Toàn cảnh ồn ào vụ 'Nuôi Em'

Nuôi Em đang trở thành chủ đề bàn tán với hàng loạt câu hỏi được đặt ra cho ông Hoàng Hoa Trung, người sáng lập dự án kết nối nhà hảo tâm với các em nhỏ vùng cao, cũng là người trực tiếp nhận tiền từ những người ủng hộ.

Sự việc bùng nổ từ những bài đăng lan truyền trên mạng xã hội từ ngày 6/12, trong đó các "anh chị nuôi" chia sẻ thắc mắc khi không nhận được thông tin rõ ràng về các em nuôi, không thấy hình ảnh em mình nhận nuôi hay thắc mắc về cách phân phối nguồn tiền của dự án.

Chỉ sau một ngày, ồn ào lan rộng khắp các nền tảng mạng xã hội. Từ dự án thiện nguyện nhân văn, có sức lan tỏa mạnh mẽ trong cộng đồng và được nhiều người nổi tiếng chia sẻ, Nuôi Em bất ngờ vướng hàng loạt nghi vấn về tính minh bạch trong tài chính và vận hành.

Dự án "níu chân trẻ tới trường"

Nuôi em là dự án thiện nguyện được ông Hoàng Hoa Trung (sinh năm 1990) cùng nhóm thiện nguyện Ánh sáng núi rừng gây quỹ từ năm 2014. Ý tưởng được giới thiệu xuất phát từ mong muốn các em học sinh vùng cao có cơm với thịt, thêm động lực tới trường.

Dự án bắt đầu với gần 40 em nhỏ tại điểm trường ở huyện Mường Nhé, tỉnh

Dự án Nuôi Em được khởi xướng từ năm 2014 bởi ông Hoàng Hoa Trung. Ảnh: Nuôi Em/Facebook.

Đến năm 2018, ông Trung quyết định thay đổi mô hình theo hình thức quyên góp "một nuôi một". Mỗi anh chị nuôi sẽ nhận nuôi một em nhỏ, với chi phí 150.000 đồng/tháng, trong 9 tháng của năm học. Từ năm học 2020-2021, dự án thu thêm 100.000 đồng tiền cơ sở vật chất, như vậy mỗi anh chị sẽ gửi nuôi em 1.450.000 đồng/năm.

Theo thông tin từ trang web chính thức của Nuôi Em, đối tượng được nuôi cơm là trẻ 3-5 tuổi và các em cấp 1-2-3 không có hỗ trợ về ăn của nhà nước. Ví dụ: các bé lớp 1-2 sống tại bản và 1 số trường hợp đặc biệt (không được nhà nước nuôi cơm trưa vì lên nông thôn mới hoặc các bé thiếu tiêu chí xét duyệt chế độ).

Năm tiếp theo, nếu đến tuổi bé được nhà nước nuôi cơm sẽ nuôi bé khác "nhú" lên, dự án sẽ đổi thông tin bé khác nhưng giữ nguyên mã NE (Nuôi Em - PV).

Những năm qua, Nuôi Em trở thành dự án nhân văn được cộng đồng biết đến rộng rãi và nhận được sự ủng hộ nhiệt tình. Đến nay, dự án thông báo đã kết nối hàng chục nghìn anh chị nuôi với các em nhỏ khắp các tỉnh Điện Biên, Hà Giang, Lào Cai, Yên Bái, Lai Châu, Bắc Kạn, Lạng Sơn, Hòa Bình, Cao Bằng, Thanh Hóa, Đắk Nông, Đắk Lắk, Kon Tum, Gia Lai...

Dự án còn nhận được sự ủng hộ từ các nghệ sĩ nổi tiếng. Ngày 23/5/2023, rapper Đen Vâu ra mắt MV Nấu ăn cho em sau khi thăm các em nhỏ được "nuôi" bởi dự án.

Dự án Nuôi Em là nguồn cảm hứng để Đen Vâu sáng tác ca khúc Nấu ăn cho em. Ảnh: YouTube.

