua email.
Người tham gia phải trả lời câu hỏi về mức độ tin tưởng với các nền tảng tin tức và mạng xã hội, sau đó phân biệt ba cặp hình ảnh đâu là thật và đâu là sản phẩm trí tuệ nhân tạo (AI).
Süddeutsche Zeitung cũng cung cấp cho nhóm nghiên cứu dữ liệu duyệt web và đăng ký trước đây của hàng nghìn người tham gia.
Kết quả cho thấy bài khảo sát khá khó: chỉ 2% trả lời đúng cả ba cặp hình ảnh, trong khi 36% trả lời sai cả ba.
Cặp ảnh trong bảng câu hỏi phân biệt đâu là ảnh thật và đâu là ảnh giả trong nghiên cứu, với ảnh thật ở bên trái - Ảnh: NIEMAN LAB
Nhu cầu tin tức uy tín
Bài kiểm tra khiến người tham gia lo ngại về thông tin sai lệch và làm giảm niềm tin vào tin tức trực tuyến. Nó cũng tác động đến thói quen đọc và việc duy trì đăng ký.
Ngay sau nghiên cứu, lượng truy cập hằng ngày vào Süddeutsche Zeitung tăng 2,5%. Những người tham gia khảo sát cũng ít hủy đăng ký hơn, với tỉ lệ giảm 1/3.
Ở nhóm cho rằng câu hỏi quá khó, mức độ truy cập Süddeutsche Zeitung hằng ngày tăng đến 4% trong những ngày sau khảo sát.
Cặp ảnh trong bảng câu hỏi phân biệt đâu là ảnh thật và đâu là ảnh giả trong nghiên cứu, với ảnh thật ở bên phải - Ảnh: NIEMAN LAB
Ảnh hưởng rõ rệt hơn với những người ít hiểu biết về AI, được đo bằng thói quen đọc Süddeutsche Zeitung trong ba tuần trước đó.
Theo nhóm nghiên cứu, kết quả phù hợp nhất với độc giả hiện tại của Süddeutsche Zeitung, chủ yếu ở độ tuổi 40-60. Trong khi đó tác động kém rõ ràng hơn với giới trẻ, vốn quen xem tin tức qua mạng xã hội và ít có nguồn tin uy tín như Süddeutsche Zeitung.
Người tham gia cho biết họ giảm niềm tin vào tin tức trực tuyến sau khảo sát, nhưng lại đánh giá cao và tìm đọc Süddeutsche Zeitung nhiều hơn. Nói cách khác, khi tin giả lan tràn, các cơ quan báo chí uy tín có thêm cơ hội gắn kết bền chặt với độc giả.
Cặp ảnh trong bảng câu hỏi phân biệt đâu là ảnh thật và đâu là ảnh giả trong nghiên cứu, với ảnh thật ở bên trái - Ảnh: NIEMAN LAB
Ở chiều ngược lại, độc giả cũng sẵn sàng chi tiền để có được thông tin đáng tin cậy khi đứng trước thách thức giữa một "rừng tin giả" do AI tạo ra.
Theo nhóm nghiên cứu, các tổ chức tin tức phải chứng minh rằng họ có thể giúp độc giả phân biệt tin tức thật giả, bao gồm thông tin, video và hình ảnh, trước các thách thức ngày càng lớn.
"Bằng cách đó, báo chí vẫn còn giá trị. Thậm chí bây giờ càng giá trị hơn trước đây", ông Campante nói.
Tính năng AI đưa thông tin sai song Google vẫn thu về hàng triệu USD từ quảng cáo
