Tổn thương nội tạng, ngộ độc và những nguy hại khi dùng sữa giả

Vừa qua, sự việc Bộ Công an triệt phá đường dây sản xuất hơn 500 loại sữa bột giả tại Hà Nội gây xôn xao dư luận cả nước.

Vấn đề này càng thêm đáng lo ngại khi các loại sữa giả nhắm đến đối tượng dễ bị tổn thương như trẻ em, phụ nữ có thai và cho con bú, người cao tuổi, người có tiền sử bệnh nền như suy thận, đái tháo đường...

Vụ việc vẫn đang được cơ quan chức năng mở rộng điều tra. Câu hỏi được nhiều người đặt ra nhất là sử dụng sữa giả gây nguy hại thế nào?

Bác sĩ Lê Thảo Nguyên, chuyên khoa Dinh dưỡng, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Nam Sài Gòn (TPHCM), cho biết sữa giả là các loại sữa được sản xuất với quy trình không đạt chuẩn, không đảm bảo giá trị dinh dưỡng như công bố trên nhãn, bao gồm năng lượng, vitamin và các khoáng chất thiết yếu.

Các sản phẩm này còn tiềm ẩn nguy cơ chứa chất bảo quản vượt mức cho phép hoặc các hợp chất có hại cho cơ thể. Do đó, việc sử dụng sữa giả không chỉ khiến cơ thể thiếu hụt dưỡng chất cần thiết, mà còn có thể dẫn đến nhiều hệ lụy nghiêm trọng.

Bác sĩ dinh dưỡng Lê Thảo Nguyên (Ảnh: Bệnh viện Nam Sài Gòn).

Dưới đây là chia sẻ của bác sĩ Lê Thảo Nguyên, chuyên khoa Dinh dưỡng, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Nam Sài Gòn (TPHCM) về mối nguy cho sức khỏe khi dùng phải sữa giả.

Ảnh hưởng đến gan và thận

Nhiều loại sữa giả bị phát hiện có chứa các chất phụ gia hóa học và kim loại nặng như chì, cadmium, hoặc chất tạo màu độc hại. Khi đưa vào cơ thể, các hợp chất này làm tăng gánh nặng cho gan và thận - hai cơ quan chính đảm nhiệm chức năng lọc và thải độc.

Nếu sử dụng sữa giả trong thời gian dài, độc chất tích tụ có thể gây tổn thương gan, thận và làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý nghiêm trọng như suy gan, suy thận và ung thư.

Ảnh hưởng hệ tiêu hóa

Trẻ nhỏ và người cao tuổi là những đối tượng đặc biệt nhạy cảm với các thành phần kém chất lượng có trong sữa giả. Sữa giả có thể gây ra các rối loạn cho hệ tiêu hóa với những biểu hiện thường gặp như đau bụng, nôn mửa, tiêu chảy…

Ảnh hưởng tim mạch

Một số loại sữa giả còn được phát hiện chứa chất béo trans (trans fat) và hàm lượng natri vượt mức cho phép, gây hại lên hệ tim mạch.

Việc sử dụng trong thời gian dài có thể làm tăng cholesterol xấu, làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch, cao huyết áp, thậm chí là đột quỵ. Tình trạng này đặc biệt nguy hiểm đối với những người có bệnh lý nền như tiểu đường hoặc suy thận.

Bác sĩ Nguyên tư vấn dinh dưỡng cho người thiếu hụt dưỡng chất (Ảnh: Bệnh viện Nam Sài Gòn).

Tác động đến hệ miễn dịch

Hệ miễn dịch - đặc biệt ở trẻ nhỏ và người có bệnh nền, phụ thuộc rất lớn vào các vi chất dinh dưỡng như kẽm, selen, vitamin A, D, và các axit béo thiết yếu. Tuy nhiên, sữa giả thường chỉ chứa một lượng rất nhỏ các vi chất này, không đủ đáp ứng nhu cầu của cơ thể.

Khi hệ miễn dịch bị suy giảm, nguy cơ nhiễm khuẩn, nhiễm virus từ môi trường bên ngoài sẽ tăng cao.

Trẻ em dùng sữa giả có thể dễ mắc các bệnh như viêm phổi, viêm tai giữa, hoặc cảm cúm. Với người lớn, đặc biệt là người già và người có bệnh nền, hệ miễn dịch suy yếu có thể khiến bệnh lý tiến triển nặng hơn, làm gia tăng nguy cơ xảy ra biến chứng nguy hiểm.

Nguy cơ ngộ độc

Ngộ độc cấp tính là một trong những hậu quả nghiêm trọng khi trẻ nhỏ sử dụng sữa giả. Các triệu chứng bao gồm nôn mửa dữ dội, co giật, sốt cao, và thậm chí hôn mê.

Nguyên nhân của ngộ độc cấp tính thường liên quan đến vi khuẩn hoặc độc tố có trong sữa giả, như aflatoxin từ nấm mốc, hoặc các hóa chất độc hại như melamine. Melamine nếu tích lũy trong cơ thể còn có thể gây sỏi thận và suy thận cấp.

Sử dụng sữa giả trong thời gian dài, các chất độc hại (như chì) tích tụ trong cơ thể có thể gây ngộ độc mãn tính. Việc uống sữa giả lâu dài còn làm tăng nguy cơ ung thư.

Bác sĩ khuyến cáo, người tiêu dùng nên cẩn trọng khi chọn các sản phẩm sữa (Ảnh: Bệnh viện Nam Sài Gòn).

Cách phát hiện sữa giả

Trước các nguy hại trên, chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo, người tiêu dùng có thể áp dụng một số cách cơ bản để kiểm tra và phát hiện sữa giả.

Thứ nhất là kiểm tra mã vạch. Sữa thật có mã vạch trùng khớp với thông tin về nhà sản xuất và quốc gia xuất xứ (ví dụ: Việt Nam 893, Mỹ 000-019 hoặc 030-039). Trong khi đó, nhiều loại sữa giả thường có mã vạch không tra được thông tin.

Thứ hai, quan sát màu sắc và kết cấu. Sữa thật có màu vàng nhạt hoặc trắng ngà, kết cấu mịn, tơi xốp, không vón cục. Sữa giả có thể có màu vàng đậm, xám, hoặc vón cục, cảm giác thô ráp khi chạm vào.

Thứ ba, ngửi và nếm thử mùi vị. Sữa thật có mùi thơm nhẹ, vị ngọt thanh, tan chậm trong miệng, trong khi sữa giả có thể có mùi gắt, chua, hoặc lẫn mùi hóa chất.

"3 cách phân biệt nêu trên chỉ mang tính chất tham khảo, vì hiện nay nhiều loại sữa được làm tinh vi đến mức gần giống hệt sữa thật, kể cả mã vạch, tem nhãn, mùi vị lẫn màu sắc.

Do đó, người tiêu dùng nên chọn các sản phẩm có giấy tờ kiểm định rõ ràng, chỉ nên mua tại các siêu thị lớn, chuỗi cửa hàng uy tín, hoặc website chính thức của nhà sản xuất", bác sĩ Lê Thảo Nguyên nói.