Nam nghệ sĩ sau đó dành tặng doanh thu từ lượt nghe và xem của bài hát để góp phần xây trường, cung cấp bữa ăn miễn phí cho các bé. Sau một tháng, nam rapper cho biết số tiền nhận về từ ca khúc là 17.951 USD (gần 420 triệu đồng) sau khi đã đóng thuế, trừ chi phí cho các đối tác.

Khoản tiền được anh làm tròn thành 500 triệu đồng, gửi cho dự án Nuôi Em, nhằm nuôi cơm, xây trường cho các em nhỏ vùng sâu vùng xa. Bài hát viral đã nhanh chóng tạo nguồn cảm hứng cho hàng nghìn anh chị khác tham gia dự án.

Ngày 7/12, trước dư luận trái chiều, nam rapper đã lên tiếng giải thích anh cũng là một trong những mạnh thường quân đóng góp cho Nuôi Em, và không tham gia vào bộ máy quản lý, vận hành hay quyết định việc sử dụng ngân sách của dự án.

Đen Vâu nói thêm anh hiểu được những suy tư, buồn bực của các tổ chức, cá nhân xoay quanh sự việc liên quan đến dự án Nuôi Em. Song anh mong mọi người bình tĩnh chờ câu trả lời minh bạch, rõ ràng từ đội ngũ dự án.

Ca sĩ Hòa Minzy cũng chia sẻ đóng góp cho dự án từ năm 2021 đến 2024, với số tiền 600 triệu đồng để nuôi cơm 400 em nhỏ ở Lai Châu và Thanh Hóa.

Nghi vấn của mạnh thường quân

Ồn ào bùng nổ từ bài đăng trên mạng xã hội Threads của tài khoản có tên N.H., cho biết đã nhận một mã nuôi em và đóng tiền vào tháng 8/2025 cho năm học 2024-2025. Đến tháng 11, người này được phía dự án nhắn đóng tiếp tiền cho năm học 2025-2026.

Ông Hoàng Hoa Trung (áo đen) là người đứng đầu dự án Nuôi Em. Ảnh: Hoàng Hoa Trung/Facebook.

Việc đóng tiền hai lần trong 3 tháng, và đóng tiền khi năm học cũ (2024-2025) đã qua khiến N.H. thắc mắc. Câu chuyện của anh chị nuôi này sau đó lan truyền và thu hút sự bàn luận.

Vấn đề gây thắc mắc thứ hai là "trùng mã NE". Trong đó, một tài khoản khác là A.P. chia sẻ đã đóng tiền nuôi em vào tháng 8/2022. Tuy nhiên, đến tháng 1/2023, khi người này vào tra cứu mã NE thì phát hiện mã này đã được cấp cho một người khác, song không nhận được phản hồi hợp lý từ phía dự án.

Nhiều anh chị nuôi tham gia dự án đã bày tỏ sự khó chịu, cho biết đã rời khỏi dự án khi không được cung cấp thông tin minh bạch về dòng tiền ủng hộ gửi về để nuôi em.

Chia sẻ với Tri Thức - Znews, Hoàng Phương, một mạnh thường quân, cho biết hơn một năm trước từng đóng tiền nuôi em, tuy nhiên không nhận được hình ảnh cập nhật bữa ăn.

Sau khi gọi điện và nhắn tin nhưng không được dự án phản hồi rõ ràng, cô tự tìm kiếm thông tin về bé. Cuối cùng, cô tìm thấy giáo viên của bé mới biết em đã được nhà nước nhận nuôi.

"Tôi lại nhắn cho page để hỏi số tiền mình đóng sẽ về đâu. Sau vài ngày, page nhắn lại tôi có thể nhận mã NE mới hoặc chuyển tiền sang dự án xây trường lớp. Từ đó tôi dừng tham gia", cô nói, cho biết đến nay vẫn không được biết tiền của mình dùng để xây trường nào.

Bên cạnh đó, nhiều ý kiến cũng cho rằng tiền ủng hộ được chuyển vào tài khoản cá nhân của ông Hoàng Hoa Trung thay vì tài khoản chuyên cho thiện nguyện là không phù hợp trong bối cảnh hiện tại.

