Tòa án quốc tế có xử được cựu tổng thống Philippines Duterte?

Ngày 11-3, vị lãnh đạo tưởng chừng không ai đụng tới được của Philippines - cựu tổng thống Rodrigo Duterte - đã bị bắt ở Manila theo lệnh của Tòa án Hình sự quốc tế (ICC) với cáo buộc tội ác chống lại loài người.

Tòa án quốc tế có xử được ông Duterte? - Ảnh 1.

Cựu tổng thống Philippines Rodrigo Duterte tiếp tục thách thức các nỗ lực điều tra và bắt giữ ông trong phát biểu tại Hong Kong ngày 9-3 - Ảnh: AFP

Đến tối cùng ngày, truyền thông Philippines tiếp tục đưa tin ông Tòa án quốc tế có xử được cựu tổng thống Philippines Duterte? - Ảnh 3.Tranh cãi quyết liệt xoay quanh vụ ông Rodrigo Duterte bị bắtĐỌC NGAY

Luật sư Salvador Panelo cho biết vụ bắt giữ là trái luật vì Philippines đã rút khỏi ICC dưới thời ông Duterte, và vì cảnh sát đã không cho ông được gặp luật sư. Lệnh bắt giữ "xuất phát từ một nguồn không hợp lệ là ICC - tổ chức không có thẩm quyền đối với Philippines".

Tuy nhiên, ICC khẳng định tòa vẫn có thẩm quyền trong vấn đề này vì cuộc điều tra của họ tập trung vào các vụ giết người xảy ra từ tháng 11-2011 đến 3-2019, khi ông Duterte nắm quyền ở Davao và làm tổng thống và Philippines vẫn là thành viên của ICC. ICC đã yêu cầu Tổ chức Cảnh sát hình sự quốc tế (Interpol), mà Manila vẫn là thành viên, thực hiện lệnh bắt.

Việc ông Duterte được đưa lên máy bay sang Hague được cho là động thái "đúng quy trình". Tờ New York Times dẫn nguồn tin cho hay ngay sau khi ông Duterte bị bắt, một chiếc máy bay đã chờ sẵn để đưa ông đi. Nhưng vấn đề vẫn chưa có câu trả lời chính xác là liệu Manila có thể trực tiếp giao ông Duterte cho ICC hay không, vì Philippines không còn là thành viên của tòa.

Trước khi ông Duterte bị đưa lên máy bay, trợ lý luật sư Kristina Conti của ICC cho biết ông Duterte có thể sẽ được chuyển đến một thành viên của tòa ở châu Á. Trong khi đó, nhóm pháp lý của cựu tổng thống cũng đã gấp rút hành động ở Tòa án tối cao Philippines nhằm ngăn chính quyền ông Marcos bắt tay với ICC. 

Bức tranh chính trị ở Philippines đã xoay chiều sau những rạn nứt giữa gia tộc Marcos và Duterte thời gian qua. Sau khi nắm quyền nhờ liên minh với con gái ông Duterte là bà Sara Duterte, ông Marcos đã khẳng định sẽ không hợp tác với ICC. 

Nhưng tình hình đã thay đổi khi Manila cuối năm ngoái âm thầm cho phép các điều tra viên của ICC vào Philippines và bắn tín hiệu sẵn sàng phối hợp với lệnh bắt. Cuối tuần trước, bà Claire Castro, phó lãnh đạo Văn phòng Truyền thông tổng thống, tuyên bố nếu Interpol "yêu cầu sự hỗ trợ cần thiết từ chính phủ thì họ có nghĩa vụ phải tuân theo".

Nhà khoa học chính trị người Philippines Richard Heydarian cho biết chính quyền Philippines đã bắt giữ vị cựu lãnh đạo ngay tại sân bay, thay vì để vụ việc diễn ra thông qua tòa án địa phương, để "tránh hỗn loạn chính trị". 

Những người ủng hộ ông Duterte hy vọng có thể tổ chức các cuộc biểu tình phản đối và áp dụng nhiều chiến thuật trì hoãn khác nhau... nhằm kéo dài tiến trình xử lý cho đến khi lệnh bắt giữ không còn hiệu lực - ông phát biểu.

Tuy nhiên chưa rõ liệu ông Marcos có đi xa đến mức đưa người tiền nhiệm ra trước vành móng ngựa ở Hague hay không. Vụ việc gây chia rẽ dữ dội giữa những người ủng hộ và chỉ trích ông Duterte cũng như những tranh cãi về lệnh bắt hoặc các bước tiếp theo.

Tòa án quốc tế có xử được ông Duterte? - Ảnh 2.Báo Philippines: Ông Duterte được đưa lên máy bay đến Tòa ICC tại Hà Lan

Truyền thông Philippines khẳng định cựu tổng thống Philippines Rodrigo Duterte đã được đưa lên máy bay bay đến trụ sở Tòa ICC ở The Hague (Hà Lan).