Phạm Hằng, người tham gia nuôi em, nói rằng: "Việc chuyển tiền vào tài khoản cá nhân khiến tôi thấy nghi ngờ tính minh bạch". Bên cạnh đó, cô cũng bức xúc khi phía dự án dùng tin nhắn tự động để trao đổi, đưa thông tin chung chung.

Tạm dừng hoạt động

Trao đổi với Tri Thức - Znews vào ngày 7/12, ông Hoàng Hoa Trung cho biết đang cùng đội ngũ dự án tổng hợp các thắc mắc trên mạng xã hội để có câu trả lời đầy đủ nhất tới cộng đồng.

Tối cùng ngày, trên trang cá nhân có 88.000 người theo dõi, ông Trung đã có bài đăng dài phản hồi về những thắc mắc từ nhà tài trợ. Mở đầu bài viết là thông báo "tạm thời đóng băng tài khoản dự án Nuôi Em để hỗ trợ minh bạch thông tin".

Dự án Nuôi Em tạm thời dừng hoạt động để minh bạch thông tin. Ảnh: Nuôi Em/Facebook.

Ông Trung cho biết trong ngày thứ 2, 8/12/2025, ông sẽ sẽ làm việc với Ngân hàng để đóng băng tài khoản ngân hàng, thời gian dự kiến là 15 ngày, và sẽ mở lại khi có thông báo mới. Mục đích là để ngắt dòng tiền thu - chi, phục vụ cho việc thống kê lại đầy đủ tất cả khoản thu và chi cho dự án trong những năm qua.

"Tôi mong muốn được làm việc với các bên thứ 3 hiểu rõ nghiệp vụ kế toán - kiểm kê, có khả năng tiến hành 1 cách độc lập, để kiểm tra 1 cách khách quan nhất nghiệp vụ thu tiền - chi tiền của dự án Nuôi Em", ông Trung viết, cho biết đây là lần đầu tiên trong lịch sử hoạt động 11 năm dự án phải tạm dừng lại một thời gian.

Về vấn đề một mạnh thường quân nhận được tin nhắn đóng tiền chỉ cách nhau 3 tháng, và đóng tiền ăn năm học 2024-2025 vào tháng 8/2025, phía dự án cho biết do anh chị nuôi trước đó không gửi đủ tiền, nên chuyển sang cho người mới.

Ông Trung cho biết việc nhận tiền qua tài khoản cá nhân vì tài khoản này đã được quy hoạch được dùng cho thiện nguyện từ năm 2018, 100% các hoạt động thu - chi trong tài khoản dành cho mục đích thiện nguyện.

Hiện tại có 2 nguồn tiền chính giúp duy trì và vận hành dự án: Tiền lãi đến từ các khoản tiết kiệm trong tài khoản ngân hàng trong kế hoạch chưa chi đến; Tiền tài trợ đến từ một số cá nhân, tổ chức dành cho hoạt động dự án.

"Nguồn tiền này hoàn toàn độc lập với dòng tiền thu - chi liên quan đến hoạt động thiện nguyện của các nhà hảo tâm", người đại diện nhấn mạnh.

Trước thắc mắc về trùng mã NE, ông Trung cho biết trước ngày 6/12, dự án chưa từng ghi nhận trường hợp hai nhà tài trợ cùng nuôi chung một em. Hiện đội ngũ đang tiến hành xác minh để đưa ra câu trả lời chính xác nhất.

Bên cạnh đó, Nuôi Em xác nhận có trường hợp Tình Nguyện Viên có thái độ căng thẳng và thách thức, gây ảnh hưởng tiêu cực tới các nhà tài trợ. "Chúng tôi xin được nhận trách nhiệm về việc thiếu kinh nghiệm trong việc kiểm soát ngôn từ cũng như cảm xúc khi giao tiếp. Đây là điều hoàn toàn không mong muốn. Đội ngũ sẽ cùng họp lại, rút kinh nghiệm và cải thiện hơn trong tương lai", bài đăng bày tỏ.

Cùng với đó, đội ngũ dự án đính kèm đường link để cập nhật tiếp những thắc mắc xoay quanh dự án và liên tục cung cấp thêm câu trả lời để những người quan tâm có thể theo dõi trong thời gian tới.